August Ścibor-Rylski

August Roman Ścibor–Rylski herbu Ostoja (ur. ok. 1841 w Orelcu, zm. 21 listopada 1902 w Posadzie Sanockiej) – polski właściciel ziemski, powstaniec styczniowy, urzędnik.

August Ścibor–Rylski
Data i miejsce urodzenia

ok. 1841
Orelec

Data i miejsce śmierci

21 listopada 1902
Posada Sanocka

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Narodowość

polska

Rodzice

Wincenty, Magdalena

Małżeństwo

Ludmiła

Dzieci

Maria, Edmund, Kazimiera, Witold, Olga, Stanisław, Stefan, Zofia

Życiorys

Dwór w Wielopolu
Nagrobek Augusta Ścibor–Rylskiego

Urodził się w 1840[1] lub 1841[a] bądź w 1842[2] w Orelcu[3]. Był synem Wincentego Ścibora-Rylskiego (zm. 1885, powstaniec listopadowy[4], właściciel ziemski majątków Hoczew, Olszanica, Bachlawa i Mokre) i Magdaleny z domu Truskolaskiej (dziedziczka terenów w Zagórzu i Wielopolu)[2]. Miał brata Franciszka (ur. 1838)[2].

Przed 1863 był praktykantem gospodarczym[3]. Brał udział w powstaniu styczniowym[5][3]. Najpierw służył w oddziale Dionizego Czachowskiego walcząc na Lubelszczyźnie, następnie w oddziale Franciszka Ksawerego Horodyńskiego uczestniczył w wyprawie na Radziwiłłów (zakończonej niepowodzeniem 2 lipca 1863)[3]. Wyrokiem C.K. Sądu Wojennego w Przemyślu z lipca 1864 został skazany „za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej” na 1 miesiąc więzienia[6].

Po upadku powstania powrócił do rodzinnego Orelca, którego został właścicielem[7]. W 1865 został dziedzicem Wielopola (natomiast jego brat Franciszek, także powstaniec, przejął dobra w Zagórzu)[1][2]. W tym roku wybudował murowany dwór w Wielopolu na miejscu poprzedniego, drewnianego[1][2].

8 lutego 1865 w Zagórzu ożenił się z Ludmiłą Leszczyńską (ur. w Hulskiem, córka właścicieli Łobozwi, Leopolda i Malwiny; członkowie jej rodziny także brali udział w powstaniu styczniowym)[8][1][2][9]. Ich dziećmi byli: Maria (ur. 1866, od 1884 żona Zygmunta Sas Jasińskiego[8]), Edmund (1867–1914, urzędnik, kapitan C.K. Armii poległy w I wojnie światowej[10])[11][12], Kazimiera (1869–1871), Witold (1871–1926, oficer wojskowy)[1][2], Olga (1873–1898[13]), Stanisław (1875-1916[14], kapitan C.K. Armii poległy w I wojnie światowej[15]), Józef Stefan wzgl. Stefan Józef (ur. 1877)[16][17][18], Zofia (ur. 1883, od 1902 zamężna z Aleksandrem Sahankiem, synem Adolfa)[19][b]. W latach 80. Ścibor–Rylscy zbyli majątek w Wielopolu i rodzina wyprowadziła się do Lwowa, gdzie do szkół chodziły dzieci Rylskich[2].

Później August Ścibor-Rylski osiadł w Sanoku, gdzie uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1891 został uznany przynależnym do gminy Sanok[20]. Od lat 90. do końca życia był agentem (ajentem) Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie[21][3]. Był członkiem Rady c. k. powiatu liskiego, wybierany z grupy wielkich posiadłości w kadencjach od około 1874 do około 1877 (pełnił funkcję członka wydziału powiatowego)[22][23][24], od około 1881 do około 1884 (członek wydziału)[25][26][27], od około 1884 do około 1887 (zastępca członka wydziału)[28][29][30]. Pełnił funkcję detaksatora oddziału okręgowego Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Lisku[31][32][33][34][35][36]. Był zastępcą członka (1871)[37], członkiem C.K. Powiatowej Komisji Szacunkowej w Sanoku[38][39][40], oraz w Lisku (1882)[41]. Od 1888 był szacownikiem dóbr dla okręgu C.K. Sądu Obwodowego w Sanoku[42]. Następnie od około 1900 był ocenicielem dóbr dla okręgu C.K. Sądu Powiatowego w Sanoku[43][44][45]. W 1895 został sędzią przysięgłym I kadencji przy trybunale tegoż sądu[46]. Od około 1901 był asesorem ze stanu kupieckiego do senatu dla spraw handlowych przy C.K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[44][45]. Pod koniec XIX wieku był inicjatorem i założycielem parku miejskiego, w którym samodzielnie sadził drzewa[3], a 25 sierpnia 1900 oprowadzał po parku lustrującego teren Namiestnika Galicji Leona Pinińskiego[47]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” od 1892 do 1894[48][49], w którym pełnił funkcję członka wydziału[50], zasiadał w komisji budowlanej[51]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[52].

August Ścibor–Rylski zamieszkiwał w Posadzie Sanockiej pod adresem numeru konskrypcyjnego 24[9]. Tam zmarł na serce 21 listopada 1902 w wieku 61 lat[11][3]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 24 listopada 1902 po pogrzebie pod przewodnictwem sanockiego proboszcza ks. Bronisława Stasickiego[9][11][53][54][1]. Obok została pochowana jego córka, Olga Ścibor–Rylska[55][c]. Oba nagrobki zostały uznane za obiekty zabytkowe i podlegają ochronie prawnej[56][57].

Uwagi

Przypisy