Żurawina błotna
gatunek rośliny
Żurawina błotna[5] (Vaccinium oxycoccos L. = Oxycoccus palustris L.) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych.
![]() | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | żurawina błotna |
Nazwa systematyczna | |
Vaccinium oxycoccos L. Sp. Pl. 351 1753[3] | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
![]() |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Oxycoccus_palustris_%E2%80%94_Flora_Batava_%E2%80%94_Volume_v5.jpg/240px-Oxycoccus_palustris_%E2%80%94_Flora_Batava_%E2%80%94_Volume_v5.jpg)
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek o zasięgu wokółbiegunowym. Występuje w krajach północnej i środkowej Europy, północnej Azji i w Ameryce Północnej[6]. W Polsce jest dość częsty na całym niżu, aż po Podkarpacie. Dość częsty jest także w Sudetach, natomiast w Karpatach jest rzadszy[7].
Morfologia
- Łodyga
- Długość do 100 cm, delikatna, pełzająca (płożąca), odlegle ulistniona. Tegoroczne pędy są owłosione[8].
- Liście
- Zimotrwałe, drobne, jajowate bądź eliptycznojajowate, o szczycie lekko zaostrzonym lub tępym, brzegu podwiniętym, od spodu sinawobiaławe. Mają długość (6)8–10(12) mm i szerokość (3) 4–5,5 mm[8].
- Kwiaty
- Długoszypułkowe, umieszczone po 3–4, rzadziej pojedynczo. Płatki różowe, w dół odwinięte, o długości do 5 mm. Na owłosionych szypułkach obecne są drobne podkwiatki o długości do 0,5 mm[9].
- Owoce
- Kuliste jagody o barwie czerwonej, średnicy do 1 cm, o smaku kwaśnym[8]. Nasiona drobne, zielonkawe.
Biologia i ekologia
- Rozwój
- Krzewinka, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia[7].
- Siedlisko
- W Polsce jest rośliną często spotykaną na torfowiskach wysokich i przejściowych oraz w borach bagiennych[9]. Wymaga gleby kwaśnej i wilgotnej (roślina wybitnie kwasolubna). Jest rośliną żywicielską chronionego motyla modraszka bagniczka[10].
- Choroby grzybowe
- Żurawina bywa porażana przez płaskosza pędowego żurawiny Exobasidium oxycocci oraz płaskosza żurawiny (Exobasidium rostrupii)[11].
- Fitosocjologia
- Gatunek charakterystyczny dla rzędu Sphagnetalia magellanici[12].
- Genetyka
- Tetraploid o liczbie chromosomów 2n = 4x = 48. Odróżnia się tym od żurawiny drobnoowocowej (Vaccinium microcarpum), która jest diploidem o liczbie chromosomów 2n = 24. Gatunki te krzyżują się z sobą[13].
Systematyka
- We florze Polski takson ten opisany jest jako gatunek żurawiny[5]. Według nowszych ujęć taksonomicznych gatunek ten włączany jest do rodzaju borówka (Vaccinium) jako Vaccinium oxycoccos L.[3][6], tak więc nazwa polska jest niespójna z nazwą naukową.
- Synonimy[6]: Oxycoccus hagerupii Á. Löve & D. Löve, Oxycoccus microcarpus Turcz. ex Rupr., Oxycoccus oxycoccos (L.) MacMill., Oxycoccus palustris Pers., Oxycoccus quadripetalus Gilib., nom. inval., Vaccinium hagerupii (Á. Löve & D. Löve) Ahokas, Vaccinium microcarpum (Turcz. ex Rupr.) Schmalh., Vaccinium palustre Salisb.
Zastosowanie
- Roślina jadalna: Owoce są cenione na przetwory, galaretki, soki i kisiele. Zawierają szereg kwasów organicznych (stąd specyficzny smak): kwas cytrynowy, chinowy, ursolowy, benzoesowy, poza tym węglowodany i mikroelementy[9]. Zawiera szczególnie dużą ilość witaminy C[7].
- Roślina lecznicza: Surowcem leczniczym są owoce. Sok i wyciąg z owoców stosuje się w leczeniu chorób układu moczowego, kamieniach żółciowych, jako lek obniżający ciśnienie krwi i gorączkę oraz przy awitaminozie[7].
- Roślina kosmetyczna, używana przy produkcji niektórych kosmetyków[14].
Przypisy
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 38983
- EoL: 484408
- EUNIS: 169476
- Flora of North America: 200016697
- FloraWeb: 6163
- GBIF: 2882940
- identyfikator iNaturalist: 126560
- IPNI: 261956-2
- ITIS: 505635
- NCBI: 516948
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2457265
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:261956-2
- Tela Botanica: 70493
- identyfikator Tropicos: 12300058
- USDA PLANTS: VAOX
🔥 Top keywords: Wikipedia:Strona głównaMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2024Specjalna:SzukajWikipedia:O WikipediiMichał ProbierzMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2020Kylian MbappéMistrzostwa Europy w piłce nożnejMistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2022Antoine GriezmannNicola ZalewskiMistrzostwa świata w piłce nożnej mężczyznReprezentacja Francji w piłce nożnej mężczyznDzień OjcaTaras RomanczukRomelu LukakuMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016Reprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyznAdam BuksaZofia Noceti-KlepackaPolskaDidier DeschampsRobert LewandowskiMistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026FentanylMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2028N’Golo KantéOndrej DudaPałac Stolbergów we WrocławiuSłowacjaGheorghe HagiMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2020/FinałCristiano RonaldoReprezentacja Rumunii w piłce nożnej mężczyznMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012Tadeusz GapińskiMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2024 (eliminacje)Olivier GiroudDawid Podsiadło