ਕਲਪਨਾਕੁਮਾਰੀ ਦੇਵੀ

ਕਲਪਨਾਕੁਮਾਰੀ ਦੇਵੀ (ਜਿਸਦੀ ਸਪੈਲਿੰਗ ਕਲਪਨਾ ਕੁਮਾਰੀ ਦੇਵੀ ਜਾਂ ਦੇਬੀ ਵੀ ਹੈ) ਦਾ ਜਨਮ 1936 ਵਿੱਚ ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ 1958 ਵਿੱਚ ਕੋਲਕਾਤਾ ਚਲੀ ਗਈ^[1] ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ, ਕਬੀ, 1954 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ^[1] ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੇ ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।^[2]

ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ ਅਚੀਨਾ ਬਾਸਭੂਮੀ ਲਈ ਉੜੀਆ ਸਾਹਿਤ ਲਈ 2011 ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।^[1]

ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਉੜੀਆ ਲੇਖਕ ਕੰਦੂਰੀ ਚਰਨ ਦਾਸ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ 2014 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੀ ਸ਼ਬਰਨੀ ਦਾਸ ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਰਸਾਲੇ ਪ੍ਰਥਮਾ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ।^[3]

ਕਲਪਨਾਕੁਮਾਰੀ ਦੇਵੀ ਦੀ ਮੌਤ 28 ਅਗਸਤ 2017 ਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ^[4]

ਕਲਪਨਾਕੁਮਾਰੀ ਦੇਵੀ ਦੀ ਅਚਿਨਾ ਬਾਸਭੂਮੀ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਈ ਉੜੀਆ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਨੇ ਚੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗੰਭੀਰ ਅੰਤਰਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ,^[5] ਇਸਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ 'ਤੇ, ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਰਿੰਦਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਢਾਲ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼੍ਰੀਚਰਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕਨਿਸ਼ਕ, ਇੱਕ ਉੜੀਆ ਲੇਖਕ, ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2012 ਵਿੱਚ ਉੜੀਸਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਜਨਹਿੱਤ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਸਮਾਰੋਹ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਸੀ ਕਿ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਯੋਗ ਬਣਨ ਲਈ, ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ 2007 ਤੋਂ 2009 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੀ ਮਿਤੀ 2009 ਤੋਂ ਪਿਛੇ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ, ਉਸ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, 2010 ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।^[6][7]

14 ਫਰਵਰੀ 2012 ਨੂੰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੁਆਰਾ ਮੁਕੱਦਮੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਕਲਪਨਾਕੁਮਾਰੀ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।^[1]