जेरुसेलम

जेरुसेलम इजरायल देशको राजधानी हो, जुन केही देशहरूद्वारा विवादित मानिएको छ । यो यहूदी धर्म, ईसाई धर्म र इस्लाम धर्म, तीनैको पवित्र भुमि हो । एतिहासिक पृष्ठभुमि अनुसार जेरुसेलम प्राचिन यहूदी राज्यको केन्द्र र राजधानी रहेको थियो । यो शहर भूमध्य सागर र मृत सागर बीच जुडियन पर्वतको एउटा पठारमा स्थित विश्वको सबैभन्दा जेठो तथा पुरानो नगर मध्ये एक हो । यसको लामो इतिहास हेर्दा जेरुसेलमलाई कम्तीमा दुई पटक नाश गरिएको, २३ पटक घेरा हालिएको, ५२ पटक आक्रमण, र ४४ पटक कब्जा र पुनः कब्जा गरिएको थियो ।^[९] यो शहर सबैभन्दा पुरानो भाग ४औ सहस्राब्दीमा बसोबास भएको इतिहासमा रहेको छ ।^[१०] सन् १५३८ मा , सुलेमान अन्तर्गत जेरुसेलमको वरपर भव्य पर्खाल निर्माण गरियो । आज ती पर्खाललाई पुरानो शहरको रूपमा चिनिन्छ जसलाई १९औ शताब्दीको प्रारम्भमा परम्परागत चार भागमा विभाजित गरियो आर्मेनियाली, मसीही, यहूदी, र मुस्लिम ।^[११] यस पुरानो शहरलाई युनेस्कोले सन् १९८१ मा विश्व सम्पदा सूचीमा राख्यो तर हाल यसलाई खतराको सूचीमा सूचीबद्ध गरेको छ ।^[१२] आधुनिक जेरुसेलम शहर पुरानो शहरको सीमाबाट हाल टाढिएको छ । यहाँ यहूदीहरूको परमपवित्र सुलैमानी मन्दिर हुन्थ्यो जसलाई रोमनहरूले नष्ट पारेका थिए । यो शहर जिसस क्राइस्टको कर्मभुमि रहेको छ ।

जेरुसेलम ירושליםcode: he is deprecated  (हिब्रु) القُدسcode: ar is deprecated  (अरबी)
सहर
माथिल्लो बायाँदेखि: सेन्ट एलिजा गुम्बाबाट जेरुसेलम क्षितिजको दृश्य, पुरानो सहरभित्र रहेको बजार, मामिल्ला मल, नेसेट, कुब्बत अल-सखरा, गढी (डेभिड टावरको नामले लोकप्रिय), पुरानो सहर पर्खाल, र पश्चिमी पर्खाल।
झण्डा प्रतीक चिह्न
उपनाम(हरू):  Ir ha-Kodesh (पवित्र सहर), Bayt al-Maqdis (पवित्रताको घर)
जेरुसेलम इजरायलको नक्सा देखाउनुहोस् जेरुसेलम प्यालेस्टाइनको नक्सा देखाउनुहोस् जेरुसेलम अरब विश्वको नक्सा देखाउनुहोस् जेरुसेलम एसियाको नक्सा देखाउनुहोस्
निर्देशाङ्क: ३१°४७′उ॰ ३५°१३′पू॰ / ३१.७८३°N ३५.२१७°E / 31.783; 35.217 ३५°१३′पू॰ / ३१.७८३°N ३५.२१७°E / 31.783; 35.217
शासित	इजरायल
दावा गरिएको	इजरायल र प्यालेस्टाइन राज्य[note १]
इजरायली जिल्ला	जेरुसेलम
प्यालेस्टिनी सरकार	कुदस
गिहोन झरना उपनिवेश	इसा पूर्व ३०००-२८००
डेभिड सहर	इसापूर्व १०००
वर्तमान पुरानो सहरको पर्खाल निर्माण	सन् १५४१
पूर्व-पश्चिम जेरुसेलम विभाग	सन् १९४८
पुनर्गठन	सन् १९६७
जेरुसेलम कानुन	सन् १९८०
सरकार
• प्रकार	नगर परिषद्
• अङ्ग	जेरुसेलम नगरपालिका
• इजरायली नगर प्रमुख	मोसे लायन (लिकुड)
क्षेत्रफल
• सहर	१२५.१५६ किमी२ (४८.३२३ वर्ग माइल)
• महानगर	६५२ किमी२ (२५२ वर्ग माइल)
उन्नतांश	७५४ मिटर (२४७४ फिट)
जनसङ्ख्या
• महानगर [५]	१,२५३,९००
वासिन्दाहरू	जेरुसेलमी
जनसाङ्ख्यिकी (सन् २०१७) [६][७]
• यहुदी	६०.८%
• अरब	३७.९%
• अन्य	१.३%
समय क्षेत्र	युटिसी+०२:०० (इजरायली मानक समय, प्यालेस्टिनी मानक समय)
• ग्रीष्म (डिएसटी)	युटिसी+०३:०० (इजरायली ग्रीष्म समय, प्यालेस्टिनी ग्रीष्म समय)
हुलाक कोड	९XXXXXX
क्षेत्रीय कोड	+९७२-२
माविसू (सन् २०१८)	०.७०४[८] – उच्च
वेबसाइट	jerusalem.muni.il
युनेस्को विश्व सम्पदा क्षेत्र
आधिकारिक नाम	जेरुसेलमको पुरानो सहर र उसको पर्खालहरू
किसिम	सांस्कृतिक
मापदण्ड	ii, iii, vi
नामाङ्कित	सन् १९८१
सन्दर्भ क्रम सङ्ख्या	१४८
क्षेत्र	अरब राष्ट्रहरू
सङ्कटग्रस्त	सन् १९८२–वर्तमान

राजधानी हुनुका साथै यो इजरायलको महत्‍वपूर्ण पर्यटन स्‍थल पनि हो । यो शहरमा १५८ गिरिजाघर तथा ७३ मस्जिद रहेको छ । यहाँ गिरिजाघर तथा मस्जिदहरु बाहेक हेर्न लायक धेरै स्थानहरु रहेका छन् । द इजरायल म्‍यूजियम, याद भसीम, नोबेल अभ्‍यारण, अल अक्‍सा मस्जिद, कुव्‍वत अल सकारा, मुसाला मरवान, सोलोमन टेम्पल, वेस्‍टर्न वाल, डेबिडस गुम्‍बद आदि यहाँको प्रमुख दर्शनीय स्‍थल हो ।