ਖੁਸ਼ਦੇਵ ਸਿੰਘ
ਖੁਸ਼ਦੇਵ ਸਿੰਘ (1902-1988) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ ਸੀ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਪਦਿਕ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। [1] ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੇਵਾ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ [2] ਦੇ ਹਾਰਡਿੰਗ ਸੈਨੇਟੋਰੀਅਮ, ਧਰਮਪੁਰ ਵਿਖੇ ਕੀਤੀ। [1] ਉਹ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੋੜ੍ਹ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਲਈ ਲੈਪਰਜ਼ ਵੈਲਫੇਅਰ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਦਾ ਬਾਨੀ ਸੀ। [3] ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਾਲ਼ੇ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਵਜੋਂ ਸਤਿਕਾਰਦੀਆਂ ਹਨ; ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ। [2] [4] [5] ਉਹ ਇਨ ਡੈਡੀਕੇਸ਼ਨ [6] [7] ਅਤੇ ਲਵ ਇਜ਼ ਸਟ੍ਰੋਂਜਰ ਦੈਨ ਹੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਲੇਖਕ ਹੈ। [8] 1957 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਚੌਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। [9] ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਛਾਤੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਲਈ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਡਾ. ਖੁਸ਼ਦੇਵ ਸਿੰਘ ਹਸਪਤਾਲ ਉਸੇ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਹੈ। [10] [11]
ਖੁਸ਼ਦੇਵ ਸਿੰਘ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 30 ਮਈ 1902 ਪਟਿਆਲਾ, ਰਿਆਸਤ |
| ਮੌਤ | 3 ਜੂਨ, 1988 |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਡਾਕਟਰ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਟੀ ਬੀ ਦਾ ਇਲਾਜ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ |
ਜੀਵਨ
ਡਾ. ਖੁਸ਼ਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 30 ਮਈ, 1902 ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਮੁਢਲੀ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਕਿੰਗ ਐਡਵਰਡ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ, ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ 1925 ਵਿਚ ਇਸ ਨੇ ਐਮਬੀਬੀਐੱਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ।
ਡਾਕਟਰੀ ਪਾਸ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੰਨ 1930 ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚੈਲ ਡਿਸਪੈਂਸਰੀ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। 1928 ਵਿਚ ਬੰਬਈ ਮੈਡੀਕਲ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਡਾ. ਬੀ. ਐਸ. ਸ਼ਰਾਫ਼ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਤਪਦਿਕ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਖੋਜ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 1939 ਵਿਚ ਇਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਟੁਬਰਕੁਲੋਸਿਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਇਕਾਈ ਦਾ ਆਨਰੇਰੀ ਸਕੱਤਰ ਬਣਿਆ। 1956 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਸਕੱਤਰ ਬਣਿਆ ਅਤੇ 79 ਵਰ੍ਹੇ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਨੇ 1948 ਵਿਚ ਸੰਗਰੂਰ ਨੇੜੇ ‘ਹਰਮੀਟੇਜ’ ਕੋਠੀ ਵਿਚ ਤਪਦਿਕ ਦੇ ਰੋਗੀਆਂ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਅਤੇ 1953 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੌਰ ਹੱਥੋਂ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ ਤਪਦਿਕ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰਵਾਇਆ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ