1798

1795 - 1796 - 1797 - 1798 - 1799 - 1800 – 1801

1798 (MDCCXCVIII) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne maondag op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse

In de nach van 21 jannewarie op 22 jannewarie bezètte radicaal Patriotte de Nationaal Vergadering in de Bataafse Repebliek. De federaliste waere opgesjlaote in de veurzitterskamer, en de angere mótt de eëd aaflègke op de 'Haat taenge den sjtadhawwer' en op "de regeringsloosheid".
Op 17 miert wirt de Vereenigde Oasindische Compagnie óntbónje.
23 april - Eësjte Nederlandse Gróndjwet wirt aangenómme. De provincies waere vervange door departemente. 't Groatste deil van Frieslandj geit same mèt Groninge op in 't departemènt van de Eems terwiel Zevenwoude biej 't departemènt van de Aw Iessel kump.
19 mei - Ein Frans leger ónger bevel van generaal Bonaparte verleët de have van Toulon veur de expeditie nao Egypte.
Op 12 juni wirt de sjtaatsgreep in de Bataafse Repebliek van jannewarie óngedaon gemaak door gemaotigde patriotte.
1 augustus - De Sjlaag op de Niel wobiej Horatio Nelson de Franse versjleit.
5 september - De Franse bezèttingsmach veurt in de Zuidelike Nederlande en in 't veurhaer Nederlandse Limburg de verplichde Conscriptie in. Jóng mansluuj in de gesjikde laeftied numme verplich deil aan ein laoting die oetmaak wae van hun mót opkómme veur zien nummer.
12 oktober - Oetbraak van de Boerekreeg: in Vlaandere kómme op 't plattelandj de Brigands in opsjtand taenge de Franse euverheërsjing. 't Verzèt wirt ingegaeve door de conscriptie, 't antiklerikalisme en de óngerdrökking van de Vlaamse taal.
29 oktober - Ouch in Luxemburg bruk de Boerekreeg oet: ein legerke van 2000 man trèk op de hoofsjtad aan. De Franse bezètter bruk 't verzèt biej Arzfeld.
12 november - Op 't nipperke kènt de Gentenaer 'Lieven Bauwens' van Londe wegzeile mèt aan baord ein versie van de Mule Jenny in óngerdeile, en Èngelsj personeël dat mèt de sjpènmachine kènt ómgaon.

zónger datum

In Liechtenstein wirt es eësjte landj in Europa de doadsjtraof aafgesjaf.
De Britse econoom Robert Malthus publiceert 't pamflèt An essay on the principle of population. Hae veursjpelt dat in de geïndustraliseerde samelaeving de economische greuj de greuj van de bevolking neet zal kènne biejhawwe.
In Groninge wirt de Sjoal veur teiken-, boew- en sjeepvaartkunde gesjtich.
Oprichting van 't Departemnt van inwendige pèliesie en toezich op de sjtaot van dieke, waeg en watere van de Bataafse Repebliek ('t hujige Ministerie van BZK).
Oprichting Bureau voor den waterstaat ('t hujige Riekswatersjtaot).

Gebore

14 jannewarie - Johan Thorbecke, Nederlandse politicus (gesjtorve 1872)
17 jannewarie - Willem Jan Schuttevaer, oprichter van de Keuninklike Sjippersvereiniging Schuttevaer (gesjtorve 1881)
17 fibberwarie - Auguste Comte, Franse filosoof en socioloog (gesjtorve 1857)
13 miert - Abigail Fillmore, First Lady, vrouw van Amerikaanse president Millard Fillmore (gesjtorve 1853)
26 april - Eugène Delacroix, Franse kunssjilder (gesjtorve 1863)
12 oktober - Keizer Pedro I van Brazilië (keuning Pedro IV van Portugal) (gesjtorve 1834)
27 november - Andries Pretorius, leijer van de Zuid-Afrikaanse veurtrèkkersj (gesjtorve 1853)
24 december - Adam Mickiewicz, Poolse dichter (gesjtorve 1855)

Gesjtorve

1 jannewarie - Keuning Erekle II van Kartli-Kachetië (77)
20 jannewarie - Christian Cannabich (66), Duutsje componist, dirigent en violist
4 juni - Giacomo Casanova (73), Venetiaanse avontureer
29 juni - Kaat Mossel (73), Nederlandse Oranjegezinde mósjelvrouw
4 december - Luigi Galvani (61), Italiaanse arts en natuurkundige

ónbekènd

Gaetano Brunetti (54), Italiaanse componist

Commons

In de categorie 1798 van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje