Świetlik gajowy
Świetlik gajowy, świetlik zwarty (Euphrasia nemorosa (Pers.) Wallr.) – gatunek rośliny należący do rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Roślina pasożytnicza, zaliczana do półpasożytów, zdolna do przeprowadzania fotosyntezy. Jako gatunek rodzimy występuje w Europie, z wyjątkiem południowej części kontynentu, ponadto został zawleczony do północnej części Ameryki Północnej (Kanady i północnych stanów Stanów Zjednoczonych[3]. W Polsce rośnie w rozproszeniu na terenie całego kraju[4].
![]() | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | świetlik gajowy | ||
Nazwa systematyczna | |||
Euphrasia nemorosa (Pers.) Wallr. Annus Bot.: 82 (1815)[3] | |||
Synonimy | |||
|
Morfologia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Euphrasia_nemorosa_flower_%2828%29.jpeg/180px-Euphrasia_nemorosa_flower_%2828%29.jpeg)
- Łodyga
- Do 40 cm wysokości, gałęzista, z krótkimi, licznymi międzywęźlami.
- Liście
- Jajowate lub jajowatolancetowate, ząbkowane, nagie.
- Kwiaty
- Białawe, długości 4-6 mm. Warga górna niebiesko znaczona. Warga dolna z żółtą plamą i ciemnymi prążkami. Szyjka słupka odgięta w dół[5].
- Owoce
- Torebki pokryte delikatnymi, prostymi szczecinkami.
Biologia i ekologia
Roślina jednoroczna. Rośnie na łąkach i wrzosowiskach. Kwitnie od sierpnia do października. Gatunek charakterystyczny niżowych muraw bliźniczkowych ze związku Violion caninae[6].
Zmienność
W ramach gatunku wyróżnia się dwa podgatunki[3]:
- Euphrasia nemorosa subsp. nemorosa – podgatunek nominatywny, występujący w całym zasięgu gatunku;
- Euphrasia nemorosa subsp. coerulea (Tausch) Hartl – wyodrębniany też w randze osobnego gatunku jako świetlik błękitny E. coerulea Hoppe & Fürnr.[7], występujący w krajach karpackich (Rumunia, Ukraina, Słowacja, Czechy i Polska).
Ochrona
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[8], w grupie gatunków rzadkich (kategoria zagrożenia R).
Przypisy
- BioLib: 1150967
- EoL: 592015
- FloraWeb: 2328
- GBIF: 3171964
- identyfikator iNaturalist: 118893
- IPNI: 802716-1
- ITIS: 33593
- NCBI: 243709
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): tro-29200968
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:60463343-2
- Tela Botanica: 26223
- identyfikator Tropicos: 29200968
- USDA PLANTS: EUNE3