Ambacs

Dauzat e Rostaing que supausan una origina, lo nom d'òme gallés Ambatius (*Ambatium fundum), qui ten pas compte de l'evolucion gascona -mb- > -m- ^[5].

La grafia de Patrici Pojada, Ambats, qu'es benlèu sonque fonetica. Se n'es atau, se pòt pensar a Vaths (Volvèstre), grafiat Bax en francés. Una possibilitat qu'es *En Vaths, (lo vilatge qu'es a mieja penda d'un planèr e mei que mei entre tres vaths, ua esquematicament nòrd-sud, las autas duas, qui son afluentas, èst-oèst), donc Envaths (n davant lo son b prononciat m), vengut Anvaths per influéncia de frasas coma Vau a Envaths > Vau a'mvaths. Com es pas qu'una ipotèsi, que seré imprudent de cambiar la grafia deu nom dens aqueth sens.

Lo tipe toponimic eretèr de in vallis (Envaths, Envals, Envaus, etc) que's deu comprene, màgerment, com « énter vaths », « entre vals ».

Pendent l'Ancian Regime, Ambats, Ambax o Ambax-Lamezan, qu'èra de l'eleccion de Comenge, doncas de la província de Gasconha, de la generalitat d'Aush, de la diocèsi de Lombèrs e de la senescaucia de Tolosa. Lo vocable de la glèisa qu'es Sent Martin. Tanlèu 1790, Ambats qu'èra deu canton de L'Isla de Haut ^[6]. Lamezan qu'es un vilatge situat a l'oèst d'Ambats e un castèth sus la medisha sèrra, mes au nòrd.

• Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna qu'èra deu canton de L'Isla de Haut; qu'es ara deu canton de Casèras.

• Comunas de la Nauta Garona

• Portau de Gasconha