တရဖျားငယ်

တရဖျားငယ်သည် စစ်ကိုင်းဘုရင် အသိင်္ခယာ စောယွန်းနှင့် မိဖုရားခေါင် စောနှောင်းတို့၏ အငယ်ဆုံးသားတော် ဖြစ်သည်။ ဖခင်ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ရှစ်လအကြာတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ဦးရီးတော် တရဖျားကြီးက စောနှောင်းအား မိဖုရားခေါင်အဖြစ် လက်ထပ်ပြီး ထီးနန်းကို စိုးစံခဲ့သည်။^[၁][၂] တရဖျားငယ်သည် အသက် ၈ နှစ်အရွယ်အထိ စစ်ကိုင်းနန်းတော်တွင် ကြီးပြင်းခဲ့သည်။ ၁၃၃၅/၃၆ တွင် ဝမ်းကွဲဖြစ်သူ ရွှေတောင်တက်၏ ထီးနန်းသိမ်းပိုက်မှုကြောင့် တရဖျားငယ်နှင့် သူ၏ အခြားမောင်နှမသုံးဦးတို့သည် မင်းတုန်းမြို့သို့ ပုန်းရှောင်ခဲ့ကြရသည်။^[၂] မိခင်နှင့် ဝန်ကြီးချုပ် နန္ဒပကြံတို့၏ အကူအညီဖြင့် သုံးနှစ်ကြာ ပုန်းခိုခဲ့ကြရပြီး ပုန်းခိုနေမှု ပေါ်ပေါက်သွားပြီးနောက် ၁၃၃၉ တွင် စစ်ကိုင်းသို့ ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ခြင်း ခံရသည်။^[၃] သို့သော် ရွှေတောင်တက်နှင့် တရဖျားကြီး၏ သစ္စာခံများ တိုက်ခိုက်ကြပြီးနောက် ရွှေတောင်တက်နှင့် တရဖျားကြီး နှစ်ဦးစလုံး အသတ်ခံခဲ့ရသည်။ ယင်းနောက် နန္ဒပကြံက ကျစွာအား ထီးနန်းတင်ခဲ့သည်။^[၃]

တိုင်းပြည်အား နန္ဒပကြံမှ စီမံအုပ်ချုပ်နေသဖြင့် တရဖျားငယ်သည် သူ၏ နောင်တော် နော်ရထာ မင်းရဲ ကဲ့သို့ပင် ကျစွာဘုရင်၏ ထီးနန်းကာလတွင် အရေးပါသည့် နေရာတွင် မရှိခဲ့ပေ။^[၄] သို့သော်လည်း ကျစွာဘုရင်နှင့် မင်းရဲတို့ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ၁၃၄၉ နှောင်းပိုင်းတွင် ဘုရင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။^[၄] တရဖျားငယ်သည် နောင်တော်မင်းရဲ၏ ဆင်ဖြူတော်ကို ဆက်လက်ဆက်ခံကာ ဆင်ဖြူရှင် အဖြစ် ခံယူခဲ့သည်။^[၄]

တရဖျားငယ်၏ နန်းသက်သည် နှစ်နှစ်ကျော် ကြာခဲ့သည်။ သူသည် စစ်ကိုင်းထီးနန်း၏ အစဉ်အဆက် ပြိုင်ဖက်ဖြစ်သော ပင်းယနှင့် ဆက်ဆံရေးကို သတိကြီးစွာ ကိုင်တွယ်ခဲ့သည်။ ၁၃၅၁ ခုနှစ်တွင် ရမည်းသင်းမြို့စား စွာစော်ကဲသည် ဘုရင်လေးစီးရှင် ကျော်စွာထံမှ ထွက်ပြေးလာပြီး လာရောက်ခိုလှုံခဲ့သည်။^[၅] ၁၃၄၉ တွင် ပင်လယ်မြို့စား ကန်းနီ နော်ရထာကို နော်ရထာမင်းရဲ ခိုလှုံခွင့်ပေးခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲဖြစ်သည်။^[၆] သို့သော် တရဖျားငယ်သည် အစ်မတော် စိုးမင်းနှင့် ခင်ပွန်းဖြစ်သူ သတိုးဆင်ထိန်းတို့အား လေးစီးရှင် ကျော်စွာထံ စေလွှတ်ကာ စစ်ပြေငြိမ်းစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ရာ အောင်မြင်ခဲ့ပြီး နှစ်ပြည်ထောင်ငြိမ်းချမ်းရေး ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။^[၇] မကြာမီ တရဖျားငယ် ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး ထီးနန်းကို စိုးမင်းကိုယ်တော်ကြီး၏ ဒုတိယခင်ပွန်း၊ တရဖျားငယ်၏ ယောက်ဖတော်သူ သီဟပတေ့က ၁၃၅၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃ တွင် ရယူခဲ့သည်။^[၈]

မြန်မာရာဇဝင်ကျမ်းများတွင် တရဖျားငယ်၏ မွေးဖွားရက်နှင့် ကွယ်လွန်ရက်များ ကွဲလွဲလျက်ရှိသည်။

• Royal Historians of Burma (c. ၁၆၈၀)။ ဦးလှတင် (လှသမိန်) (ed.)။ ဇာတာတော်ပုံ ရာဇဝင် (၁၉၆၀ ed.)။ ပြည်ထောင်စု ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန၊ ရှေးဟောင်းသုတေသန ညွှန်ကြားရေးဝန်ရုံး။
• ကုလား၊ ဦး (၁၇၂၄)။ မဟာရာဇဝင်ကြီး။ ၁–၃ (၂၀၀၆၊ စတုတ္ထအကြိမ် ed.)။ ရန်ကုန်: ရာပြည့်စာအုပ်တိုက်။
• မဟာစည်သူ (၁၇၉၈)။ မြင့်ဆွေ (ပထမအကြိမ်)၊ ကျော်ဝင်းနှင့် သိန်းလှိုင် (ဒုတိယအကြိမ်) (eds.)။ မဟာရာဇဝင်သစ်။ ၁–၃ (၂၀၁၂၊ ဒုတိယအကြိမ် ed.)။ ရန်ကုန်: ရာပြည့်စာအုပ်တိုက်။ Cite uses deprecated parameter |editors= (အကူအညီ)
• တော်ဝင် မြန်မာနိုင်ငံ သမိုင်း ကော်မရှင် (၁၈၃၂)။ မှန်နန်း ရာဇဝင်။ ၁–၃ (၂၀၀၃ ed.)။ ရန်ကုန်: ပြန်ကြားရေး ဝန်ကြီးဌာန။
• သန်းထွန်း (ဒီဇင်ဘာ ၁၉၅၉). "History of Burma: A.D. 1300–1400" XLII.