Opperste Sovjet van de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken

(Doorverwezen vanaf Opperste sovjet)

De Opperste Sovjet van de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (Russisch: Верховный Совет Союза Советских Социалистических Республик; Verchovny Sovjet Sojoeza Sotsialistitsjeskich Respublik) was van 1936 tot 1991 de hoogste wetgevende macht van de Sovjet-Unie (in Rusland tot 1993) en de enige institutie die amendementsvoorstellen op de grondwet mocht goedkeuren. Van 1989 tot 1991 was ze echter puur een rubberstempelinstituut, die alle voorstellen zonder inhoudelijke discussie goedkeurde. Van 1917 tot 1936 en van 1989 tot 1991 regeerde het Congres der Sovjets in plaats van de Opperste Sovjet.

Politiek in de Sovjet-Unie
Coat of arms of the Soviet Union (1956–1991).svg

Politiek van de Sovjet-Unie

Organisatie

De Opperste Sovjet was het hoogste staatsorgaan van de Sovjetstaat en bestond uit twee kamers met gelijke macht:

De Opperste Sovjet werd door de bevolking voor een periode van vijf jaar gekozen.

Taken

Het kwam tweemaal per jaar bijeen om mensen te benoemen in verschillende commissies, zoals de ministerraad dat het hoogste uitvoerende en bestuurlijke orgaan was. Het lichaam was ook hooggerechtshof en benoemde de procureur-generaal van de Sovjet-Unie.

Tussen de zittingen van de Opperste Sovjet in, nam het Presidium van de Opperste Sovjet het dagelijks bestuur waar. Het Presidium werd gekozen door de leden van de Opperste Sovjet. De voorzitter van het Presidium van de Opperste Sovjet was het staatshoofd van de Sovjet-Unie. De voorzitter van het Presidium van de Opperste Sovjet bezat geen werkelijke macht, deze was weggelegd voor de secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie (CPSU).

Later combineerden enkele Sovjetleiders het secretaris-generaalschap met dat van voorzitter van het Presidium van de Opperste Sovjet, zoals Leonid Brezjnev (1964, 1977-1982), Joeri Andropov (1983-1984), Konstantin Tsjernenko (1984-1985) en Michail Gorbatsjov (1988-1989). In 1989 werd het Presidium van de Opperste Sovjet afgeschaft en sindsdien kwam de Opperste Sovjet vaker bijeen. Op 25 maart 1989 werd Mikhail Gorbatsjov - tot dan toe voorzitter van het Presidium - tot voorzitter van de Opperste Sovjet gekozen en een jaar later, op 15 maart 1990, werd hij tot president van de Sovjet-Unie gekozen.

Unierepublieken

Ook de wetgevende organen van de unierepublieken van de Sovjet-Unie werden opperste sovjet genoemd.

WapenSovjetrepubliekOpperste SovjetOpgerichtOpgehevenOpvolger
Russische SFSROpperste Sovjet van de Russische SFSR

Верховный Совет РСФСР

19381991Opperste Sovjet van de Russische Federatie (1991-1993)
Federatieve Vergadering van Rusland (1993-heden)
Oekraïense SSROpperste Sovjet van de Oekraïense SSR (1996-heden)

Верховный Совет Украинской ССР
Верховна Рада Української РСР

19371996Verchovna Rada (1996-heden)
Wit-Russische SSROpperste Sovjet van de Wit-Russische SSR

Верховный Совет Белорусской ССР
Вярхоўны Савет Беларускай ССР

19381994Hoge Raad (1994-96)
National Vergadering van Wit-Rusland (1996-heden)
Oezbeekse SSROpperste Sovjet van de Oezbeekse SSR

Верховный Совет Узбекской ССР
Ўзбекистон ССР Олий Совети

19381992Hoge Raad (1992-1995)
Oliy Majlis (1995-heden)
Kazachse SSROpperste Sovjet van de Kazachse SSR

Верховный Совет Казахской ССР
Қазақ ССР Жоғарғы Советі

19371993Hoge Raad (1993-1995)
Parlement van Kazachstan (1996-heden)
Georgische SSROpperste Sovjet van de Georgische SSR

Верховный Совет Грузинской ССР
საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო

19381992Staatsraad (1992-1995)
Parlement van Georgië (1995-heden)
Azerbeidzjaanse SSROpperste Sovjet van de Azerbeidzjaanse SSR

Верховный Совет Азербайджа́нской ССР
Азәрбаjҹан ССР Али Совети

19381995Nationale Vergadering van Azerbeidzjan (1995-heden)
Litouwse SSROpperste Sovjet van de Litouwse SSR

Верховный Совет Литовской ССР
Lietuvos TSR Aukščiausioji Taryba

19401990Hoge Raad (1990-1992)
Seimas (1992-heden)
Moldavische SSROpperste Sovjet van de Moldavische SSR

Верховный Совет Молдавской ССР
Совиетул Супрем ал РСС Молдовеняскэ (Moldovan)
Sovietul Suprem al RSS Moldovenească (Romanian)

19411993Parlement van Moldavië (1993-heden)
Letse SSROpperste Sovjet van de Letse SSR

Верховный Совет Латвийской ССР
Latvijas PSR Augstākā Padome

19401990Hoge Raad (1990-1993)
Saeima (1993-heden)
Kirgizische SSROpperste Sovjet van de Kirgizische SSR

Верховный Совет Киргизской ССР
Кыргыз ССР Жогорку Совети

19381994Hoge Raad van Kirgizië (1994-heden)
Tadzjiekse SSROpperste Sovjet van de Tadzjiekse SSR

Верховный Совет Таджикской ССР
Совети Олӣ РСС Тоҷикистон

19371994Hoge Raad van Tadzjikistan (1994-heden)
Armeense SSROpperste Sovjet van de Armeense SSR

Верховный Совет Армянской ССР
Հայկական ՍՍՀ Գերագույն Խորհուրդ

19381995Nationale Vergadering van Armenië (1995-heden)
Turkmeense SSROpperste Sovjet van de Turkmeense SSR

Верховный Совет Туркменской ССР
Түркменистан ССР Ёкары Советы

19381992Vergadering van Turkmenistan (1992-2021)
Nationale Raad van Turkmenistan (2021-heden)
Estische SSROpperste Sovjet van de Estische SSR

Верховный Совет Эстонской ССР
Eesti NSV Ülemnõukogu

19401992Riigikogu (1992-heden)
Karelo-Finse SSROpperste Sovjet van de Karelo-Finse SSR

Верховный Совет Карело-Финской ССР

19401956Opperste Sovjet van de Karelische ASSR (1956-1990)
Hoge Raad (1990-1994)
Wetgevende Vergadering (1994-heden)
Bron: Staatsorganen USSR

Autonome republieken

De Autonome socialistische sovjetrepublieken van de USSR kenden net als de unierepublieken een Opperste Sovjet.[1]

Trivia

Voor de formatie van de Sovjet-Unie stond de Opperste Sovjet in Rusland bekend als Heel-Russisch Centraal Uitvoerend Comité (Всероссийский Центральный Исполнительный Комитет of ВЦИК; VTsIK), waarvan de volledige naam op een bepaald moment luidde; Heel-Russisch Centraal Uitvoerend Comité van Arbeiders-, Boeren-, Rode Leger- en Kozakkenafgevaardigden (Всероссийский Центральный Исполнительный Комитет Советов рабочих, крестьянских, красноармейских и казачьих депутатов).

Zie ook