Ogham
Ogham - disebut [o-gĕm] / [ˈɒɡəm][4] atau [o-ĕm]/[ˈoːəmˠ] - ialah sebuah sistem tulisan abjad yang pernah digunakan untuk menulis bahasa Ireland kuno dari seawal abad ke-4 hingga abad ke-9. Ia ditemui pada peninggalan bertulis yang banyak ditemui serata Ireland dan barat Britain sekitar 400 buah; terutamanya di selatan Munster[5] dan Pembrokeshire, Wales.[6]
| Ogham ᚛ᚑᚌᚐᚋ᚜ | |
|---|---|
 Suatu batu bertulis ditemui tahun 1975 di Ratass Church, Tralee, Kaunti Kerry | |
| Jenis | |
| Bahasa | bahasa Ireland Primitif; bahasa Ireland; bahasa Pict[1][2][3] |
Tempoh masa | sekitar abad ke-4 hingga ke abad ke–10 |
| Arah tulis | Campuran |
| ISO 15924 | Ogam, 212 |
Alias Unikod | Ogham |
Julat Unikod | U+1680–U+169F |
Latar belakang
Urutan abjad
Siri abjad ogham asal terdiri daripada 20 aksara khusus (feda), setiap satu daripadanya disusun kepada kesamaan bentuk dalam kelompok tertentu dipanggil aicme. Setiap aicme di
- Aicme Beithe - kelompok B, seranjang ke kanan atau bawah
- B beith [b] (*betwi-s)
- L luis [l] (*lubsti-)
- F fearn [w] (*wernā)
- S saille [s] (*salik-s)
- N nuin [n]
- Aicme hÚatha - kelompok H, seranjang ke kiri atau atas
- H úath [j] (*osato-)
- D duir [d] (*darek-s)
- T tinne [t]
- C coll [k] (*koslas)
- Q ceirt [kʷ] (*kʷer[x]tā)
- Aicme Muine - kelompok M, merentas dan menyerong
- M muin [m]
- G gort [ɡ] (*gorto-s)
- NG gétal [ɡʷ] (*gʷēdtlo-)
- Z straif [sw] or [ts]?
- R ruis [r] (*rudsti-)
- Aicme Ailme - kelompok A, merentas dan seranjang
- A ailm [a]
- O onn [o] (*osno-)
- U úr [u]
- E edad [e]
- I idad [i]
Lima huruf tambahan - forfeda - diperkenalkan kemudian sebagai mewakili bentuk diftong.