Ścinawka Średnia

wieś w województwie dolnośląskim

Ścinawka Średnia (niem. Mittelsteine[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków[5][6].

Ścinawka Średnia
wieś
Ilustracja
Kościół św. Marii Magdaleny w Ścinawce Średniej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

kłodzki

Gmina

Radków

Liczba ludności (III 2011)

2198[2]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-410[3]

Tablice rejestracyjne

DKL

SIMC

0855109

Położenie na mapie gminy Radków
Mapa konturowa gminy Radków, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ścinawka Średnia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Ścinawka Średnia”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Ścinawka Średnia”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Ścinawka Średnia”
Ziemia50°30′55″N 16°30′00″E/50,515278 16,500000[1]
Kościół Bożego Ciała w Ścinawce Średniej
Pałac w Ścinawce Średniej
Zamek Kapitanowo w Ścinawce Średniej, 2017
Posąg św. Jana Nepomucena

W latach 1973–1976 wieś była siedzibą gminy Ścinawka Średnia. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Ścinawka Średnia[5][6]
SIMCNazwaRodzaj
0992214Bieganówekprzysiółek
0992220Księżnoosada

Historia

Ścinawka Średnia powstała w XIII wieku przy popularnym szlaku handlowym[7]. W XVIII wieku własność ziemska uległa rozdrobnieniu i poszczególne fragmenty miejscowości znajdowały się w różnych rękach, między innymi część wsi należała do jezuitów z Kłodzka[7]. W drugiej połowie XIX wieku kiedy w roku 1879 to zbudowano linię kolejową z Kłodzka do Nowej Rudy, wieś się rozwinęła[7]. W roku 1902 kiedy przez miejscowość przeprowadzono linię Kolei Sowiogórskiej powstało tu kilka zakładów przemysłowych, między innymi elektrownia, przędzalnia bawełny i wytwórnia skrzynek[7]. W czasie II wojny światowej w Ścinawce Średniej znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[8].

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) mieszkało tu 2198 osób[2]. Jest największą miejscowością gminy Radków.

Rolnictwo

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo RolnePaństwowe Przedsiębiorstwo Hodowlane Ścinawka[9]. W roku 1993 po przekształceniu funkcjonuje jako Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa Ścinawka Średnia[10].

Transport

W Ścinawce Średniej krzyżują się drogi wojewódzkie nr 386 oraz 387[11].

Stacja kolejowa Ścinawka Średnia stanowi węzeł dla czterech linii kolejowych[12].

Kolej żelazna dotarła do Ścinawki 15 października 1879 r., wraz z otwarciem przedostatniego Śląskiej Kolei Górskiej, której część stanowi dzisiejsza linia kolejowa Kłodzko - Wałbrzych[13]. Trasa jest czynna w ruchu towarowym i pasażerskim: przewozy prowadzą Koleje Dolnośląskie[14].

W latach 1900–1902 główną, państwową linię przecięła prywatna, lokalna kolej dojazdowa, zwana Koleją Sowiogórską (na odcinku Dzierżoniów – Dzikowiec) i Koleją Stołowogórską (na odcinku Dzikowiec – Radków)[15][16]. Linia została częściowo rozebrana jeszcze przez II wojną światową – pozostawiono bocznicę do stacji Nowa Ruda Słupiec[17]. Istniejące od 1903 r. połączenie kolejowe Radkowa ze Ścinawką Średnią zostało w 1987 r. zawieszone[18]. We wrześniu 1999 r. tory w kierunku Radkowa rozebrano[19].

W 2010 r. odbudowano inną, uprzednio rozebraną w latach 90. XX wieku linię towarową ze Ścinawki Średniej do Tłumaczowa[20]. Bocznicę odbudowano śladem dawnej transgranicznej linii kolejowej do Otovic, którą doprowadzono do Ścinawki w 1889 r.[21]

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty[22]:

  • kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny z XIV w., przebudowany w 1738 roku,
  • kościół filialny pw. Bożego Ciała z 1517 roku, przebudowany w XVIII wieku,
  • zespół pałacowy[23] prepozytury oo. jezuitów (ul. Wojska Polskiego 13-15-17) z końca XVII wieku, przebudowywany w 1788 i 1925 roku,
    • pałac
    • cztery domy mieszkalne
    • spichrz, obecnie kaplica
    • pawilon ujęcia wody
    • park
  • park „Bieganówek”, powstały po 1920 roku,
  • wieża mieszkalna - Zamek Kapitanowo, z pierwszej połowy XVI wieku i XVII wieku, wkomponowana w bryłę gotycko-renesansowego dworu obronnego.

Religia

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

Związani ze Ścinawką

Szlaki turystyczne

Ciekawostki

Zobacz też


Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne