Archiwolta

Archiwolta – zdobione ornamentami, profilowane lico łuku, arkady zamykającej portal lub każdy inny łukowo u góry zakończony otwór w ścianie budowli, najczęściej bogato zdobione^[1][2][3].

Archiwoltę stosowano w architekturze wszystkich okresów i kierunków, zwłaszcza wczesnochrześcijańskiej, bizantyjskiej, przedromańskiej, renesansowej, manierystycznej i barokowej. W budownictwie islamu kształtowano ją np. z ułożonych na przemian dwubarwnych klińców, a w manieryzmie często zaznaczano boniowaniem^[4]. Archiwolta występująca samodzielnie na płaszczyźnie muru nazywa się archiwoltą ślepą^[1].