Ślizgunowate
Ślizgunowate (Philodromidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae, należąca do kladu Entelegynae[2], liczy 31 rodzajów obejmujących 536 gatunków; występują niemal na całym świecie; w Polsce stwierdzono obecność 25 gatunków[3][4].
Philodromidae[1] | |
Thorell | , 1870|
Okres istnienia: kreda–dziś | |
Philodromus dispar, samica | |
Philodromus sp., samiec | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Rząd | |
Infrarząd | |
Rodzina | ślizgunowate |
Zasięg występowania | |
Systematyka
Rodzina została opisana przez Tamerlana Thorella[5]. Ślizgunowate były łączone w jedną rodzinę z ukośnikowatymi[4], jednak Heinrich Homann wykazał w 1975 roku[5], że ślizgunowate nie są blisko spokrewnione z ukośnikowatymi, a ich rodziną siostrzaną są spachaczowate[6]. Ślizgunowate występują co najmniej od kredy[7].
w artykule pt. On European spiders, który ukazał się w 7. numerze czasopisma „Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis ” w 1870 rokuWedług World Spider Catalog[8]:
rodzina obejmuje 536 gatunków ujętych w 31 rodzajach- Apollophanes[9] O. Pickard-Cambridge, 1898
- Bacillocnemis[9] Mello-Leitão, 1938
- Berlandiella[9] Mello-Leitão, 1929
- Celerrimus[9] Lecigne, Cornic, Oger & Van Keer, 2019
- Cleocnemis[9] Simon, 1886
- Ebo[9] Keyserling, 1884
- Eminella[9] Özdikmen, 2007
- Fageia[9] Mello-Leitão, 1929
- Gephyrellula[9] Strand, 1932
- Gephyrina[9] Simon, 1895
- Gephyrota[9] Strand, 1932
- Halodromus[9] Muster, 2009
- Hirriusa[9] Strand, 1932
- Metacleocnemis[9] Mello-Leitão, 1929
- Pagiopalus[9] Simon, 1900
- Paracleocnemis[9] Schiapelli & Gerschman, 1942
- Pedinopistha[9] Karsch, 1880
- Petrichus[9] Simon, 1886
- Philodromops[9] Mello-Leitão, 1943
- Philodromus[9] – rodzaj typowy[2][10] Walckenaer, 1826
- Procleocnemis[9] Mello-Leitão, 1929
- Psellonus[9] Simon, 1897
- Pseudopsellonus[9] Balogh, 1936
- Pulchellodromus[9] Wunderlich, 2012
- Rhysodromus[9] Schick, 1965
- Suemus[9] Simon, 1895
- Thanatus[9] C. L. Koch, 1837
- Tibellus[9] Simon, 1875
- Tibitanus[9] Simon, 1907
- Titanebo[9] Gertsch, 1933
- Vacchellia[9] Caporiacco, 1935
Rozmieszczenie geograficzne
Ślizgunowate występują niemal na całym świecie[2][11]. Występują w bardzo różnych środowiskach, zamieszkują m.in. lasy, sawanny, łąki[11].
Morfologia
Pająki małe lub średniej wielkości, o długości ciała od 3 do 16 mm[4]. Oddychają za pomocą dwóch płucotchawek[2]. Ciało lekko grzbietobrzusznie spłaszczone[4], niekiedy znacznie wydłużone[4]. Ośmioro oczu, zazwyczaj podobnej wielkości[2], w dwóch rzędach[4] (4:4)[12][11][2], oczy wtórne pozbawione tapetum[2]. Szczękoczułki pozbawione ząbków[2]. Odnóża długie i delikatne, zbliżonych rozmiarów[4], nogi II pary zwykle najdłuższe[4][2]; stopy z dwoma pazurkami[4][2]; włoski przy pazurkach oraz skopule zapewniają im dobrą adhezję do śliskich podłoży[12]. Proste kądziołki przędne, brak stożeczka[2] i cribellum[2]. Ubarwienie często kryptyczne[12][11].
Zachowanie
Aktywni łowcy[4], nie budują sieci[11], przemieszczają się bardzo szybko[4][11] (ludzkiemu oku może być trudno nadążyć za ruchem przedstawicieli rodzaju Philodromus[12]), polują na roślinach lub na ziemi[4]; nie wykorzystują przędzy do łapania ofiar[13]. Bardzo mało wiadomo na temat naturalnych ofiar ślizgunowatych[13]. Zastygają w bezruchu, przypominając niemal istoty dwuwymiarowe[12].Samice tworzą wełniste kokony na m.in. liściach, pod korą[12]. W chłodniejszych, północnych regionach formy niedorosłe (subadult) zimują, osiągają dorosłość wiosną[12].
Galeria
- Apollophanes margareta, Kanada
- Berlandiella querencia, Brazylia
- Ebo pepinensis, samica, USA
- Pagiopalus personatus, samica, Hawaje
- Philodromus sp., Polska
- Oczy Philodromus albidus, Wielka Brytania
- Philodromus cespitum, Łotwa
- Philodromus marxi, USA
- Thanatus coloradensis, samica z kokonem, USA
- Philodromus margaritatus, Holandia
- Thanatus formicinus, Łotwa
- Tibellus oblongus, Łotwa
- Titanebo sp., USA