ਸਾਜਨਿਕਾਂਤਾ ਦਾਸ

ਸਾਜਨੀਕਾਂਤਾ ਦਾ ਜਨਮ ਬਰਧਮਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬੇਤਲਬਨ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਦਿਨਾਜਪੁਰ ਦੇ ਦੀਨਾਜਪੁਰ ਜਿਲਾ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1918 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਕਾਲਜ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਦਾਸ ਨੇ ਉੱਥੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਂਕੁਰਾ ਵੈਸਲੀਅਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਚਰਚ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬੀ.ਐਸ.ਸੀ.^[3]

ਦਾਸ ਨੇ ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਣਯੋਗ ਬੰਗਾਲੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸ਼ਨਿਬਰੇਰ ਚਿਠੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਭਾਬਕੁਮਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਲਿਆ। ਉਹ 11ਵੇਂ ਅੰਕ ਤੋਂ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਵਿਅੰਗ ਆਧਾਰਿਤ ਆਲੋਚਨਾ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੇ ਵਾਰਤਕ, ਵਿਅੰਗਮਈ ਹਮਲੇ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀਆਂ ਉੱਘੀਆਂ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ। ਉਹ ਪ੍ਰਬਾਸੀ, ਦੈਨਿਕ ਬਾਸੁਮਤੀ ਅਤੇ ਬੰਗਾਸ਼੍ਰੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦਾਸ ਨੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਬੰਗਾਲੀ ਸਾਹਿਤ, ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ। ਉਹ ਇੱਕ ਉਸਾਰੂ ਆਲੋਚਕ, ਗੀਤਕਾਰ, ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਾਟਕ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਸੀ। ਦਾਸ ਲਗਾਤਾਰ ਦਸ ਸਾਲ ਬੰਗੀ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ। ਉਸਨੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਨੀਰੰਜਨ ਪ੍ਰੈਸ ਅਤੇ ਰੰਜਨ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਹਾਊਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।^[3][4]

ਸਾਜਨਿਕਾਂਤਾ ਦਾਸ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਅਰਥਾਤ:

• ਮੋਨੋਦਰਪਨ
• ਪਥ ਚਲਤੇ ਘਸਰ ਫੁਲ
• ਅਜੋਏ
• ਭਾਬ ਓ ਚੰਦੋ
• ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਤਰ ਇਤਿਹਾਸ
• ਬੰਗੋ ਰੰਗਭੂਮ
• ਪੰਚੀ ਵਿਸਾਖ
• ਮਧੁ ਓ ਫੁਲ
• ਅੰਗੁਸ਼੍ਠੋ
• ਵਿਲੀਅਮ ਕੈਰੀ
• ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ : ਜੀਵਨ ਹੇ ਸਾਹਿਤ