Alberich
Alberich – kodowa nazwa powłoki mającej za zadanie utrudnić wykrycie okrętu podwodnego, opracowanej przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej. Alberich był pierwowzorem powłok anechoicznych stosowanych na okrętach podwodnych z napędem jądrowym od lat 70. XX wieku. Powłoka Alberich była warstwą paneli perforowanego kauczuku syntetycznego (poliizobutylen o handlowej nazwie Oppanol) grubości około 4 mm przytwierdzaną do zewnętrznej powierzchni kadłuba okrętu podwodnego. Powłoka zmniejszała w sprzyjających warunkach o około 15% echo odbicia w zakresie 10–18 kHz. Obok rozmazywania echa sonarów aktywnych alianckich okrętów (ASDIC), powłoka ta wytłumiała również dźwięki generowane przez okręt, co utrudniało jego wykrycie za pomocą urządzeń nasłuchowych.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/UBOAT1308_5.png/220px-UBOAT1308_5.png)
Pierwsze testy powłoki będącej pierwowzorem Alberich prowadzono od 1940 roku na U-11, a później U-67; do prób wykorzystywano również ex-holenderski UD-4 . Ujawniły się wówczas wady pomysłu: nie potrafiono wystarczająco trwale przymocować powłoki do kadłuba, odrywające się płaty gumy zwiększały hałas generowany przez okręt; zmieniała swoje właściwości w zależności od ciśnienia otaczającej ją wody; następował również spadek prędkości jednostki. W kolejnych latach pracę nad wynalazkiem ograniczono, skupiając się na szukaniu innych sposobów ochrony przed sonarem.
W późniejszym czasie rozwiązano jednak zasadnicze problemy. W październiku 1943 roku do służby wszedł U-480 wyposażony w powłokę z ulepszonym spoiwem. Pod koniec maja 1944 roku na wodach norweskich wykorzystywano go do testów porównawczych z U-247 i U-999. Na przełomie sierpnia i września tego samego roku okręt operował na niebezpiecznych wodach kanału La Manche. Uwagę zwracają osiągnięcia U-480: w czasie, gdy sukcesy U-Bootów były wyjątkiem, a nie regułą, jak we wczesnych latach wojny, zdołał on zatopić cztery jednostki przeciwnika. W opinii dowódcy jednostki – Oblt. Hansa Joachima Förstera, sukces osiągnięto głównie dzięki zastosowaniu powłoki Alberich.
Tylko pojedyncze U-Booty zostały wyposażone w tę technologię: typu VIIC – U-480, U-485 i U-486; typu VIIC/41 – U-1105, U-1106, U-1107, U-1304, U-1306 i U-1308; typu XXIII – U-4704, U-4708 i U-4709. U-1105 po kapitulacji III Rzeszy został przejęty przez Royal Navy, a następnie przekazany US Navy, celem zbadania powłoki wytłumiającej.
Wpływ powłoki Alberich na konstrukcje powojenne
Po wojnie powłoka Alberich traktowana była jedynie jako pewna ciekawostka, do momentu gdy w latach 70. XX wieku jej odpowiedniki zaczęła stosować radziecka marynarka wojenna. W Stanach Zjednoczonych wciąż jednak nie traktowano powłok anechoicznych poważnie - odpadające od kadłubów płytki powłoki radzieckich okrętów stały się nawet przedmiotem żartów wśród zachodnich analityków. Sowieci jednak poprawili technologię, płytki przestały odpadać, a powłoka wzbudziła zainteresowanie, gdy okazało się, że jest jednym z powodów, dla których radzieckie okręty stały się trudniejsze do wykrycia. O znaczeniu powłoki wykonanej z takich płytek świadczy fakt, iż płytki zastosowane na okrętach typu Akuła (projekt 971) i Sierra (projekt 945) zmniejszają sygnaturę akustyczną tych jednostek od 10 do 20 dB. W zakresie zaś częstotliwości pracy amerykańskiego sonaru AN/BQQ-5 zapewniają zmniejszenie możliwości detekcji o 25 do 50%.
Pierwszymi amerykańskimi okrętami pokrytymi powłoką anechoiczną znaną pod nazwą Special Hull Treatments były jednostki typu Improved Los Angeles (688i), które weszły do służby w 1988 roku. Po zakończeniu zimnej wojny, powłoki anechoiczne zaczęli stosować także niektórzy producenci okrętów podwodnych z napędem konwencjonalnym.
Bibliografia
- Stan Zimmerman: Submarine Technology for the 21st Century. Victoria: Trafford Publishing, [2000], s. 103-104. ISBN 1-55212-330-8.
- V. E. Tarrant: Ostatni rok Kriegsmarine : maj 1944 - maj 1945. Warszawa: Wyd. Oskar, [2001]. ISBN 978-83-85239-56-7.
- David Miller: U-boats: History, Development and Equipment, 1914-1945. London: Conway Maritime Press Ltd, 2000. ISBN 0-85177-790-2.