Çetron

spêce de ciànta
ZE
Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

Citrus sinensis ((L.) Osbeck, 1765), comuneménte conosciûo cómme çetron (it: arancia) o l'è 'n èrbo ch'o apartegne a-a famìggia de Rutaceae, ch'o da o fruto da-o mæximo nómme[3]. De çetron in realtæ gh'é dôe divèrse variêtæ: a qualitæ amaa a l'è da specce Citrus aurantium, quella doçe a l'è da specce Citrus sinensis. O l'è l'agrumme ciu diffuzo into mondo.

Citrus sinensis
Frûti e sciôe
Clasificaçión APG IV
DomìnioEukaryota
RégnoPlantae
(clade)Angiospermae
(clade)Mesangiospermae
(clade)Eudicotidae
(clade)Eudicotidae centrâli
(clade)Sùperrosidae
(clade)Rosidae
(clade)Eurosidae
(clade)Malvidae
ÓrdineSapindales
FamìggiaRutaceae
GénereCitrus
SpêceC. sinensis
Clasificaçión Cronquist
DomìnioEukaryota
RégnoPlantae
SóttarégnoTracheobionta
SùperdivixónSpermatophyta
DivixónMagnoliophyta
ClàsseMagnoliopsida
SóttaclàsseRosidae
ÓrdineSapindales
FamìggiaRutaceae
GénereCitrus
SpêceC. sinensis
Nomenclatura binomiale
Citrus sinensis
(L.) Osbeck, 1765
Nómmi comûni

Çetrón
(sv) Çetrùn, Purtugallu
(ve) Purtégalu
(mo) Çitrun, Purtügalu[1], Çitrunè, Purtügalè[2]

Descriçion e stöia

Citrus sinensis, A. Risso e A. Poiteau, 1872

O l'è originaio da Cinn-a, za conosciuo a-i tempi di Romen, foscia importao inta Seçilia da-i Arrabi, e dapœu torna da-i Portogheixi into XIV sec.

L'ærbo

L'ærbo o pœu razonze i 12 metri. I brotti en sempre verdi, mai rosci. E scioî en gianche. O se propaga pe inseimento o pe bottua.

O fruto o l'è riondo, a scorça ruddega e do so tippico cô. A porpa, fæta a gæli, a pœu ese cô de çetron o donque rossa. O pœu ese consumao fresco, o donca spremuo e o so agro doeviao pe-a produçion de bevande. O pœu ese ascì candio opù doeviao pe-a produçion de fruta secca. Da-a scorça, da-e fœugge e da-e scioî s'estrae i essençe de çetron. Da-i armelle se n'estrae l'œuio.

Nòtte

Vôxe corelæ

Atri progetti

Contròllo de outoritæGND (DE4372979-4 · BNE (ESXX539868 (data)