Open Researcher and Contributor ID

L'ORCID o l'amîa de fornî 'n còdice perscisténte a-e persónn-e^[3], de mòddo da risòlve o problêma che i contribûti de 'n çèrto outô a-a comunicaçión scentìfica possan êse difìçili da riconósce, zaché a ciù pàrte di nómmi personâli a no l'é univoca e dónca ciù sogétti co-o mæximo nómme poriéivan contriboî into mæximo cànpo scentìfico ò adreitûa into mæximo dipartiménto instituçionâle. Pe de ciù, i nómmi pêuan cangiâ (prezénpio co-o maiézzo); gh'é pöi de diferénse colturâli inte l'órdine di nómmi; e revìste fàn 'n ûzo incoerénte de abreviaçioìn do nómme, di sò sufìsci e de iniçiâle do segóndo nómme; e adêuvian di scistêmi de scritûa diferénti.

L'òrganizaçión ch'a gestìsce l'ORCID, l'ORCID Inc., a fornìsce a tùtti i uténti registræ a poscibilitæ de mantegnî 'n ùnico curriculum vitae digitâle agiornòu in continoaçión e ch'o fornìsce 'n quàddro di sò contribûti a-a scénsa ch'o va a-o de la da sénplice lìsta de publicaçioìn^[4], òspitòu da l'ORCID e curòu da l'uténte.

L'ORCID o l'é stæto anonçiòu pi-â prìmma vòtta into 2009 cómme 'n sfòrso colaboratîvo da pàrte di editoî de riçèrche académiche "pe risòlve o problêma de l'anbigoitæ do nómme de l'outô inta comunicaçión académica"^[5]. A "Open Researcher Contributor Identification Initiative", dónd'o vên o nómme ORCID, a l'é stæta creâ in vîa tenporània prìmma de l'incorporaçión^[6][7].

'N protòtipo o l'é stæto svilupòu in sce 'n software adatòu da quéllo dêuviòu da-o Thomson Reuters pò-u sò scistêma ResearcherID^[8]. L'ORCID Inc. a l'é stæta costitoîa cómme 'n'òrganizaçión indipendénte sénsa fìn de goâgno inte l'agósto do 2010, bazâ into stâto americàn do Delaware e co-in consèggio d'aministraçión internaçionâle^[9][10]. O sò diretô esecutîvo, o Chris Shillum, o l'é stæto nominòu into seténbre do 2020^[11], sucedéndo a-o fondatô de l'òrganizaçión, o Laurel Haak, nominòu inte l'arvî do 2012^[12]. Da-o 2016 o consèggio d'aministraçión o l'é prescjedûo da Veronique Kiermer, de PLOS^[13] (quéllo de prìmma o l'êa Ed Pentz, de Crossref). ORCID o peu êse dêuviòu liberaménte e insémme a âtri scistêmi de identificaçión^[4]. A-i 16 d'òtôbre do 2012, l'ORCID Inc. a l'à aviòu i sò servìççi de regìstro^[14][15] e a l'à comensòu a relasciâ i identificatoî a-i uténti^[16].

• A-i 15 de novénbre do 2014, l'ORCID a l'à anonçiòu a sò milionêxima registraçión^[17].
• A-i 20 de novénbre do 2020, l'ORCID a l'à anonçiòu e prìmme dêxe milioìn de registraçioìn^[18].
• D'ancheu o totâle o contìnoa a aomentâ^[19].

Pe incoragî âtri uténti a unîse a l'ORCID de mòddo da sostegnîne l'adoçión, a-o prìmmo de zenâ do 2016 l'é stæto scrîto 'na létia avèrta inta quæ vên afermòu che "i editoî ch'àn firmòu sta létia avèrta chi se són inpegnæ a domandâ i iD ORCID anàndo aprêuvo a-i stàndard de inplementaçión specìfichi"^[20][21].

Inte 'n agiornaménto do 2021 in sciô scîto d'Internétte de Springer Nature, l'é stæto diciaròu che da quéllo moménto "a saiâ suportâ a verìfica e l'acrédito da vòstra ativitæ peer reviewed diretaménte da-i nòstri scistêmi de spediçión di manoscrîti a ORCID"^[22].

Formalménte, i ID ORCID són specifichæ cómme di URI^[23]; prezénpio quéllo do Josiah S. Carberry, 'n profesô de fantaxîa de spésso dêuviòu inti ezénpi, o l'é https://orcid.org/0000-0002-1825-0097^[24][25], co-i formâti https:// e http:// che són suportæ tùtti doî, scibén chò-u prìmmo o l'é diventòu a régola a partî da-o novénbre do 2017^[26]. A ògni mòddo, gh'é di editoî che l'adêuvian inte 'na fórma ciù brêve, prezénpio ORCID: 0000-0002-1825-0097^[27][28], cómme s'o foîse 'n URN.

I ID ORCID són 'n sotoinsémme de l'International Standard Name Identifier (ISNI)^[29], segóndo i ougùri de l'Òrganizaçión Internaçionâle pi-â Standardizaçión (cómme ISO 27729), co-e dôe òrganizaçioìn che stàn colaboràndo ativaménte. L'ISNI o faiâ 'n identificaçión univoca di colaboratoî di lìbbri, progràmmi televixîvi e giornâli e o l'à riservòu 'n blòcco de identificatoî pe l'ûzo da pàrte de l'ORCID^[29][30] inte l'intervàllo da 0000-0001-5000-0007 a 0000-0003-5000-0001^[31]. L'é dónca poscìbile che 'na persónn-a a l'àgge ségge 'n ISBN che 'n ID ORCID^[32][33] e dónca, inta pràtica, doî ISBN.

Ségge l'ORCID che l'ISNI adêuvian di identificatoî a 16 caràteri^[30], con cîfre da 0 a 9 separæ inte grùppi de quàttro da di tratìn^[27]. O caràtere finâle o peu êse 'na létia "X" ascì, ch'a raprezénta 'n valô de 10 (prezénpio l'ID ORCID de Stephen Hawking o l'é 0000-0002-9079-593X^[34]), e o l'é 'na cîfra de contròllo MOD 11-2 in conformitæ co-o stàndard ISO/IEC 7064:2003.

A-a fìn do 2013, l'ORCID a contâva de 111 òrganizaçioìn asociæ e ciù de 460.000 registrànti^[35][36][37]. A-i 15 de novénbre do 2014, l'ORCID a l'anonçiòu a sò milionêxima registraçión^[17] e, a-i 20 de novénbre do 2020, a l'à superòu i prìmmi dêxe milioìn^[18][38]. Tra i ménbri de l'òrganizaçión gh'é vàrri institûti de riçèrca, cómme Caltech e a Cornell University, e editoî cómme Elsevier, Springer, Wiley e Nature Publishing Group. Gh'é ascì de inpréize comerciâli, cómme Thomson Reuters, socjêtæ académiche e énti de finançiaménto^[39].

Ànche i énti che dàn de sovençioìn, cómme a Wellcome Trust, 'na fondaçión de beneficénsa, àn comensòu a inpónn-e a quélli che domàndan 'n finançiaménto de fornî 'n identificatô ORCID^[40].

Inte vàrri stâti gh'é di consòrççi, che inclùddan di énti governatîvi cómme pàrtner, che stàn travagiàndo a livéllo naçionâle pe inplementâ l'ORCID. Prezénpio inte l'Itàlia gh'é setànta universcitæ e quàttro céntri de riçèrca in colaboraçión sott'a-a conferénsa di retoî de universcitæ italiànn-e (CRUI) e de l'agençîa naçionâle de valutaçión de l'universcitæ e di institûti de riçèrca (ANVUR), inte l'ànbito de 'n progètto inandiòu da-o Cineca, 'n consòrçio no-profit ch'o raprezénta e universcitæ, i institûti de riçèrca e o ministêro de l'instruçión^[41]. Inte l'Oustràlia, o National Health and Medical Research Council (NHMRC) e l'Australian Research Council (ARC) "incoràgian tùtti i riçercatoî che domàndan 'n finançiaménto a avéi 'n indentificatô ORCID"^[42]. L'HAL, 'n archìvio françéize de artìcoli scentìfichi, o domànda a-i sò uténti de inserî o pròpio identificatîvo ORCID^[43].

Ségge Wikipedia che Wikidata inclùddan pàgine con identificatoî ORCID^[44][45].

A partî da-o 2014, óltre a-i ménbri e a-i spònsor, revìste, editoî e âtri servìççi àn inclûzo ò àivan za inclûzo l'ORCID inti sò flùsci de travàggio ò bànche dæti^{[27][46][47][48][49][50]}. Tra o 2014 e o 2016 di servìççi in sciâ Ræ àn creòu di struménti pe esportâ i dæti vèrso, òpû inportâli da, l'ORCID^{[51][52][53][54][55][56][57]}.

Inte l'òtôbre do 2015, DataCite, Crossref e ORCID àn anonçiòu che-e prìmme òrganizaçioìn aviéivan agiornòu i eleménti ORCID "quànde 'n identificatô ORCID o vegnìsse trovòu inte nómmi DOI apénn-a registræ"^[58][59].

Çèrti dæti ORCID pêuan êse ricuperæ cómme RDF/XML, RDF Turtle, XML ò JSON ascì^[60][61]. L'ORCID o l'adêuvia GitHub cómme sò archìvio de còdichi^[62].

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Open Researcher and Contributor ID

• (EN, AR, CS, ES, FR, IT, ZH, JA, PT, RU) Scîto ofiçiâ, in sce orcid.org. URL consultòu o 31 agòsto 2022.