ଆଲ୍ଲାନ ଫକିର
ଆଲ୍ଲାନ ଫକିର (୧୯୩୨ – ୪ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୦),[୧] (ସିନ୍ଧି: علڻ فقيرُ, Urdu: علن فقیر), ଜଣେ ପାକିସ୍ଥାନୀ ଲୋକଗୀତ ଗାୟକ ଥିଲେ । ସେ ପାକିସ୍ଥାନର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସୁଫି ସଙ୍ଗୀତ ଗାୟକ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଅପୁର୍ବ ପ୍ରଦର୍ଶନ କଳା ଯୋଗୁ ସେ ପାକିସ୍ଥାନରେ ବିଖ୍ୟାତ ହୋଇଥିଲେ ଯାହା ଭକ୍ତି ଭାବ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ଓ ସୁଫି ନୃତ୍ୟ-ସଙ୍ଗୀତରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ।[୨]
Ali Bux Alias Taunwer Faqir | |
|---|---|
 | |
| ଜନ୍ମ | 1932[୧] Aamri village, Taluka Manjhand, Jamshoro District, Sind, British India (present-day Sindh, Pakistan) |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୪ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୦[୧] (aged 67 or 68) |
| Buried at Housing society Jamshoro (buried in his own home) | |
| ବୃତ୍ତି | folk singer |
ପ୍ରାକ୍ ଜୀବନ
ଆଲ୍ଲାନ ଫକିର ଜାମଶୋରୋ ଜିଲ୍ଲା, ସିନ୍ଧର ପୁରାତନ ଅମରି ଗ୍ରାମରେ ୧୯୩୨ ମସିହାରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୩] ଆଲ୍ଲାନ ଜନ୍ମ ହେବା ପରେ ପରେ ତାଙ୍କର ମାତା ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଶୈଶବ କାଳ ହାଇଦରାବାଦ-ସିନ୍ଧ ଓ ସେହ୍ୱାନର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ମଞ୍ଝଣ୍ଡ ଟାଉନରେ କଟିଥିଲା ।
ସେ ମଙ୍ଗ୍ରସି ଜନ ଜାତିର ଲୋକ ଥିଲେ ଓ ସେହି ଜାତିର ଲୋକଙ୍କୁ ସୁନ୍ଦର ସୁର ଓ ଗୀତ ଗାଇ ସନ୍ତୋଷ ଓ ଖୁସି ଦେଉଥିବା ବିଶ୍ୱାସରେ ମେଳା ଓ ଉତ୍ସବମାନଙ୍କରେ ସ୍ୱାଗତ କରାଯାଉଥିଲା । ସେହି ଜନ ଜାତିରେ ପରମ୍ପରା ଅନୁସାରେ ଆଲ୍ଲାନ ଫକିରଙ୍କ ପିତା ଡ୍ରମ ବଜାଉଥିଲେ ଓ ବିବାହ ଉତ୍ସବମାନଙ୍କରେ ପାରମ୍ପରିକ ଗୀତ ଗାଉଥିଲେ ଓ ଆଲ୍ଲାନଙ୍କ ଭାଇ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଧ୍ୟ ସେହି କାମରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଅଛନ୍ତି । [୪]
ଫକିର ଏକ ଆରବୀ ଭାଷାର ଶବ୍ଦ ଓ ଏହା ରହସ୍ୟମୟ ବା ସୁଫିକୁ ବୁଝାଏ । ଫକିରର ପ୍ରକୃତ ଆକ୍ଷରିକ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ସଂସାରର ମୋହ ମାୟାଠାରୁ ଦୂରରେ ରହନ୍ତି, ତାଙ୍କର ଜୀବନ ଦୟା ଧର୍ମରେ କଟିଥାଏ ଓ ଯାହା ମିଳେ ତାକୁ ନେଇ ସେମାନେ ସନ୍ତୋଷରେ କାଳ ଯାପନ କରନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ଏହାକୁ ସିନ୍ଧି ଓ ଉର୍ଦ୍ଦୁ ଭାଷାରେ ଭିକାରୀ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
କିଶୋର ବୟସ ବେଳେ ଆଲ୍ଲାନ ଦୁଃଖ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଗୀତ ଗାଇବାକୁ ଭଲ ପାଉଥିଲେ ଯାହା ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କୁ ପସନ୍ଦ ନ ଥିଲା । ମାତାଙ୍କର ସ୍ନେହରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇ ସେ ସେହି ସ୍ନେହର ବିକଳ୍ପ ଖୋଜିବାକୁ ବାହାରିଲେ । ସେ ଭିତ ଶାହରେ ଥିବା ଶାହ ଅବଦୁଲ ଲତିଫ ଭିଟାଇଙ୍କ ଦରଘାରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଓ ସେଠାରେ ବାସ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ସେ ପିତାଙ୍କଠାରୁ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ ।
ଆଲ୍ଲାନଙ୍କର କୌଣସି ଶିକ୍ଷା ଦୀକ୍ଷା ଓ ଲେଖା ପଢ଼ି ଜାଣି ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ଅପୂର୍ବ ସ୍ମରଣ ଶକ୍ତି ଥିଲା । ପ୍ରତି ରାତିରେ ସେ ପାରମ୍ପାରିକ 'ଲତିଫି ରାଗ' ଶୁଣି ଭାବୁକ ହୋଇଯାଉଥିଲେ । ଫକିର ଜୱାର କୁର୍ବାନ ଅଲି ଲଞ୍ଜୱାନି ଓ ମୁଲଚାନ୍ଦ ମହାରାଜଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପାଇ ଅଲ୍ଲାନ ଫକିର ସେହି ଦରଘାରେ ଭିଟାଇଙ୍କ କବିଟା ଗାଇବାକୁ ଲାଗିଲେ ଓ ସେଠାରେ ୨୦ ବର୍ଷ କାଳ କଟେଇବା ପରେ ଅବଦୁଲ କରିମ ବାଲୋଚଙ୍କ ସହିତ ସାକ୍ଷାତ ହେଲା ଯିଏ ତାଙ୍କୁ ପାକିସ୍ଥାନ ରେଡିଓ ଓ ହାଇଦରାବାଦ, ସିନ୍ଧରେ ଥିବା ପାକିସ୍ଥାନ ଟେଲିଭିଜନ ସହିତ ପରିଚୟ କରେଇଥିଲେ ଓ ସେ ଗାନ କରୁଥିବା ଭିଟାରି କବିତାର ସଠିକ ଉଚ୍ଚାରଣ କରିବାକୁ ଶିକ୍ଷା କରିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।[୧]
ଅବଶେଷରେ ଆଲ୍ଲାମ ଏକ ପ୍ରଦର୍ଶନକାରୀ କିମ୍ବଦନ୍ତୀରେ ପରିଣତ ହୋଇଗଲେ ।
ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର
ଲୋକ କଳା ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ଯୋଗୁ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ସିନ୍ଧୋଲୋଜିରେ ତାଙ୍କୁ ଏକ ଛୋଟ ଘର ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
ଆଲ୍ଲାନ ଫକିର ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ପୁରସ୍କାର: Allan Fakir received the following awards:
- ପ୍ରେସିଡେଣ୍ଟଙ୍କର ପ୍ରାଇଡ ଅଫ ପରଫରମାନ୍ସ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୮୦[୩]
- ବୁଖାରି ପୁରସ୍କାର ୧୯୮୪
- ଶାହବାଜ ପୁରସ୍କାର ୧୯୮୭
- ଶାହ ଲତିଫ ପୁରସ୍କାର ୧୯୯୨
- କନ୍ଧକୋଟ ପୁରସ୍କାର ୧୯୯୩
ମୃତ୍ୟୁ
କରାଚୀର ଲିଆକତ ଜାତୀୟ ଡାକ୍ତରଖାନରେ ସେ ୪ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୦ ମସିହାର ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ । ସେ ପକ୍ଷାଘାତ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ, ୩ ପୁଅ ଓ ୨ ଝିଅଙ୍କୁ ଛାଡ଼ିଯାଇଥିଲେ ।[୧]