Стево Жигон

Стево Жигон е роден на 8 декември 1926 година во Љубљана, во кројачко семејство со словенечко потекло, од татко Стефан и мајка Марија Жигон, родум од Трст. Неговите родители, откако Мусолини и фашистите дошле на власт во 1922 година од Италија се преселиле во Љубљана, каде што Стево од 1937 година учел гимназија, а во 1945 година матурирал. Во февруари 1942 година станал член на Сојузот на комунистичката младина на Југославија (СКОЈ). Како млад, тој поминал една година затворен во германски, белогардејски и италијански затвор, а последните две години од војната ги поминал во злогласниот концентрационен логор Дахау, од декември 1943 година до мај 1945 година, каде го научил германскиот јазик. Поради познавањето на јазикот и познавањето на менталитетот, многу често подоцна играл улоги на цинични и ладни германски офицери.^[1]

Студирал глума во Љубљана, каде што завршил еден семестар на Академијата за глумечка уметност и Ленинград, каде студирал од 1946 година до 1948 година на тамошниот Ленинградски театарски институт.^[1] Дипломирал во 1952 година во извонредната класа на Академијата за театарска уметност во Белград.^[2] Тој бил еден од првите асистенти на Академијата за театарска уметност, при нејзиното основање во 1949 година. Пресвртниците во неговата уметничка кариера се поврзани со Бојан Ступица, кој придонел за негово вклучување во филмот и режијата. Со текот на годините, тој сè помалку глумел во Југословенскиот драмски театар (ЈДП) и Ателје 212, а сè повеќе се свртел кон режијата.^[3] Своето филмско деби го имал во 1950 година со две мали улоги. Како две најдобри улоги ја издвојува новинарската во филмот „Кислород“ (М. Клопчиќ, 1970 г.), за која е награден со Златна арена на фестивалот во Пула, како и онаа во филмот „Рондо“ (З. Берковиќ, 1966). Имал забележителна улога и на телевизија, а особена популарност стекнал играјќи го ликот на озлогласениот мајор Кригер во ТВ сериите Отпишаните и Враќање на отпишаните. Тој, исто така, глумел во кратки играни филмови (на пр. на Н. Стојановиќ).^[1]

Во 1968 година за време на јунските студентски демонстрации во Белград, неговото појавување во дворот на Филозофскиот факултет и неговата изведба со инсерт од драмата „Смртта на Дантон“, каде со својот говор на судењето на Дантон го глумел чесниот, бескомпромисниот и суров Робеспјер, предизвикал експлозија од одушевување кај студентите кои го слушале и гледале: „. . . кога ќе погледнеме како овие маркизи и грофови на Револуцијата се коцкаат, кога нив ги гледаме со право може да се запрашаме дали тие го ограбиле народот. . . ! Нема спогодба, нема примирје со луѓе за кои Републиката е шпекулација, а Револуцијата е занает! ! ..." ^[1]

Според својата идеолошка определба, тој се декларирал како комунист и бил почитувач на ликот и делото на Сталин. Категорично ги бранел идеите на атеизмот.^[1]

На првите повеќепартиски избори во Србија во 1990 година бил кандидат на Социјалистичката партија на Србија (СПС) за пратеник, но не бил избран.

Неговата сопруга Јелена и ќерката Ивана се исто така познати глумици. Неговиот вонбрачен син Вид Жигон (1971) живее во Словенија.^[4]

Починал на 28 декември 2005 година во Белград. Погребан е во Алејата на заслужните граѓани на Новите гробишта во Белград.

• Драга Рут (во Мостар), 1954 г.
• Агонија (во Малиот театар во Москва), 1979 година .
• Ужаленото семејство (во Драмскиот театар Бољшој во Ленинград).

Режирал во следните театри:

• Народен театар во Белград — Ромео и Јулија — 1981 година, Мис Јулија (Стринберг) — 1994 година, Идиот (Фјодор Михајловиќ Достоевски) — 1995 година, Галеб (Чехов) — 2000 година .
• Југословенски драмски театар ,
• Театар на поезијата,
• Академски театар,
• и во градовите: Нови Сад, Вршац, Сомбор, Бања Лука, Дубровник, Битола, Зеница, Зајечар, Крагуевац, Љубљана . . .

Неговата режија на Хамлет е особено запаметена како предизвикувачка и полемична.

• Кралот на Бетајнова (Ивана Цанкар) - Франц
• Антигона (Софокле) - Хемон
• Кандида (Бернард Шо) - Марчбанкс
• Федра (Расин) - Хиполит
• Глорија (Р. Маринковиќ) — Дон Жере
• Браќата Карамазови (Фјодор Михајлович Достоевски) - обвинител
• Ривали (Шеридан) - Фолкланд
• Дубровничката трилогија (Иво Војновиќ) — Госпар Михо, Марко пл. Тудизип
• Затвореници од Алтона (Жан Пол Сартр) - Франц
• Ифигенија на Таурида (Јохан Волфганг Гете) - Тоант
• Смртта на Дантон (1968) - Робеспјер
• Маскарада (Мирослав Крлежа) - Дон Кихот
• Во агонија (Мирослав Крлежа) — Крижовец
• Иванов (Антон Чехов) - Иванов
• Обична приказна (Гончаров) - Петар Иванович
• Пигмалион (Бернард Шо) - Хенри Хигинс
• Хамлет (Вилијам Шекспир) - Хамлет
• Волци и овци (Алексеј Остовски) - Беркутов
• Отело (Вилијам Шекспир) - Јаго

Ги напишал:

• „Стево Жигон - хроника“
• „Монолог за театарот“
• „Драматизации и адаптации“

• Орден на трудот со златен венец ,
• Седмојулска награда ,
• Златна арена, 1970 година,
• Статуетка „Јоаким Вујиќ“ ,
• Награда „Бојан Ступица“ ,
• Плакета на Московскиот театар Мали,
• Плакета ЈДП ,
• Плакета на Народниот театар во Белград ,
• Медал на почесен граѓанин на Русија,
• Златен медал „Николај Мордвинов“,
• Гран при на фестивалот „Златен витез“ во Москва ,
• Добричин прстен, 2002 година.

• Десет година од смртта на Стево Жигон (Б92, 25. децембар 2015)
• Десет година од смртта на Стево Жигон („Блиц“, 10. јануар 2016)