ഗംഗാനദി

ഗംഗാ നദി ഹിമാലയം ഉണ്ടാകുന്നതിനു മുമ്പുതന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നു എന്നു കരുതുന്നു. ഇന്ത്യൻ ഫലകം യൂറേഷ്യൻ ഫലകത്തിൽ ഇടിച്ചതിന്റെ ഫലമായി ഹിമാലയം ഉണ്ടായപ്പോൾ പ്രദേശത്തെ നദിയായ ഗംഗയുടെ ഭാഗങ്ങൾ, ഹിമാലയ ഭാഗങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെട്ടു എന്നു ഭൂമിശാസ്ത്രജ്ഞർ കരുതുന്നു. പിന്നീട് ഹിമാലയത്തിലെ കനത്ത മഞ്ഞുപാളികൾ ഉരുകി ഗംഗയ്ക്ക് ശക്തി കൂട്ടി എന്നാണ് അവരുടെ അഭിപ്രായം.

കപിലമഹർഷിയുടെ കോപത്തിനിരയായ സൂര്യവംശത്തിലെ സഗരപുത്രന്മാർക്ക് മരണശേഷം മോക്ഷം അപ്രാപ്യമായിരുന്നു. സൂര്യവംശത്തിൽ പിറന്ന ഭഗീരഥൻ എന്ന രാജാവ് ശിവനെ തപസ്സുചെയ്യുകയും, ശിവന്റെ സഹായത്താൽ സ്വർഗ്ഗത്തിൽ നിന്നും ഗംഗയെ ഭൂമിയിൽ എത്തിച്ചു, ഗംഗാ ജലത്തിന്റെ സാന്നിധ്യത്തിൽ പിതാമഹന്മാർക്ക് മോക്ഷം ലഭിച്ചു എന്നുമാണ് ഹൈന്ദവ ഐതിഹ്യം.

ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ദേവപ്രയാഗ് എന്ന സ്ഥലത്തുനിന്നാണ് ഗംഗയുടെ ഉത്ഭവം. ഈ പ്രദേശം 'ഗംഗോത്രി' എന്ന് ഇപ്പോൾ പരക്കെ അറിയപ്പെടുന്നു. ഇവിടത്തെ ഗംഗോത്രി ഹിമാനിയിലെ ഗായ്മുഖ് ഗുഹയിൽനിന്നും ഭാഗീരഥി, അളകനന്ദ, മന്ദാകിനി, ഗൌളീഗംഗ, പിണ്ഡർ എന്നീ അഞ്ചു മലയൊഴുക്കുകൾ ചേർന്നാണ് ശരിക്കും ഗംഗ രൂപം കൊള്ളുന്നത്. ഇവയിൽ പ്രധാനപ്പെട്ടവ ഭാഗീരഥിയും അളകനന്ദയുമാണ്. ഉത്തരകാശിയിൽ ഗംഗോത്രിക്കു തെക്കുള്ള ഹിമഗുഹയായ ഗോമുഖിൽ നിന്നാണ് ഭാഗീരഥിയുടെ ഉത്ഭവം. നന്ദാദേവി കൊടുമുടിയിൽ നിന്നുള്ള ഹിമനദിയിൽ നിന്നും അളകനന്ദ ഉത്ഭവിക്കുന്നു. മറ്റനേകം ചെറു ഹിമാനികളും ഗംഗയുടെ ഉത്ഭവത്തിനു കാരണമാകുന്നുണ്ട്.

ഉത്ഭവസ്ഥാനം മുതൽ ബംഗാൾ ഉൾക്കടൽ വരെ 2500 കി.മീ. ആണ് ^[1] ഗംഗയുടെ ദൈർഘ്യം (ഭാഗീരഥിയുടെ നീളം ഉൾപ്പെടെ). ഗംഗയുടെ ആകെ നീർവാർച്ചാപ്രദേശം ഇന്ത്യയുടെ ആകെ വിസ്തൃതിയുടെ 26 ശതമാനത്തിലധികം (9,07,000 ച.കി.മീ.) വരും. ഇത്രയും വലിയ നീർവാർച്ചാപ്രദേശം ഇന്ത്യയിൽ മറ്റൊരു നദിയ്ക്കുമില്ല. ഏകദേശം മധ്യേന്ത്യ മുഴുവൻ ഗംഗയുടെ നീർവാർച്ചാ പ്രദേശമാണെന്നു പറയാം. വേനൽക്കാലത്ത് ഹിമാലയത്തിലെ മഞ്ഞുരുകിയും കാലവർഷക്കാലത്ത്(ജൂലൈ മുതൽ ഒക്ടോബർ വരെ) മഴവെള്ളത്താലും ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ ഉണ്ടാകാറുള്ള മർദ്ദവ്യതിയാനങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്ന ചുഴലിക്കൊടുങ്കാറ്റ് പെയ്യിക്കുന്ന പേമാരിയാലും ഗംഗയിൽ ജലം നിറയുന്നു. ഏതാണ്ട് എല്ലാ വർഷങ്ങളിലും ഗംഗ കരകവിഞ്ഞൊഴുകകയും നാശനഷ്ടങ്ങക്കു കാരണമാകുകയും ചെയ്യാറുണ്ട്.

ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ പോഷകനദികൾ ഉള്ളത് ഗംഗയ്ക്കാണ്. ഉത്തർപ്രദേശിലെ യമുനോത്രി ഹിമാനിയിൽ നിന്നുമുത്ഭവിച്ച് പുരാതന നഗരമായ പ്രയാഗിൽ വച്ച് ഗംഗയിൽ ചേരുന്ന യമുനയാണ് ഗംഗയുടെ ഏറ്റവും വലിയ പോഷകനദി. ഗംഗയിൽ ചേരുന്നതിനു തൊട്ടുമുമ്പ് യമുനയിൽ ചേരുന്ന ചംബൽ, ബത്വ, കെൻ എന്നീ നദികളും ചിലപ്പോൾ ഗംഗയുടെ പോഷകനദികളായി കണക്കാക്കാറുണ്ട്. തിബത്തിൽ നിന്നുമുത്ഭവിക്കുന്ന സരയൂ നദിയാണ്(ഗാഘരാ നദി) ഗംഗയുടെ മറ്റൊരു പ്രധാനപോഷകനദി. മധ്യേന്ത്യയിൽ വച്ച് ഗംഗയിൽ പതിയ്ക്കുന്ന സോൺ നദി മറ്റൊരു പ്രധാന പോഷകനദിയാണ്. ബംഗ്ലാദേശിലൂടെ ഒഴുകി ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ പതിയ്ക്കുന്നതിനു തൊട്ടുമുമ്പ് ഗംഗയിൽ മേഘ്ന നദി വന്നുചേരുന്നു. സംഗമശേഷം ഗംഗ അനേകം കൈവഴികളായി പിരിഞ്ഞ് സമുദ്രത്തിൽ പതിയ്ക്കുന്നു.

ഗംഗയുടെ അഴിമുഖം കിലോമീറ്ററുകൾ നിറഞ്ഞു നിൽക്കുന്നു. ഗംഗയുടെ അഴിമുഖത്ത് ഉള്ള ദ്വീപാണ് ഗംഗാസാഗർ ദ്വീപ്. അഴിമുഖത്ത് കണ്ടൽക്കാടുകളും മറ്റുവനങ്ങളും ചേർന്ന് സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള വനപ്രദേശം സുന്ദർബൻസ് എന്നറിയപ്പെടുന്നു. വേലിയേറ്റത്തിരകൾ കരയിലേക്കൊഴുക്കുന്ന സമുദ്രജലവും ഗംഗ ഈ പ്രദേശത്ത് കൊണ്ടുവന്നടിയിപ്പിക്കുന്ന എക്കൽമണ്ണുമാണ് സുന്ദർബൻസിന്റെ സൃഷ്ടിയുടെ നിദാനം. ഏറെ വളക്കൂറുള്ള പ്രദേശമാണിത്.

ഗംഗ കനാൽ ശൃംഖല, യമുന-ആഗ്രാ രാംഗംഗ കനാൽ പദ്ധതി, കോസി പദ്ധതി, റിഹണ്ട് പദ്ധതി, സോൺ പദ്ധതി, സുബർണ രേഖാ പദ്ധതി, ദാമോദർബാലി പദ്ധതി, തെഹ്‌രി അണക്കെട്ട്, ഫറാക്ക അണക്കെട്ട് എന്നിവയാണ് ഗംഗയിലുള്ള പ്രധാന ജലവൈദ്യുത, ജലസേചന പദ്ധതികൾ.

ഭാരതീയർ പുണ്യനദിയായി കരുതുന്ന ഗംഗ ഇന്ന ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മലിനീകരിക്കപ്പെട്ട നദികളിൽ ഒന്നാണ്. ഡൽഹി, ആഗ്ര, കൊൽക്കത്ത എന്നീ പട്ടണങ്ങളിലെ വ്യവസായ ശാലകളാണ് മലിനീകരണത്തിൽ മുഖ്യപങ്കുവഹിക്കുന്നത്. റൂർക്കി, ബനാറസ്, ഇലഹബാദ്, ഫത്തേപ്പൂർ സിക്രി, ഗൌർ, മൂർഷിദാബാദ് എന്നീ ഗംഗാതടപട്ടണങ്ങളും മലിനീകരണത്തിൽ തങ്ങളുടേതായ പങ്കു വഹിക്കുന്നു. പ്രദേശവാസികൾ പ്രാഥമികകർമ്മങ്ങൾ മുതൽ മരണാനന്തരകർമ്മങ്ങൾ വരെ ഗംഗയിൽ നടത്തുന്നു. ഇതുകൊണ്ടൊക്കെ ഇന്ത്യയിൽ രാസവസ്തുക്കളും, രോഗാണുക്കളും ഏറ്റവുമധികമുള്ള നദിയായി ഗംഗ മാറിയിരിക്കുന്നു.

• മഹാത്മാഗാന്ധി സേതു

ഭാരതത്തിലെ പ്രമുഖ നദികൾ
ഗംഗ |ബ്രഹ്മപുത്ര | സിന്ധു |നർമദ | കൃഷ്ണ | മഹാനദി | ഗോദാവരി | കാവേരി | സത്‌ലുജ് | ഝലം | ചെനാബ് | രാവി | യമുന | ഘാഗ്ര | സോൻ | ഗന്തക് | ഗോമതി | ചംബൽ | ബേത്വ | ലൂണി | സബർ‌മതി | മാഹി | ഹൂഗ്ലീ | ദാമോദർ | തപ്തി | തുംഗഭദ്ര | ഭീമ | പെണ്ണാർ | പെരിയാർ | വൈഗൈ

30°54′N 79°07′E / 30.900°N 79.117°E / 30.900; 79.117