ദാർ ബത്ത

Dar Batha
Dar Batha
دار البطحاء
അടിസ്ഥാന വിവരങ്ങൾ
തരം	palace, riad
വാസ്തുശൈലി	Alaouite, Moroccan, Moorish architecture
സ്ഥാനം	Fes, Morocco
നിർദ്ദേശാങ്കം	34°03′37.6″N 04°58′58.1″W / 34.060444°N 4.982806°W
നിർമ്മാണം ആരംഭിച്ച ദിവസം	1886 CE
പദ്ധതി അവസാനിച്ച ദിവസം	1907 CE
നവീകരിച്ചത്	1990-1996
സാങ്കേതിക വിവരങ്ങൾ
Material	wood, brick, tile
നിലകൾ	1

മൊറോക്കോയിലെ ഫെസ് നഗരത്തിലെ ഒരു മുൻ രാജകൊട്ടാരമാണ് ദാർ ബത്ത (അറബിക്: دار البطحاء, Bat-ḥaa) അല്ലെങ്കിൽ Qasr al-Batḥa (അറബിക്: قصر البطحاء). പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ അലൗയിറ്റ് സുൽത്താൻ ഹസ്സൻ ഒന്നാമൻ ഈ കൊട്ടാരം നിർമ്മിക്കാൻ ഏർപ്പാട് ചെയ്യുകയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിൻഗാമിയായ അബ്ദുൽഅസീസിന്റെ കീഴിൽ പൂർത്തിയാക്കുകയും ചെയ്തു. 1915-ൽ ഇത് ചരിത്രപരമായ കലകളുടെയും കരകൗശല വസ്തുക്കളുടെയും ഒരു മ്യൂസിയമാക്കി മാറ്റി. ഇപ്പോൾ 6,500-ലധികം വസ്തുക്കൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. നഗരത്തിന്റെ പഴയ മദീന ക്വാർട്ടറായ ഫെസ് എൽ-ബാലിയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ അറ്റത്തുള്ള ബാബ് ബൗ ജെലൗഡിന് സമീപവും പുതിയ മദീന ക്വാർട്ടറായ ഫെസ് എൽ-ജിഡിദിന് സമീപവുമാണ് കൊട്ടാരം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.

ചരിത്രപരമായ മറ്റൊരു കൊട്ടാരമായ ദാർ അൽ-ബെയ്ദ (അറബിക്: الدار البيضاء), തുടക്കത്തിൽ ഇതേ സമുച്ചയത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. എന്നാൽ 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മറ്റ് ഔദ്യോഗിക ആവശ്യങ്ങൾക്കായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു. പൊതുജനങ്ങൾക്ക് പ്രവേശിക്കാൻ കഴിയാത്ത, ഔദ്യോഗിക വസതിയായി ഇത് ഇന്നും തുടരുന്നു.

ചരിത്രം

മൗലേ ഹസ്സൻ ഒന്നാമന് (ഭരണകാലം 1873-1894) മുമ്പ്, ദാർ ബത്ത സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഭൂമി ഫെസ് എൽ-ബാലിക്കും ഫെസ് എൽ-ജിഡിഡിനും ഇടയിലുള്ള ചെറിയ ഒറ്റപ്പെട്ട ഘടനകൾ മാത്രമായിരുന്നു. രണ്ട് നഗരങ്ങളെയും ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന മതിലുകളുടെ ഇടനാഴി നിർമ്മിക്കാൻ മൗലേ ഹസ്സൻ തീരുമാനിച്ചപ്പോൾ മാത്രമാണ് ഈ സ്ഥലത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും രാജകീയ ഉദ്യാനങ്ങളും (ജ്ഞാന് സ്ബിൽ പോലുള്ളവ) കൊട്ടാരങ്ങളും കൊണ്ട് നിറഞ്ഞത്.^[1] ഫെസിലെ സമ്പന്നരായ ബെൻ ജെല്ലൂൺ കുടുംബത്തിൽ നിന്നാണ് ദാർ ബത്തയ്ക്കുള്ള ഭൂമി വാങ്ങിയത്.^[1]

ദാർ ബത്ത ഒരു കൊട്ടാര സമുച്ചയത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. അതിന്റെ പടിഞ്ഞാറ് വശത്തുള്ള ദാർ അൽ-ബെയ്‌ഡ ("വൈറ്റ് പാലസ്") സഹിതം വേനൽക്കാല കൊട്ടാരമായും വിശിഷ്ട സന്ദർശകരുടെയും അതിഥികളുടെയും വസതിയായി ഇത് നിർമ്മിച്ചു. ^[1]^[2] 19-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ മൗലേ ഹസ്സൻ ഒന്നാമൻ ഈ കൊട്ടാരം നിർമ്മിക്കാൻ ഏർപ്പാട് ചെയ്യുകയും ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു. തുടർന്ന് മൗലേ അബ്ദുൽ അസീസ് (1894-1908 ഭരിച്ചു) പൂർത്തിയാക്കി അലങ്കരിക്കുകയും ചെയ്തു.^[1]^[2] 1886 നും 1907 നും ഇടയിലാണ് നിർമ്മാണം നടന്നതെന്ന് ഒരു ഉറവിടം വ്യക്തമാക്കുന്നു.^[3] 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ മൊറോക്കോയുടെ അവസാനത്തെ സ്വതന്ത്ര സുൽത്താനായ സുൽത്താൻ അബ്ദുൽഹാഫിദ് (1909-1912) ആണ് തൊട്ടടുത്തുള്ള ദാർ അൽ-ബെയ്ദ പൂർത്തിയാക്കിയത്.^[1]

1912-ൽ രണ്ട് കൊട്ടാരങ്ങളും പുതിയ ഫ്രഞ്ച് പ്രൊട്ടക്റ്ററേറ്റിന്റെ റെസിഡന്റ് ജനറലിന്റെ സേവനങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗിച്ചു. ദാർ അൽ-ബെയ്‌ദ കൊട്ടാരം ഈ ചടങ്ങ് തുടർന്നു. പക്ഷേ 1915-ൽ ദർ ബത്ത പ്രാദേശിക കലകളുടെ ഒരു മ്യൂസിയമാക്കി (മുമ്പ് ദാർ അടിയേലിൽ ^[4] സൂക്ഷിച്ചിരുന്നു). പിന്നീട് ദേശീയ നരവംശശാസ്ത്ര മ്യൂസിയമായും സാംസ്‌കാരിക കേന്ദ്രമായും മാറ്റി. ^[2]^[1]^[5]^[6]1924-ൽ ഇത് ദേശീയ സ്മാരകമായി തരംതിരിക്കപ്പെട്ടു.^[5] ദാർ അൽ-ബെയ്ദ സർക്കാർ ഒരു സ്വീകരണ കൊട്ടാരമായി ഉപയോഗിക്കുന്നത് തുടരുന്നു.^[3]

വാസ്തുവിദ്യ

ദാർ ബത്ത കൊട്ടാരം

കെട്ടിടത്തിന്റെ പ്രധാന കവാടം ഒരു വലിയ ചതുരാകൃതിയിലുള്ള മുറ്റത്തേക്ക് നയിക്കുന്നു, അതിന് ചുറ്റും കെട്ടിടം കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. മുറ്റം ഗാലറികളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, കെട്ടിടത്തിന്റെ രണ്ട് പ്രധാന പാർശ്വഘടനകൾ അതിന്റെ കിഴക്കും പടിഞ്ഞാറും അറ്റത്താണ്. നടുമുറ്റത്തെ തറ അതിന്റെ പടിഞ്ഞാറും കിഴക്കും അറ്റത്തും അതിന്റെ തറയിലും അലങ്കാര ജലധാരകൾക്കും ചുറ്റും വർണ്ണാഭമായ സെല്ലിജ് മൊസൈക്ക് ടൈൽ വർക്കുകൾ കൊണ്ട് അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു.^[5]^[2] നടുമുറ്റത്തിന്റെ കിഴക്കും പടിഞ്ഞാറും അറ്റത്തുള്ള ഗാലറികൾ ഇഷ്ടികയിൽ വലിയ ശുഭപ്രതീക കമാനങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. അതേസമയം സെൻട്രൽ ഗാർഡന്റെ വടക്കും തെക്കുമുള്ള ഗാലറികൾ ചായം പൂശിയ മരം കൊണ്ടാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. കൊട്ടാരത്തിന് ചുറ്റുമുള്ള മറ്റ് ചില മുറികളും ചായം പൂശി സെല്ലിജും മരപ്പണിയും കൊണ്ട് അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു.^[2]

പൂന്തോട്ടം ഒരു സാധാരണ റിയാഡ് ലേഔട്ടിനെയും ആൻഡലൂഷ്യൻ ശൈലിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു, ചതുരാകൃതിയിലുള്ള അങ്കണം അതിന്റെ രണ്ട് കേന്ദ്ര അക്ഷങ്ങൾക്കൊപ്പം നാല് ഭാഗങ്ങളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. അതിന്റെ മധ്യത്തിൽ ഒരു ജലധാരയുണ്ട്.^[5]^[2]കൊട്ടാരത്തിന്റെ മൊത്തം വിസ്തൃതിയുടെ 58% വരും ഇത്.^[2] 1915-ൽ ലാൻഡ്‌സ്‌കേപ്പ് ആർക്കിടെക്റ്റ് ജീൻ-ക്ലോഡ് നിക്കോളാസ് ഫോറെസ്റ്റിയർ ആണ് ഈ പൂന്തോട്ടം, പ്രത്യേകിച്ച് വേനൽക്കാലത്ത് സന്ദർശകരുടെ വിനോദ ഉപയോഗത്തിനായി ക്രമീകരിച്ചത്.^[5] ഇവിടുത്തെ വൃക്ഷങ്ങളിലും ചെടികളിലും ഈന്തപ്പനകൾ, ജകരണ്ടകൾ, ഹൈബിസ്കസ് എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.^[5] ഇന്ന്, കച്ചേരികളും മതപരമായ ഉത്സവങ്ങളും പൂന്തോട്ടത്തിൽ നടക്കുന്നു.^[7]