जिवनका धेरै परिभाषा हुन सक्छ्न तर जैविक रूपमा कुनै पनि प्राणिको जन्म देखि मृत्यु का बीचको अवधि नैं 'जीवन' कहलाउँछ। तर हाम्रो जन्म के हाम्रो इच्छाबाट हुन्छ? हुँदैन, यो त प्रजनन प्रक्रिया को परिणाम हुन्छ जो प्रकृतिका नियमका अन्तर्गत हो। यसका अतिरिक्त जीवनको मुख्य अङ्ग एउटा चेतन तत्त्व छ जो जीवनको सबै क्रियाहरूको साक्षी हुन्छ।