ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ
ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਸਮਾਜਿਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਅਮਰੀਕੀ ਆਨਲਾਈਨ ਸੋਸ਼ਲ ਨੈਟਵਰਕਿੰਗ ਸਰਵਿਸ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 'ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ ਇਨਕੌਰਪੋਰੇਟਡ' ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਮੇਨਲੋ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ ਨੂੰ ਮਾਰਕ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਾਰਵਰਡ ਕਾਲਜ਼ ਦੇ 4 ਜਮਾਤੀਆਂ ਏਡੁਆਰਦੋ ਸਵਰੇਨ, ਐਂਡ੍ਰਿਯੁ ਮਕਕੋੱਲੁਮ, ਡੁਸਟੀਨ ਮੋਸਕੋਵਿਟਜ਼ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ ਹੂਗੈਸ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ 4 ਫਰਵਰੀ 2004 ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਸੀ।
.svg){kind=logo} | |
 ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ ਦਾ ਲੋਗੋ | |
| ਵਪਾਰ ਦੀ ਕਿਸਮ | ਪਬਲਿਕ |
|---|---|
ਸਾਈਟ ਦੀ ਕਿਸਮ | ਸਮਾਜਿਕ ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਸੇਵਾ |
| ਉਪਲੱਬਧਤਾ | ਬਹੁ-ਭਸ਼ਾਈ (70) |
| ਵਪਾਰਕ ਵਜੋਂ | NASDAQ-100 |
| ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ | ਫਰਮਾ:ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤਾਰੀਖ਼ ਅਤੇ ਸਮਾਂ |
| ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ | ਮੀਨਲੋ ਪਾਰਕ, ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ, ਅਮਰੀਕਾ |
| ਸੇਵਾ ਦਾ ਖੇਤਰ | ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ (2004–05) ਵਰਲਡਵਾਈਡ, ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਬਲਾਕ ਦੇਸ਼ (2005–ਵਰਤਮਾਨ) |
| ਸੰਸਥਾਪਕ |
|
| ਮੁੱਖ ਲੋਕ | ਮਾਰਕ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਸੀ.ਈ.ਓ.) ਸ਼ੇਰੀl ਸੈਂਡਬਰਗ ਚੀਫ਼ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਆਫ਼ਿਸਰ) |
| ਉਦਯੋਗ | ਇੰਟਰਨੈਟ |
| ਕਮਾਈ |  ਫਰਮਾ:ਯੂ.ਐਸ.ਡੀ. ਬਿਲੀਅਨ(2014)[1] |
| ਸੰਚਾਲਨ ਆਮਦਨ | ਫਰਮਾ:ਯੂ.ਐਸ.ਡੀ. ਬਿਲੀਅਨ(2014)[1] |
| ਸ਼ੁੱਧ ਆਮਦਨ | ਫਰਮਾ:ਯੂਐਸਡੀ ਬਿਲੀਅਨ(2014)[1] |
| ਕੁੱਲ ਸੰਪਤੀ | ਫਰਮਾ:ਯੂ.ਐਸ.ਡੀ. ਬਿਲੀਅਨ(2014)[1] |
| ਕੁੱਲ ਇਕੁਇਟੀ | ਫਰਮਾ:ਯੂ.ਐਸ.ਡੀ. ਬਿਲੀਅਨ(2014)[1] |
| ਕਰਮਚਾਰੀ | 10,082 (ਮਾਰਚ 2015)[2] |
| ਸਹਾਇਕ | ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਵਟਸਐਪ ਓਕੁਲਸ ਵੀ.ਆਰ. ਪ੍ਰਾਈਵੇਟਕੋਰ |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | www |
| ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ | ਲੋੜ ਹੈ |
| ਵਰਤੋਂਕਾਰ | 1.44 ਬਿਲੀਅਨ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਵਰਤੋਂਕਾਰ (ਮਾਰਚ 31, 2015)[4] |
| ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਤ | ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ |
| ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਭਾਸ਼ਾ | ਸੀ++, ਪੀ.ਐਚ.ਪੀ (ਐਚ.ਐਚ.ਵੀ.ਐਮ.)[5] ਅਤੇਡੀ ਭਾਸ਼ਾ[6] |
ਸਤੰਬਰ 2012 ਮੁਤਾਬਿਕ, ਇਸ ਦੇ 1 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਨ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਸ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਫ਼ੋਨ ਜ਼ਰੀਏ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਨੂੰ ਦਰਜ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦੋਸਤ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ- "ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਦੋਸਤ" ਆਦਿ, ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਨ।। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਸਿਰਫ਼ ਹਾਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਭ ਵਾਸਤੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਿਰਫ਼ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਮਾਜਿਕ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਸੇਵਾ ਬਣ ਗਿਆ। 2019 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 249 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ 18 ਤੋਂ 24 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਣਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹੈ; ਅਮਰੀਕਾ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 26 ਕਰੋੜ ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ ਕਈ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਹੀ ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਂਬਰਿਜ ਐਨਾਲਿਟਿਕਾ ਡੇਟਾ ਘੁਟਾਲਾ), ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹੇਰਾਫੇਰੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂਐਸ ਦੀਆਂ 2016 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ), ਜਨਤਕ ਨਿਗਰਾਨੀ,[8] ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਝੱਸ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਵੈ-ਮਾਣ, ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਜਿਵੇਂ ਫੇਕ ਨਿਊਜ਼ (ਜਾਅਲੀ ਖ਼ਬਰਾਂ), [[ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਪ੍ਰਸਤਾਵ], ਕਾਪੀਰਾਈਟ ਉਲੰਘਣਾ, ਅਤੇ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲੱਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।[9] ਟਿੱਪਣੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਜਿਹੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਹੈ।[10][11][12][13][14] 18 ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੱਕ, ਅਲੈਕਸਾ ਇੰਟਰਨੈਟ ਨੇ ਗਲੋਬਲ ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਫੇਸਬੁੱਕ ਨੂੰ #6 ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ।[15]
ਇਤਿਹਾਸ
ਫੇਸਬੁੱਕ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
2003–2006: ਥੀਫਸ ਬੁੱਕ, ਥੀਲ ਨਿਵੇਸ਼, ਅਤੇ ਨਾਮ ਤਬਦੀਲੀ
ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ 2003 ਵਿਚ "ਫੇਸਮੈਸ" ਨਾਮ ਦੀ ਇਕ ਵੈਬਸਾਈਟ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਫੇਸਮੈਸ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਚਾਰ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ 450 ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਅਤੇ 22,000 ਫੋਟੋਆਂ-ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।[16] ਸਾਈਟ ਨੂੰ ਕਈ ਕੈਂਪਸ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਹਾਰਵਰਡ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਸ' ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ, ਕਾਪੀਰਾਈਟਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਖਰਕਾਰ, ਦੋਸ਼ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ।[17] ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇੱਕ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਅੰਤਮ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਸੀ।
"ਫੇਸ ਬੁੱਕ" ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[18] 2003 ਵਿਚ, ਹਾਰਵਰਡ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਇਕ ਕਾਗਜ਼ ਦਾ ਸੰਸਕਰਣ ਸੀ।[19] ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ ਹਾਰਵਰਡ ਨੂੰ ਕਿਹਾ "ਹਰ ਕੋਈ ਹਾਰਵਰਡ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਕ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਫੇਸ ਬੁੱਕ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ. ... ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਬੇਵਕੂਫੀ ਵਾਲੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਆਉਣ ਵਿਚ ਕੁਝ ਸਾਲ ਲੱਗ ਜਾਣਗੇ"। ਮੈਂ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਕ ਹਫਤੇ ਵਿਚ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।[20] ਜਨਵਰੀ 2004 ਵਿੱਚ, ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦਾ ਕੋਡ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ "ਦਿ ਫਿਸਬੁੱਕ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫੇਸਮੈਸ਼ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਰਿਮਸਨ ਸੰਪਾਦਕੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ, ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। "ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ... ਲਾਭ ਬਹੁਤ ਹਨ।" ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ ਹਾਰਵਰਡ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਐਡਵਰਡੋ ਸੇਵੇਰਿਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰ ਇਕ ਨੇ ਇਸ ਸਾਈਟ ਵਿਚ $ 1000 ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ।[21] ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ "ਦਿ ਫੇਸਬੁੱਕ" ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਫੇਸਬੁੱਕ ਡਾਟ ਕਾਮ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।[22]