रुद्र (अर्थात शिव) ही एक ऋग्वेदिक देवता आहे. रुद्र वायु, वादळ, औषधी आणि शिकारीचा देव आहे.[१][२]
ऋग्वेदात रुद्राला "सर्वात पराक्रमी" म्हणून गौरवण्यात आले आहे.[३] रुद्र म्हणजे "जो समस्या त्यांच्या मुळापासून नष्ट करतो तो". नियतकालिक परिस्थितीवर अवलंबून, रुद्राचा अर्थ 'सर्वात गंभीर गर्जना करणारा' किंवा 'सर्वात भयावह' असा होऊ शकतो. हे नाव शिव सहस्रनामात आढळते. यजुर्वेदातील "श्री रुद्रम्" हे स्तोत्र रुद्राला समर्पित आहे आणि शैव पंथात महत्त्वाचे आहे.[४][५]श्री रुद्रमच्या प्रथम अनुवाक (तैत्तिरीय संहिता ४.५) मध्ये, "सर्वात पराक्रमी" रुद्र, सदाशिव किंवा महादेव म्हणून पूजनीय आहे. शैव पंथाच्या मंत्रमार्ग सिद्धांत पंथातील सदाशिव हे परम प्राणी, भगवान परमशिव आहेत. त्याच अनुवाकामध्ये शिव हे नाव रुद्राला आवाहन करण्यासाठी अनेक वेळा वापरले गेले आहे.