Герц (шотлымаш)

Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Герц (ыҥ-влак) ончал.

Герц (возымашыште: Гц, Hz) — угычтаралтше процесс-влакын (колебанийын, мутлан) чӱчкыдылыкыштым шотлымаш единице.

1 Гц тиде процессын 1 секундышто ыштен шукталтымжым ончыкта: 1 Гц = 1/с.

10 Гц — ик секундышто 10 гана тыгай процесс ышталтеш.

Эртымгорно

XIX курымышто электродинамикым кӱшкӧ нолтымашыште кугу надырым Германий гыч шанчызе-физик Генрих Герц пыштен. Пашажым аклен Калык-влак кокласе электротехник комиссий 1930-шо ийыште шанчыеҥын тукымлӱмжым шотлымаш радамыш пуртен.

Герц единицын шеледымашыже да шукемдымашыже

Кугурак але изирак кугытым стандарт почеш СИ префикс дене чоҥаш лиеш.

Кратный				Дольный
кугыт	лӱм	возалтмаш		кугыт	лӱм	возалтмаш
10¹ Гц	декагерц	даГц	daHz	10^-1 Гц	децигерц	дГц	dHz
10² Гц	гектогерц	гГц	hHz	10⁻² Гц	сантигерц	сГц	cHz
10³ Гц	килогерц	кГц	kHz	10⁻³ Гц	миллигерц	мГц	mHz
10⁶ Гц	мегагерц	МГц	MHz	10⁻⁶ Гц	микрогерц	мкГц	µHz
10⁹ Гц	гигагерц	ГГц	GHz	10⁻⁹ Гц	наногерц	нГц	nHz
10¹² Гц	терагерц	ТГц	THz	10⁻¹² Гц	пикогерц	пГц	pHz
10¹⁵ Гц	петагерц	ПГц	PHz	10⁻¹⁵ Гц	фемтогерц	фГц	fHz
10¹⁸ Гц	эксагерц	ЭГц	EHz	10⁻¹⁸ Гц	аттогерц	аГц	aHz
10²¹ Гц	зеттагерц	ЗГц	ZHz	10⁻²¹ Гц	зептогерцз	зГц	zHz
10²⁴ Гц	йоттагерц	ИГц	YHz	10⁻²⁴ Гц	йоктогерц	иГц	yHz

Тидым палаш оҥай

Айдемын пылышыже 20 Гц гыч 20 кГц марте чӱчкыдылыкан йӱкым колын шукта.
Лыпланыше айдемын шӱмжӧ 1 Гц чӱчкыдылык дене кыра. Мо оҥайже, Герц тукымлӱм (немычла Herz) марий йылмыш «шӱм» семын кусаралтеш.