Пченка

вид на растение
Пченка
Ботаничка илустрација на пченката
Научна класификација
Царство:Растенија
Нерангирано:Комелиниди
Ред:Тревовидни
Семејство:Треви
Потсемејство:Проса
Род:Пченка
Вид:Пченка
Научен назив
Zea mays
Л.

Пченката (науч. Zea mays) ― значајна житна култура од родот пченка (Zea), семејство треви (Poceae). Потекнува од Америка, односно Новиот Свет, од каде се проширила во Европа и низ целиот свет.

Потекло и историја

Индијанците ги учеле колонистите како да одгледуваат пченка, вклучувајќи и неколку видови жолта пченка кои се' уште се популарни како храна, како и видови црвени, сини, розови и црни зрна често свиткани, со точки или пруги, кои денес се сметаат (користат) за украсни во Соединетите Држави и се нарекува индијанска пченка. Високото, едногодишно стебло и големи прави лисја со брановидни краеви. Пченката се користи како добиточна храна, храна за луѓето и како за индустриска обработка. Иако е главна храна во повеќе земји, инфериорна е во споредба со хранливата вредност на другите житарки.

Пченкарните лушпи имаат долга историја на користење во фолклорната уметност за предмети како амалии и кукли. Пченката е едно од најразнесуваните хранливи растеија во светот, по засаденоста е надмината само од пченицата и е најважна житна култура во Соединетите Држави.

Употреба

Пченката е значајна житна култура, која освен во исхраната на луѓето, се користи како суровина во индустријата и за исхранување на домашните животни. Деловите кои не се за јадење се користат во индустријата, стеблото за хартија и ѕидни плочи, лушпата за полнење, кочаните за гориво, за правење на дрвен јаглен и во подготовка на индустриски растворувачи. Пченката најдобро успева во низините и во котлините каде што има доволно влага и топлина. Најпознти области за одгледување на пченка се: Мисисипската, Панонската, Ломбардската, Блашката, Источно-Европската низина, Аргентина, Бразил, Мексико и други.

Најголеми извозници на пченка се Соединетите Држави, Франција и Бразил, а најголеми увозници се Јапонија и Германија.

Хранлива содржина на основните прехранбени култури[1]
ПРЕХРАНБЕНА КУЛТУРА:Пченка[А]Ориз[Б]Пченица[В]Компир[Г]Маниока[Д]Соја[Ѓ]Сладок компир[Е]Сирак[Ж]Јам[Џ]Готварска банана[Ш]
Состојка (на 100 гр)КоличинаКоличинаКоличинаКоличинаКоличинаКоличинаКоличинаКоличинаКоличинаКоличина
Вода (гр)7612117960687797065
Енергија (кЏ)360152814193226706153601419494511
Белковини (гр)3,27,113,72,01,413,01,611,31,51,3
Маст (гр)1,180,662,470,090,286,80,053,30,170,37
Јаглехидрати (гр)19807117381120752832
Влакна (гр)2,71,310,72,21,84,236,34,12,3
Шеќер (гр)3,220,1200,781,704,1800,515
Калциум (мг)2283412161973028173
Железо (мг)0,524,313,520,780,273,550,614,40,540,6
Магнезиум (мг)37251442321652502137
Фосфор (мг)891155085727194472875534
Калиум (мг)270115431421271620337350816499
Натриум (мг)15526141555694
Цинк (мг)0,451,094,160,290,340,990,300,240,14
Бакар (мг)0,050,220,550,110,100,130,15-0,180,08
Манган (мг)0,161,093,010,150,380,550,26-0,40-
Селен (µг)0,615,189,40,30,71,50,600,71,5
Витамин Ц (мг)6,80019,720,6292,4017,118,4
Тиамин (мг)0,200,580,420,080,090,440,080,240,110,05
Рибофлавин (мг)0,060,050,120,030,050,180,060,140,030,05
Ниацин (мг)1,704,196,741,050,851,650,562,930,550,69
Пантотенска киселина (мг)0,761,010,940,300,110,150,80-0,310,26
Витамин Б6 (мг)0,060,160,420,300,090,070,21-0,290,30
Фолат - вкуп. (µг)462314316271651102322
Витамин А (МЕ)208002131801418701381127
Витамин Е, α-токоферол (мг)0,070,1100,010,1900,2600,390,14
Витамин К (µг)0,30,101,91,901,802,60,7
β-каротин (µг)52001808509083457
Лутеин+зеаксантин (µг)7640080000030
Заситени масни киселини (гр)0,180,180,450,030,070,790,020,460,040,14
Мононезаситени масни киселини (гр)0,350,210,340,000,081,280,000,990,010,03
Полинезаситени масни киселини (гр)0,560,180,980,040,053,200,011,370,080,07
А пченка, слатка, жолта, сироваБ ориз, бел, долгнавест, обичен, сиров
В пченица, тврдаГ компир, со лупка, сиров
Д маниока, сироваЃ соини зрна, зелени, сирови
Е сладок компир, сировЖ сирак, сиров
Џ јам, сировШ готварска банана, сирова

Производство на пченка во Македонија

Според Заводот за статистика, производството на пченка во Македонија од 2000 до 2019 година, во тони, е следното:[2]

Производство на пченка во Македонија од 2000 до 2019 г.
Година2000200120022003200420052006200720082009
Тони125.383117.070140.694136.492141.875148.234147.494118.378127.125154.237
Година2010201120122013201420152016201720182019
Тони129.045126.096115.928131.043136.930133.771143.823120.156187.676145.278

Галерија

Наводи