ایسپانیولی
اٮسپانیولی، اٮسپانیایی یا اسپینیجی اتا لاتین زبون هسه. اینتا زوون ره اروپا قاره دله (ایسپانیا و آندورا) آمریکا قاره دله (میونی آمریکا و جنوبی آمریکا دله) گِنِش بونه. قدیم دله اتا خله ایسپانیایی اینتا کشور جا بوردنه این منطقهئون دله و شه زبون ره اون جائون رواج هدانه. ایسپانیایی زوون چنتا چلّه و لهجه دارنه که ونه رسمی لهجه آراگونی هسه و ونه چنتا چلهئون جا بونه کاتالونی و باسکی جا نوم بَوردن.
| ||||
---|---|---|---|---|
español، castellano | ||||
![]() | ||||
گنشکرون | 480000000 (ماری زوون) (۲۰۱۹)[۲] 470000000 (ماری زوون) (۲۰۱۵)[۳] 437000000 (ماری زوون) (۲۰۱۷)[۴] 436667750 (ماری زوون) (۲۰۱۲)[۵] 89500000 (زبان دوم)[۶] 70606900 (زبان دوم) (دهه 2010)[۷] 485000000 (ماری زوون) (۲۰۲۳)[۸] | |||
کشور | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | |||
بومی جائون | ایسپانیا | |||
خط | لاتین خط | |||
جملهدلهیِ ترتیب | فاعل-فعل-مفعول | |||
خانواده | هندو-اروپایی زوونون ![]() | |||
ایزو 639-1 | es[۳۳] | |||
ایزو 639-2 | spa[۳۳] | |||
ایزو 639-3 | spa[۳۳] | |||
نقشه | ||||
![]() | ||||
![]() | ||||
کد ره دچیین - دچیین ![]() |
اینتا زوون اوستوایی گینه دله هم گنش بونه. وه اتا چله لاتین زوون جا هسه. وه اسپین و مکزیک و آرژانتین و شیلی اتخله کشور دیگه رسمی زوون هسه. اینتا زوون ۲۵۰ میلیون گنشکر دارنه که همه جا ویشته مکزیک، آمریکای متحده ایالات، ایسپانیا و لاتین آمریکا دله درنه. ایسپانیولی ادبیات ره بونه دتا قسمت هکردن اتا خد ایسپانیا کشور ادبیات اتا دیگه هم لاتین آمریکا ادبیات.
ایسپانیا ادبیات
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Miguel_de_Cervantes_Saavedra_01.jpg/170px-Miguel_de_Cervantes_Saavedra_01.jpg)
ایسپانیولی اولی کیتابی که بنویشت بیه ونه نوم "رودریجو دیات دی فیفار" بیه که اتا داستان بیه اسپین ملی قهرمون جا که وره مغوار نوم جا اشناسنه. اینتا کیتاب میلادی ره ۱۳ سده دله بنویشت بیه. ایسپانیولی ره اولی شرگو نوم قس جونتا لودی برسیو بیه که میلادی ۱۳ سده دله دینی شر گته. اون زمون فونسو دهوم که اسپین شا هم بیه عربی ادبیات ره به ایسپانیایی برگردوندن وسر خله زحمت بکشیه. میلادی ۱۴ سده دله دلوبیت دی آیالا خنده دار شرون ره بابت ایسپانیا اجتماعی اوضاع درباره بوته و اتا اوسقوف "راستین عشق" کیتاب ره بنویشته.
میلادی ۱۴ سده آخر دله و میلادی ۱۵ سده اول دله دتا نومدار شرگو ایسپانیا دله پیدا بینه که وشون نوم خوان دی مینا و مرکِزدی سانتلیانا بیه که هردتا ایتالیا ادبیات تاثیر زیر دینه. ۱۵ سده آخر دله اتا ادبی دگرگونی ایسپانیا ادبیات دله دتا شرگو به نومئون فردنالد و آزابیلا درست بیه.
آمریکا قاره ره پیدا بین باعث بیه که اسپین ادبی نهضت قوی بوو و نخوستین حماسی رد (اثر) که ونه نوم "سرکش آمادیس بیه" مازرونی ۱۰۶۰ دله بنویشت بیه و میلادی ۱۶ سده بِترین ادبی رد (اثر) بیه.میلادی ۱۵۵۴ سال دله نِخوستین داستان اسپین قهرمون ئون حماسه جا پلیو دی تورمیس دست جا بنویشت بیه.
میلادی ۱۶ سده آخرون دله تا میلادی ۱۷ سده گتترین دگرگونی اسپین ادبیات دله اتفاق دکته که وره طلایی دوره نومنه. اینتا دروه گتترین ادبی رد (اثِر) "دون کیشوت" بیه که وره میکل سروانتس بنویشته. اسپین ملی شرگو هم بومی دی فیجا هسه که هزاروهشتصدتا تیکه شربوته. میلادی نوزدهوم سده دله دتا ادبی نهضت اسپین دله اتفاق دکته که وشون نوم بیه: رومان بنویشت نهضت و زندگی واقعیت ئون ره بوتن.
لاتین آمریکا ادبیات
اینتا منطقه اولی ادبیات کریستوفر کولوموس بنویشتهئون جا پا بیته که ایسپانیولی زبون جا بنویشت بیه. بعد هم کورتیز و کاستیلتو لاتین آمریکا فتح هکردن ره درباره بنویشتنه. میلادی شونزدهوم سده دله هم ایسپانیولیون و سرخپوستون درگیری درباره اتا داستان بنویشتبییه که ونه نوم آروکانا بییه. جرسیلا زود و لافیجا اتا کتاب بنویشته که ونه نوم ایسپانیایی پییر و آمریکایی مار بییه و ونه دله اینکا ایمپراتوری سقوط ره اشاره هکرده.
میلادی ۱۷ سده دله هم لاتین آمریکا ادبیات اسپین ادبیات جا سیوا بیه. اون زمون سیمون بولیوار وشون قهرمون بیه. اون دوره گت کیتاب ره آرجسدایی بنویشته که ونه نوم شوسرس هجوم به سرخپوستون بیه. اینتا منطقه گتترین شرگو مترال بیه. امه دوره وشون گت بنویشت کرون ره بونه بوتن اینا بینه: هویدوبرو و بورجیز
کشورون و جمعیت
کشور | کشورِ جمعیت [۳۴] | ماری زوون[۳۵] | دومین زوون[۳۶][۳۷] | درصد ایسپانیولیئون[۳۸] | جمعیت کل ایسپانیولیزوونون |
---|---|---|---|---|---|
![]() | ۱۱۲٬۳۹۶٬۲۱۱[۳۹] | ۱۰۳٬۵۲۷٬۸۸۵ | ۷٬۱۱۰٬۰۳۱ | ۹۸٫۵٪ | ۱۱۰٬۶۳۷٬۹۱۶ |
![]() | ۳۰۹٬۰۵۹٬۷۲۴[۴۰] | ۴۴٬۴۶۸٬۵۰۱[۴۱] | ۶٬۲۳۱٬۴۹۹ + Students | ۱۶٫۳٪[۴۲] | ۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰[۴۳] + ۷٬۸۲۰٬۰۰۰ students[۴۴] |
![]() | ۴۷٬۰۲۱٬۰۳۱[۴۵] | ۴۱٬۸۴۸٬۷۱۷[۴۶] | ۴٬۵۸۱٬۰۸۸ | ۹۸٫۸٪ | ۴۶٬۴۵۶٬۷۷۹ |
![]() | ۴۵٬۷۸۳٬۰۰۰[۴۷] | ۴۵٬۳۳۸٬۹۰۵ | ۷۷٬۸۳۱ | ۹۹٫۲٪ | ۴۵٬۴۱۶٬۷۳۶ |
![]() | ۴۰٬۹۰۰٬۴۹۶[۴۸] | ۳۹٬۶۰۸٬۰۴۰ | ۱٬۰۴۷٬۰۵۳ | ۹۹٫۴٪ | ۴۰٬۶۵۵٬۰۹۳ |
![]() | ۲۹٬۰۵۶٬۰۰۰[۴۹] | ۲۸٬۰۳۳٬۲۲۸ | ۶۷۴٬۱۰۰ | ۹۸٫۸٪ | ۲۸٬۷۰۷٬۳۲۸ |
![]() | ۲۹٫۷۹۷٫۶۹۴[۵۰] | ۲۳٬۷۶۹٬۶۲۰ | ۲٬۰۳۵٬۱۸۳ | ۸۶٫۶٪ | ۲۵٬۸۰۴٬۸۰۳ |
![]() | ۱۷٬۲۴۸٬۴۵۰[۵۱] | ۱۵٬۵۱۳٬۲۵۵ | ۱٬۶۰۰٬۰۲۴ | ۹۹٫۳٪ | ۱۷٬۱۲۷٬۷۱۱ |
![]() | ۱۴٬۳۰۶٬۰۰۰[۵۲] | ۱۳٬۲۹۸٬۸۵۸ | ۷۳۳٬۳۲۴ | ۹۸٫۱٪ | ۱۴٬۰۲۴٬۳۷۶ |
![]() | ۱۴٬۳۶۱٬۶۶۶[۵۳] | ۹٬۲۹۱٬۹۹۷ | ۳٬۱۱۶٬۴۸۲ | ۸۶٫۴٪ | ۱۲٬۴۰۸٬۴۷۹ |
![]() | ۱۱٬۲۳۵٬۸۶۳[۵۴] | ۱۱٬۲۳۵٬۸۶۳ | ۹۹٫۴٪ | ۱۱٬۱۶۸٬۴۴۸ | |
![]() | ۱۱٬۲۳۵٬۸۶۳[۵۴] | ۱۰٬۱۲۰٬۷۰۵ | ۶۲٬۵۵۸ | ۹۹٫۶٪ | ۱۰٬۱۸۴٬۱۰۰ |
![]() | ۱۰٬۴۲۶٬۱۵۴[۵۵] | ۴٬۳۵۰٬۸۳۳ | ۴٬۸۱۳٬۷۵۶ | ۸۷٫۹٪ | ۹٬۱۶۴٬۵۸۹ |
![]() | ۸٬۲۱۵٬۳۱۳[۵۶] | ۷٬۹۸۱٬۹۹۸ | ۱۵۱٬۱۶۱ | ۹۹٫۰٪ | ۸٬۱۳۳٬۱۵۹ |
![]() | ۲۹٬۶۸۰٬۰۶۹[۵۷] | ۲۰٬۰۰۰[۵۸] | ۶٬۴۷۹٬۹۳۵ | ۲۱٫۹٪[۵۹] | ۶٬۴۹۹٬۹۳۵ |
![]() | ۶٬۱۸۳٬۰۰۲[۶۰] | ۶٬۱۸۳٬۰۰۲ | ۹۹٫۷٪ | ۶٬۱۶۴٬۴۵۱ | |
![]() | ۶۴٬۰۵۷٬۷۹۰ | ۴۴۰٬۱۰۶[۶۱] | ۵٬۷۲۱٬۳۸۰ | ۹٫۶٪ | ۶٬۱۶۱٬۴۸۶ |
![]() | ۵٬۸۲۲٬۰۰۰[۵۴] | ۵٬۰۸۸٬۴۲۸ | ۵۵۱٬۳۲۸ | ۹۷٫۰٪ | ۵٬۶۴۷٬۳۴۰ |
![]() | ۴٬۶۱۵٬۶۴۶[۶۲] | ۴٬۳۴۵٬۱۳۰ | ۸۷٬۱۲۶ | ۹۹٫۲٪ | ۴٬۴۳۲٬۲۵۶ |
![]() | ۶٬۴۶۰٬۰۰۰[۵۴] | ۳۶۹٬۰۰۰ | ۴٬۰۴۳٬۵۵۵ | ۶۹٫۵٪ | ۴٬۴۸۹٬۷۰۰ |
![]() | ۳٬۹۹۸٬۰۰۰[۵۴] | ۳٬۸۰۲٬۰۹۸[۶۳] | ۱۴۷٬۳۳۴ | ۹۸٫۸٪ | ۳٬۹۵۰٬۰۲۴ |
![]() | ۶۰٬۹۴۳٬۹۱۲ | ۱۰۷٬۶۵۴[۶۴] | ۳٬۸۱۴٬۸۴۶ | ۶٫۴٪ | ۳٬۹۲۲٬۵۰۰ |
![]() | ۳٬۳۷۲٬۰۰۰[۵۴] | ۳٬۲۵۷٬۳۵۲ | ۷۷٬۳۰۳ | ۹۸٫۹ | ۳٬۳۳۴٬۹۰۸ |
![]() | ۳٬۵۰۸٬۰۰۰[۵۴] | ۲٬۶۲۲٬۷۲۰ | ۴۷۶٬۴۱۹ | ۹۳٫۱٪ | ۳٬۱۷۹٬۳۶۵ |
![]() | ۹۶٬۰۶۱٬۶۸۳ | ۲٬۶۶۰[۶۵] | ۳٬۰۱۴٬۱۱۵ | ۳٫۱٪ | ۳٬۰۱۶٬۷۷۳[۶۶] |
![]() | ۸۲٬۳۶۹٬۵۴۸ | ۱۴۰٬۰۰۰[۶۷] | ۲٬۵۶۶٬۹۷۲ | ۳٫۲٪ | ۲٬۷۰۶٬۹۷۲ |
![]() | ۵۸٬۱۴۵٬۳۲۱ | ۸۹٬۹۰۵[۶۸] | ۱٬۹۶۸٬۳۲۰ | ۳٫۵٪ | ۲٬۰۵۸٬۲۲۵ |
![]() | ۱٬۱۵۳٬۹۱۵[۶۹] | n.a. | ۱٬۰۴۴٬۲۹۳ | ۹۰٫۵٪[۷۰] | ۱٬۰۴۴٬۲۹۳ |
![]() | ۳۳٬۲۱۲٬۶۹۶ | ۹۰۹٬۰۰۰[۷۱] | ۹۲٬۸۵۳ | ۳٪ | ۱٬۰۰۱٬۸۵۳ |
![]() | ۱۰٬۶۷۶٬۹۱۰ | ۹٬۷۴۴ | ۷۲۷٬۲۸۲ | ۶٫۹٪ | ۷۳۷٬۰۲۶ |
![]() | ۱۶٬۶۴۵٬۳۱۳ | ۱۹٬۹۷۸[۷۲] | ۶۶۲٬۱۱۶ | ۴٫۱٪ | ۶۸۲٬۰۹۴ |
![]() | ۱۰٬۴۰۳٬۹۵۱ | ۸۵٬۹۹۰[۷۳] | ۵۱۵٬۹۳۹ | ۵٫۸٪ | ۶۰۱٬۹۲۹ |
![]() | ۲۲٬۲۴۶٬۸۶۲ | ۵۴۴٬۵۳۱ | ۲٫۴٪ | ۵۴۴٬۵۳۱ | |
![]() | ۹٬۰۴۵٬۳۸۹ | ۱۰۱٬۴۷۲[۷۴] | ۴۴۲٬۶۰۱ | ۶٪ | ۵۴۴٬۰۷۳ |
![]() | ۲۱٬۰۰۷٬۳۱۰ | ۱۰۶٬۵۱۷[۷۵] | ۳۷۴٬۵۷۱[۷۶] | ۲٫۳٪ | ۴۸۱٬۰۸۸[۷۷] |
![]() | ۱۸۵٫۷۱۲٫۷۱۳ | ۴۴۵٬۰۰۵[۷۸] | ۵ million students[۷۹] | unknown | |
![]() | ۳۸٬۵۰۰٬۶۹۶ | ۳۱۶٬۱۰۴ | ۰٫۸٪ | ۳۱۶٬۱۰۴ | |
![]() | ۸٬۲۰۵٬۵۳۳ | ۲۶۷٬۱۷۷ | ۳٫۳٪ | ۲۶۷٬۱۷۷ | |
![]() | ۲۰٬۱۷۹٬۶۰۲ | ۲۳۵٬۸۰۶[۸۰] | ۱٫۲٪ | ۲۳۵٬۸۰۶ | |
![]() | ۳۳٬۷۶۹٬۶۶۹ | ۲۲۳٬۰۰۰[۸۱] | ۰٫۷٪ | ۲۲۳٬۳۷۹ | |
![]() | ۵٬۴۸۴٬۷۲۳ | ۲۱۹٬۰۰۳ | ۴٪ | ۲۱۹٬۰۰۳ | |
![]() | ۷٬۱۱۲٬۳۵۹ | ۱۳۰٬۰۰۰[۸۲] | ۴۵٬۲۳۱ | ۲٫۵٪ | ۱۷۵٬۲۳۱[۸۳] |
![]() | ۷٬۵۸۱٬۵۲۰ | ۱۲۳٬۰۰۰[۸۴] | ۱۴٬۴۲۰ | ۱٫۷٪[۸۵] | ۱۳۷٬۴۲۰ |
![]() | ۱۲۷٬۲۸۸٬۴۱۹ | ۷۶٬۵۶۵[۸۶] | ۶۰٬۰۰۰ | ۰٫۱٪ | ۱۳۶٬۵۶۵ |
![]() | ۷٬۲۶۲٬۶۷۵ | ۱۳۳٬۹۱۰ | ۱٫۸٪ | ۱۳۳٬۹۱۰ | |
![]() | ۳۰۱٬۲۷۰ | ۱۰۶٬۷۹۵[۸۷] | ۲۱٬۸۴۸ | ۴۲٫۷٪ | ۱۲۸٬۶۴۳[۸۷] |
![]() | ۲۲۳٬۶۵۲ | ۱۰٬۶۹۹ | ۱۱۴٬۸۳۵ | ۵۶٫۱٪ | ۱۲۵٬۵۳۴ |
![]() | ۴٬۱۵۶٬۱۱۹ | ۱۲۳٬۵۹۱ | ۳٪ | ۱۲۳٬۵۹۱ | |
![]() | ۱۲٬۸۵۳٬۲۵۹ | ۱۰۱٬۴۵۵ | ۰٫۸٪ | ۱۰۱٬۴۵۵ | |
![]() | ۱۰٬۷۲۲٬۸۱۶ | ۸۶٬۷۴۲ | ۰٫۸٪ | ۸۶٬۷۴۲ | |
![]() | ۵٬۲۴۴٬۷۴۹ | ۸۵٬۵۸۶ | ۱٫۶٪ | ۸۵٬۵۸۶ | |
![]() | ۹٬۹۳۰٬۹۱۵ | ۸۵٬۰۳۴ | ۰٫۹٪ | ۸۵٬۰۳۴ | |
![]() | ۱۰۰٬۰۱۸ | ۶٬۸۰۰ | ۶۸٬۶۰۲ | ۷۵٫۳٪ | ۷۵٬۴۰۲ |
![]() | ۴٬۴۹۱٬۵۴۳ | ۷۳٬۶۵۶ | ۱٫۶٪ | ۷۳٬۶۵۶ | |
![]() | ۸۴٬۴۸۴ | ۲۹٬۹۰۷[۸۸] | ۲۵٬۳۵۶ | ۶۸٫۷٪[۸۹] | ۵۸٬۰۴۰ |
![]() | ۵٬۴۵۵٬۴۰۷ | ۴۳٬۱۶۴ | ۰٫۸٪ | ۴۳٬۱۶۴ | |
![]() | ۴٬۶۴۴٬۴۵۷ | ۱۲٬۵۷۳ | ۲۳٬۶۷۷ | ۰٫۸٪ | ۳۶٬۲۵۰ |
![]() | ۱۴۰٬۷۰۲٬۰۹۴ | ۳٬۳۲۰ | ۲۰٬۰۰۰[۹۰] | ۰٫۰۱٪ | ۲۳٬۳۲۰ |
![]() | ۴٬۱۷۳٬۴۶۰ | ۲۱٬۶۴۵[۹۱] | ۰٫۵٪ | ۲۱٬۶۴۵ | |
![]() | ۱۵۴٬۸۰۵ | ۱۹٬۰۹۲ | ۱۲٫۳٪ | ۱۹٬۰۹۲ | |
![]() | ۱۰۸٬۶۱۲ | ۱۶٬۷۸۸ | ۱۵٫۵٪ | ۱۶٬۷۸۸ | |
![]() | ۱٬۳۴۵٬۷۵۱٬۰۰۰ | ۲٬۲۹۲[۹۲] | ۱۲٬۸۳۵ | ۰٫۰۰۱۱۲۴٪ | ۱۵٬۱۲۷ |
![]() | ۳٬۵۶۵٬۲۰۵ | ۱۳٬۹۴۳ | ۰٫۴٪ | ۱۳٬۹۴۳ | |
![]() | ۲۷٬۹۶۷ | ۱۳٬۸۵۷ | ۴۹٫۵٪ | ۱۳٬۸۵۷ | |
![]() | ۷۹۲٬۶۰۴ | ۱٫۴٪ | ۱۱٬۰۴۴ | ||
![]() | ۷۱٬۸۹۲٬۸۰۷ | ۳۸۰ | ۸٬۰۰۰[۹۳] | ۰٫۰۱٪ | ۸٬۳۸۰ |
![]() | ۲٬۸۰۴٬۳۲۲ | ۸٬۰۰۰ | ۰٫۳٪ | ۸٬۰۰۰ | |
![]() | ۴۸۶٬۰۰۶ | ۳٬۰۰۰ | ۴٬۳۴۴ | ۱٫۵٪ | ۷٬۳۴۴ |
![]() | ۴۰۳٬۵۳۲ | ۶٬۴۵۸ | ۱٫۶٪ | ۶٬۴۵۸ | |
![]() | ۱٬۰۴۷٬۳۶۶ | ۴٬۱۰۰ | ۰٫۴٪ | ۴٬۱۰۰ | |
۵۱۳٬۰۰۰[۳۴] | n.a.[۹۴] | n.a. | n.a. | n.a. | |
اروپایِ اتحادیه مهاجرون. | ۱٬۳۹۹٬۵۳۱[۹۵] | ۱٬۳۹۹٬۵۳۱ | |||
خارجی دانشجوهایی که این زوون ره یاد گیرنه | ۲٬۸۹۵٬۵۶۲[۹۶] | ۲٬۸۹۵٬۵۶۲ | |||
تموم ایسپانیولیئونی که ایسپانیایی کشورون دله درنه: | ۴۲۷٬۴۴۰٬۰۵۳[۹۷] | ۳۲٬۹۲۸٬۵۹۹ | ۴۶۰٬۳۶۸٬۶۵۲ [۹۸] | ||
همه اسپانیایی دانها بعنوان زبان اول یا سایر: | ۸۹٬۹۸۳٬۳۹۹ | ۵۱۷٬۴۲۳٬۴۵۲ [۹۹] |
مثالون
لاتین | ایسپانیولی | گالیسی | پرتغالی | آستوری | آراگونی | کاتالونی | ایتالیایی | فرانسوی | رومانیایی | مازرونی |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
nos | nosotros | nós | nós (outros)¹ | nós, nosotros | nusatros | nosaltres (archaically also nós) | noi (altri)² | nous (autres)³ | noi | اِما |
frater germanum (lit. "true brother") | hermano | irmán | irmão | hermanu | chirmán | germà (archaically also frare)۵ | fratello | frère | frate | برار |
dies Martis (Classical) feria tertia (Ecclesiastical) | martes | martes | terça-feira | martes | martes,"martz" | dimarts | martedì | mardi | marţi | سه شنبه |
cantiō (nem, acc.), canticum | canción | canción/cançom۴ | canção | canción (in asturian canciu) | canta | cançó | canzone | chanson | cântec | آهنگ |
magis or plus | más (archaically also plus) | máis | mais (archaically also chus/plus) | más | más,"més" | més (archaically also pus) | più | plus | mai/plus | ویشته |
manum sinistram (acc.) | mano izquierda (also mano siniestra) | man esquerda | mão esquerda (archaically also sẽestra) | mano esquierda (in asturian manzorga) | man cucha | mà esquerra | mano sinistra | main gauche | mâna stângă | چپ دس |
nihil or nullam rem natam (acc.) (lit. "no thing born") | nada | nada/ren | nada (neca and nula rés in some expressions; archaically also rem) | nada (in asturian un res is the same of nada) | cosa | res | niente/nulla | rien/nul | nimic/nul | هچّی |