Anne Conway
Anne Conway, znana jako wicehrabina Conway (ur. 14 grudnia 1631 w Londynie, zm. 23 lutego 1679) – angielska filozofka racjonalistyczna, której twórczość wywarła wpływ na Gottfrieda Leibniza[1][2].
![]() | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Zawód, zajęcie |
Życiorys
Przyszła na świat w rodzinie Finchów jako córka sir Heneage'a Fincha, sekretarza Londynu i przewodniczącego Izby Gmin za panowania Karola I, i jego drugiej żony Elizabeth Cradock[2]. Ojciec zmarł tydzień przed jej narodzinami. Była najmłodszym dzieckiem. Uczyła się pod okiem korepetytorów. Opanowała łacinę, grekę i hebrajski. Dorastała w Pałacu Kensington, który należał wówczas do jej rodziny[3].
Jej przyrodni brat John Finch zachęcał ją do zgłębiania filozofii i teologii. Przedstawił ją platoniście Henry'emu More'owi, swojemu wykładowcy w Christ's College w Cambridge. W rezultacie Anna i Henry przez wiele lat korespondowali i wymieniali się poglądami na temat filozofii Kartezjusza. Anne, początkowo nieformalna uczennica More'a, szybko dorównała mu poziomem intelektualnym[2]. W 1652 More zadedykował jej swoją książkę Antidote against Atheism (Antidotum na ateizm). Pozostawała pod wpływami ruchu kabalistycznego łączącego chrześcijaństwo i judaizm, a czerpiącego z gnostycyzmu, neoplatonizmu, renesansowego okultyzmu i hermetyzmu[4]. Utrzymywała kontakt z Christianem Knorrem von Rosenrothem[3].
W 1651 wyszła za mąż za Edwarda Conwaya, późniejszego pierwszego hrabiego Conway. Po ślubie pozostała w Pałacu Kensington. Mieszkała też w majątku hrabiów Conway, Ragley w Warwickshire[3]. W 1658 urodziła jedyne dziecko. Dwa lata później syn Heneage Edward Conway zmarł na ospę[2].
Anne zainteresowała się kabałą luriańską, a następnie wyznaniem kwakrów, które przyjęła w 1677. Stworzyła w swoim domu centrum działalności kwakrów. Prawodpodobnie w 1677 napisała The Principles of the Most Ancient and Modern Philosophy (Zasady filozofii antycznej i nowoczesnej)[5][6]. Tekst ukazuje wpływ Franciscusa Mercuriusa van Helmonta na jej twórczość[7]. Został opublikowany przez van Helmonta w Amsterdamie w 1690 po łacinie jako Principia philosophiae antiquissimae et refreshissimae. W 1692 ukazało się wydanie angielskie[2][3]. Praca opisuje monistyczny pogląd autorki na świat jako stworzony z jednej substancji[8]. Uważała, że istnieją niepodzielne cząstki ducha-materii, które nazwała monadami[6]. Krytykowała kartezjańską ideę, że duch i ciało są rozdzielne, koncepcję duszy Henry'ego More'a oraz dualistyczne teorie relacji między ciałem a duchem[9]. Jej studia wpłynęły na rozwój nowoczesnych nauk przyrodniczych[6].
Od dwunastego roku życia cierpiała na ciężkie migreny. Obezwładniający ból sprawiał, że spędzała dużo czasu pod nadzorem lekarzy, szukając lekarstwa. Szukała pomocy m.in. Thomasa Willisa, ale żaden z zabiegów nie przyniósł pożądanego efektu[10]. Zmarła w wieku 47 lat[4].
W 1930 M.H. Nicolson wydał w Londynie jej korespondencję pt. Letters. The Correspondence of Anne, Viscountess Conway, Henry More and their friends, 1642–1684[11].
Przypisy
- ISNI: 0000000121395177
- VIAF: 73930074
- LCCN: n82058570
- GND: 119181541
- LIBRIS: sq47b4mb42r9494
- BnF: 12363391w
- SUDOC: 032828373
- SBN: BVEV014756
- NLA: 35795473
- NTA: 06888558X
- BIBSYS: 90244802
- CiNii: DA04599658
- Open Library: OL223796A
- PLWABN: 9810630698305606
- NUKAT: n2002027624
- OBIN: 6119
- J9U: 987007277371805171
- PTBNP: 1476483
- LIH: LNB:jfX;=B4