Эрби
Эрби (Англи: Erbium; ) нь дэс дугаар 68, Er тэмдэглэгээтэй химийн элемент. Үелэх системд лантаноидын бүлэгт байрлах учир газрын ховор металлд тооцогдоно. Эрби нь Иттри, Терби, Иттерби зэрэг химийн элементүүдтэй адил түүнийг олборлосон Стокхольм дахь Иттербю уурхайн нэрээр нэрлэгдсэн аж.
| Шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
[Xe] 4f12 6s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ерөнхий | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар | Эрби, Er, 68 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цуваа | Лантаноид | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг, үе, блок | La, 6, f | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | мөнгөлөг цагаан | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 7440-52-0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ | 2,3 ppm[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атом масс | 167,259(3)[3] u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын радиус (тооцоолсон) | 175 (226) пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ковалент радиус | 189 пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Электрон бүтэц | [Xe] 4f12 6s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. Ионжилтын энерги | 589,3 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Ионжилтын энерги | 1150 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. Ионжилтын энерги | 2194 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Физикийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бодисын төлөв | хатуу | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Талст бүтэц | гексагональ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нягт | 9,045 г/см3 (25 °C)[4] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Соронзон чанар | Парасоронзон (Χm = 0,033)[5] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах цэг | 1802 K (1529 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Буцлах цэг | 3173 K[6] (2900 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Молийн эзлэхүүн | 18,46 · 10−6 м3/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ууршилтын дулаан | 280 кЖ/моль[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах дулаан | 19,9 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан дамжуулалт | 1,16 · 106 A/(В · м) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дулаан дамжуулалт | 15 Вт/(м · К) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Химийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн төлөв байдал | 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хэвийн потенциал | −2,32 В (Er3+ + 3 e− → Er) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан сөрөг чанар | 1,24 (Паулын скала) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Изотопууд | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ЦСР-шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Аюулгүй байдлын заавар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Түүх
Эрбиг 1843 онд Карл Густав Мосандер нээжээ. Гэхдээ түүний цэвэр эрбийн оксид хэмээн үзсэн холимог нь эрби, сканди, гольми, тули, иттербийн оксидууд байсан аж. Цэвэр эрбийн оксидыг 1905 онд францын химич Жорж Урбэн болон америкийн химич Чарльз Жэймс нар гарган авсан байна.[8]
Тархац
Эрби нь маш ховор металл (3,5 ppm)[9] бөгөөд маш ховор металл бөгөөд байгальд цэврээрээ байдаггүй ихэнхдээ эрдсийн агууламжид буюу дан ялангуяа монацитэд ихээр агуулагдсан байдаг.[10]
Цахим холбоос
 | Wiktionary: Эрби – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Commons: Эрби – Викимедиа дуу дүрсний сан