പന്ന ദേശീയോദ്യാനം

മധ്യപ്രദേശിലെ പന്ന, ചതർപൂർ എന്നീ ജില്ലകളിലായി 542.67ചതുരശ്രകിലോമീറ്റർ വിസ്തീർണ്ണത്തിൽ വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന ദേശീയോദ്യാനമാണ് പന്ന ദേശീയോദ്യാനം. 1981-ലാണ് ഇത് നിലവിൽ വന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ 22-ാമത്തെയും മധ്യപ്രദേശിലെ 5-ാമത്തെയും കടുവ സംരക്ഷണകേന്ദ്രമാണിത്.^[1] മഹാഭാരതത്തിലെ പാണ്ഡവർ ഇവിടെ വനവാസം കാലത്ത് എത്തിയിരുന്നതായാണ് ഐതിഹ്യം. അതിനാലാണ് ഇവിടെയുള്ള വെള്ളച്ചാട്ടത്തിനു പാണ്ഡവ് വെള്ളച്ചാട്ടം എന്ന പേര് വന്നത്. പാണ്ഡവന്മാർ താമസിച്ചിരുന്ന ഒരു ഗുഹയും ഇതിനോട് ചേർന്ന് കാണാം. വനനശീകരണം മൂലം കടുവകളുടെ എണ്ണം കുറഞ്ഞതിനെ തുടർന്നാണ് കടുവകളുടെ സംരക്ഷണത്തിനായി സർക്കാർ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രം തുടങ്ങിയത്. ഒരു ആൺ കടുവയും ഒരു പെൺകടുവയും മാത്രമായിരുന്നു ഇവിടെ ആദ്യം ഉണ്ടായിരുന്നത്. ഇപ്പോൾ ഉദ്യാനത്തിൽ കടുവകളെ കൂടാതെ മറ്റു മൃഗങ്ങളും ധാരാളമുണ്ട്.^[2][3]

പന്ന ദേശീയോദ്യാനം
Panna Biosphere reserve
ഐ.യു.സി.എൻ. ഗണം II (ദേശീയോദ്യാനം)
Location in Madhya Pradesh, India
Location	Panna and Chhatarpur districts, Madhya Pradesh, India
Nearest city	Panna, Khajuraho (25 km (16 mi))
Coordinates	24°43′49.6″N 80°0′38.8″E / 24.730444°N 80.010778°E / 24.730444; 80.010778
Area	542.67 km2 (209.53 sq mi)
Established	1981
Visitors	22,563 (in 2009)
Governing body	Government of India, Ministry of Environment and Forests, Project Tiger, Madhya Pradesh