Aksara Tana
Thaana, Taana atau Tāna (ތާނަ) merupakan sistem tulisan yang kini digunakan untuk menulis bahasa Divehi yang dituturkan di kepulauan Maldives di Lautan Hindi selatan Asia. Abjad-abjad konsonannya berasal dari angka Arab serta tempatan manakala tulisan vokalnya adalah berasaskan daripada tanda diakritik Arab; malah ia ditulis dari kanan ke kiri sepertimana yang lazim arahan menulis tulisan Arab serta sistem turunan ia termasuk Parsi dan Jawi.
| Thaana ތާނަ | |
|---|---|
 | |
| Jenis | |
| Bahasa | Bahasa Divehi |
| Arah tulis | Kanan-ke-kiri |
| ISO 15924 | Thaa, 170 |
Alias Unikod | Thaana |
Julat Unikod | U+0780–U+07BF |
Sejarah
Huruf-huruf asas sistem ini didasarkan bentuk angka: 9 huruf yang pertama dari /h/ hingga /v/ mengikut bentuk sistem Arab manakala 9 lagi yang berikutan mengikut sistem Hindia:
| Sistem angka Arab | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | Sistem angka Hindu | १ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Huruf Thaana | ހ | ށ | ނ | ރ | ބ | ޅ | ކ | އ | ވ | މ | ފ | ދ | ތ | ލ | ޑ | ގ | ޏ | ސ |
Penulisan ini pada awalnya digunakan untuk menulis bacaan mantera (fadinta, ފަޑިންޓަ) yang turut menerapkan penulisan Arab. Rupa sistem tulisan ini yang dilihat lagi ringkas daripada sistem Dhives Akuru yang pernah digunakan sehingga ia segera menjadi pilihan kalangan orang yang celik huruf. [1]
Senarai abjad
Konsonan
Huruf-huruf bunyi semulajadi dalam bahasa Divehi diutamakan dahulu sebelum huruf yangkhusus untuk menulis perkataan pinjaman bahasa Arab.
| Abjad | Nama | Perumian | Huruf pinjaman setaraf | IPA |
|---|---|---|---|---|
| ހ | haa | h | [h] | |
| ށ | shaviyani | sh | [ʂ] | |
| ނ | noonu | n | [n̪] | |
| ރ | raa | r | [ɾ] | |
| ބ | baa | b | [b] | |
| ޅ | lhaviyani | lh | [ɭ] | |
| ކ | kaafu | k | [k] | |
| އ | alifu | Mendukung bunyi vokal | ء | - |
| ވ | vaavu | v | [ʋ] | |
މ | meemu | m | [m] | |
ފ | faafu | f | [f] | |
ދ | dhaalu | dh | [d̪] | |
ތ | thaa | th | [t̪] | |
ލ | laamu | l | [l] | |
ގ | gaafu | g | (setaraf ڬ) | [ɡ] |
ޏ | gnaviyani | gn | (setaraf ڽ) | [ɲ] |
ސ | seenu | s | [s̺] | |
ޑ | daviyani | d | [ɖ] | |
ޒ | zaviyani | z | [z̺] | |
ޓ | taviyani | t | [ʈ] | |
ޔ | yaa | y | [j] | |
ޕ | paviyani | p | [p] | |
ޖ | javiyani | j | [dʒ] | |
ޗ | chaviyani | ch | (setaraf چ) | [tʃ] |
ޘ | ttaa | tt (pinjaman bahasa Arab) | ث | |
ޙ | hhaa | hh (pinjaman bahasa Arab) | ح | |
ޚ | khaa | kh (pinjaman bahasa Arab) | خ | |
ޛ | thaalu | th (pinjaman bahasa Arab) | ذ | |
ޜ | zaa | th (pinjaman bahasa Inggeris) | tiada | [ʒ] |
ޝ | sheenu | sh (pinjaman bahasa Arab) | ش | [ʃ] |
ޞ | saadhu | (pinjaman bahasa Arab) | ص | [sˤ] |
ޟ | daadhu | d~dh (pinjaman bahasa Arab) | ض | [dˤ] |
ޠ | to | (pinjaman bahasa Arab) | ط | [tˤ] |
ޡ | zo | (pinjaman bahasa Arab) | ظ | [ðˤ] |
ޢ | aïnu | (pinjaman bahasa Arab) | ع | [ʕ] |
ޣ | ghaïnu | gh (pinjaman bahasa Arab) | غ | [ɣ] |
ޤ | qaafu | q (pinjaman bahasa Arab) | ق | [q] |
ޥ | waavu | w | و | [w] |
ޱ | Ṇaviyani[1] | ṇ | [ɳ] | |
| ↑ Jarang digunakan sekarang. | ||||
Vokal
Kesemua bunyi vokal ditandakan menggunakan tanda mirip tanda harakat dalam abjad Arab.
| Tanda diakritik dalam Thaana (menggunakan huruf alifu) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rujukan
Pautan luar
- Rencana tentang Thaana di Ominglot (Inggeris)
- Laman penukaran abjad Rumi-Thaana di Dhivehi.mv