Leptotyphlops

geslacht van slangen uit de familie draadwormslangen

Leptotyphlops is een geslacht van slangen uit de familie draadwormslangen (Leptotyphlopidae) en de onderfamilie Leptotyphlopinae.

Leptotyphlops
Leptotyphlops scutifrons
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Serpentes (Slangen)
Superfamilie:Typhlopoidea
Familie:Leptotyphlopidae (Draadwormslangen)
Onderfamilie:Leptotyphlopinae
Geslacht
Leptotyphlops
Fitzinger, 1843
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Leptotyphlops op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon  Biologie
Herpetologie

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Leopold Fitzinger in 1843. Er zijn 21 soorten waarvan er zes pas zijn beschreven in 2007.[1] De slangen werden eerder aan andere geslachten toegekend, zoals Stenostoma en Glauconia. De soorten Myriopholis tanae en Myriopholis nursii behoorden tot recentelijk ook tot dit geslacht.

De geslachtsnaam Leptotyphlops is afgeleid van de woorden dun (lepto) en blinde ogen (tuphlós + ṓps).

Uiterlijke kenmerken

Alle soorten hebben een langwerpig en dun, cilindrisch lichaam. De kop is nauwelijks van de achterzijde te onderscheiden door de afgeronde snuit en het ontbreken van een insnoering. De ogen zijn sterk gedegenereerd en zijn te zien als twee donkere vlekjes onder de huid. De lichaamslengte is variabel, veel soorten worden ongeveer 15 tot 28 centimeter lang. De slangen hebben 165 tot 362 rijen schubben in de lengte aan de bovenzijde van het lichaam. Onder de staart zijn 16 tot 58 staartschubben aanwezig. De slangen hebben onopvallende kleuren zoals bruin, grijs of zwart.[2]

Levenswijze

De slangen leven grotendeels ondergronds en worden zelden gezien. Alleen bij hevige regenval komen ze bovengronds om niet te verdrinken. Op het menu staan kleine ongewervelden zoals mieren en termieten. Deze worden met snelle kaakbewegingen, tot drie per seconde, naar binnen gezogen. Om aan hun aanvallen te ontsnappen scheiden de slangen een geur af die lijkt op die van de mieren en termieten.

De vrouwtjes zetten twee tot zeven eieren af op de bodem. Deze worden soms in strengen afgezet.[2]

Verspreiding en habitat

De slangen komen voor in delen van Afrika en leven in de landen Angola, Namibië, Zuid-Afrika, Zambia, Soedan, Kenia, Tanzania, Mozambique, Oeganda, Swaziland, Congo-Brazzaville, Congo-Kinshasa, Burundi, Malawi, Zimbabwe, Ethiopië en Lesotho.[1] De habitat bestaat uit droge savannen, scrublands, graslanden, droge tropische en subtropische bossen en vochtige tropische en subtropische bossen, zowel in laaglanden als in bergstreken. Ook in door de mens aangepaste streken zoals akkers en plantages kunnen de dieren worden aangetroffen.

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan veertien soorten een beschermingsstatus toegewezen. Negen soorten worden beschouwd als 'veilig' (Least Concern of LC), vier als 'onzeker' (Data Deficient of DD) en een soort als 'gevoelig' (Near Threatened of NT).[3]

Soorten

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.

NaamAuteurVerspreidingsgebiedBeschermingsstatus
Leptotyphlops aethiopicusBroadley & Wallach, 2007EthiopiëNiet geëvalueerd
Leptotyphlops conjunctusJan, 1861Zuid-Afrika, Lesotho, Swaziland
Leptotyphlops distantiBoulenger, 1892Zuid-Afrika, Mozambique, Swaziland
Leptotyphlops eminiBoulenger, 1890Soedan, Oeganda, Tanzania, Kenia, Congo-Kinshasa, Zambia
Leptotyphlops howelliBroadley & Wallach, 2007Tanzania
Leptotyphlops incognitusBroadley & Watson, 1976Zambia, Malawi, Zimbabwe, Mozambique, Swaziland, Zuid-Afrika
Leptotyphlops jacobseniBroadley & Broadley, 1999Zuid-Afrika
Leptotyphlops kafubiBoulenger, 1919Congo-Brazzaville, Angola, Zambia
Leptotyphlops keniensisBroadley & Wallach, 2007Kenia
Leptotyphlops latirostrisSternfeld, 1912Congo-Kinshasa, Burundi
Leptotyphlops macropsBroadley & Wallach, 1996Kenia, Tanzania
Leptotyphlops mbanjensisBroadley & Wallach, 2007Tanzania
Leptotyphlops merkeriWerner, 1909Kenia, Tanzania
Leptotyphlops nigricansSchlegel, 1839Zuid-Afrika, Soedan
Leptotyphlops nigroterminusBroadley & Wallach, 2007Kenia, TanzaniaNiet geëvalueerd
Leptotyphlops pembaeLoveridge, 1941Tanzania
Leptotyphlops pitmaniBroadley & Wallach, 2007OegandaNiet geëvalueerd
Leptotyphlops pungwensisBroadley & Wallach, 1997Mozambique
Leptotyphlops scutifronsPeters, 1854Angola, Namibië, Zuid-Afrika, Zambia
Leptotyphlops sylvicolusBroadley & Wallach, 1997Zuid-Afrika
Leptotyphlops telloiBroadley & Watson, 1976Mozambique, Swaziland

Bronvermelding