Albatros królewski

Po raz pierwszy gatunek opisał René Primevère Lesson w 1825; nie podano lokalizacji holotypu. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Diomedaea epomophora^[6]. Podgatunek D. (e.) sanfordi został opisany w 1917 przez Murphy’ego na podstawie holotypu odłowionego blisko 64 km od wybrzeża Corral (Chile). Bywa uznawany za osobny gatunek na podstawie różnic w morfologii i wielkości kolonii^[3][7].

Opisano następujące podgatunki^[3][5][6][7]:

• albatros królewski (D. (e.) epomophora) – Ocean Antarktyczny oraz południowe rejony Oceanu Spokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego; gniazdują na Wyspie Campbella i Wyspach Auckland^[6];
• albatros ciemnoskrzydły (D. (e.) sanfordi) – Ocean Antarktyczny oraz południowe rejony Oceanu Spokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego; gniazdują na Nowej Zelandii (Półwysep Otago na Taiaroa Head^[8]), Enderby i Wyspach Chatham^[7] (Forty-Fours, Sisters' Islands^[8]).

Wymiary dla ptaków podgatunku nominatywnego: długość ciała 107–122 cm; masa ciała samca 8,1–10,3 kg, samicy 6,52–9 kg, rozpiętość skrzydeł 290–351 cm^[6]. Masa ciała ptaków podgatunku D. (e.) sanfordi wynosi 6350–8804 g^[7]. Głowa i ciało u ptaków podgatunku nominatywnego są czysto białe. Skrzydła są czarne z białą krawędzią. Sterówki białe, u młodych ptaków z czarnym końcem. Samice są nieco bardziej matowe i mniejsze^[9]. Osobniki młodociane mają ciemniejsze skrzydła oraz czarne plamki na grzbiecie, bokach ciała, wierzchu głowy i ogonie^[10]. Dorosłe osobniki D. (e.) sanfordi mają białe całe ciało z wyjątkiem czarnych skrzydeł oraz ciemnej tylnej krawędzi i końcówki spodu skrzydła. Osobniki młodociane wyróżniają się mało widocznym brązowym znakowaniem na wierzchu głowy, wyraźniej zaznaczonym czarnym znakowaniem w dolnej części grzbietu i na kuprze oraz czarnym paskiem na końcu ogona. Dziób albatrosów tego podgatunku jest duży, różowy z bulwiastą końcówką i czarnymi krawędziami na górnej szczęce. U ptaków w okresie lęgowym dziób może przybrać intensywniejszą barwę. Tęczówka brązowa, stopy od różowych po niebieskobiałe z niebieskawą błoną pławną^[11].

Albatrosy królewskie lęgną się na pokrytych kępami traw zboczach, grzbietach i płaskowyżach^[12]. Na Wyspie Campbella gnieżdżą się między 180 a 350 m n.p.m.^[10] Żerujące na oceanie ptaki odnotowywane są zwykle na wodach Nowej Zelandii i państw południowoamerykańskich^[12]. Przedstawiciele D. (e.) sanfordi pojawiają się nad wodami o temperaturze 6–20 °C^[11]. Albatrosy królewskie żywią się kałamarnicami (jak Onykia ingens i Histioteuthis atlantica), rybami, skorupiakami, osłonicami Salpida^[12] i martwymi pingwinami^[13]. Albatrosy królewskie odzywają się chrypliwym trajkotem i jękliwymi dźwiękami, przedstawiciele obydwu podgatunków nie różnią się znacząco głosem^[6].

Albatrosy królewskie wyprowadzają lęgi co dwa lata. Jaja składane są pod koniec listopada lub na początku grudnia. Zniesienie liczy 1 jajo. Przeważnie ptaki te łączą się w pary na całe życie. Wysiadują oboje rodzice; inkubacja trwa blisko 79 dni. Młode są karmione przez oboje rodziców. Opierzają się w pełni po 236–244 dniach życia^[11][9]. Dojrzałość płciową uzyskują zwykle w wieku 9–11 lat^[14]. Pewna samica podgatunku D. (e.) sanfordi z Taiaroa Head, nazwana „Grandma”, w 1989 wyprowadziła lęg, gdy miała minimum 61–62 lata (została zaobrączkowana pod koniec 1937 już jako ptak dorosły), po tymże roku nie była już widziana^[15][16]. Ten rekord pobiła inna samica, „Wisdom”, która w 2016 na atolu Midway wyprowadziła lęg, mając 65 lat^[17].

IUCN uznaje odmienne statusy zagrożenia dla obydwu podgatunków (2021): narażony (VU, Vulnerable) dla D. (e.) epomophora^[12] i zagrożony (EN, Endangered) dla D. (e.) sanfordi^[18]. Populacje z wysp Enderby i Auckland (Wyspy Auckland) były niegdyś (do lat 30. XX wieku) trzebione przez ludzi, rozwój rolnictwa i introdukowane ssaki. Na Auckland świnie i koty nadal zjadają jaja i pisklęta. Na Campbell i Enderby rozprzestrzeniają się krzewy Dracophyllum, które mogą ograniczać albatrosom miejsce do rozrodu. Albatrosy królewskie łapią się również we włoki i linki haczykowe przy okazji połowów ryb^[12]. W 1985 na wyspach Chatham wystąpił sztorm, który częściowo zmył glebę z wysp i zniszczył większość roślinności w obszarach lęgowych tego ptaka. W latach ok. 1980–2000 stwierdzano występowanie stosunkowo cienkich skorupek i obumierania piskląt w jajach u ptaków D. (e.) sanfordi, jednak nie stwierdzono związku z zanieczyszczeniami. Na Taiaroa Head stwierdzono drapieżnictwo ze strony introdukowanych gronostajów (Mustela erminea) i kotów^[8].

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).