АКШ президенттеринин тизмеси
Америка Кошмо Штаттарынын Президенти - Америка Кошмо Штаттарынын аткаруу бийлигинин жана мамлекеттин башчысы. Кызмат 1787-жылы Конституциялык конвенция (жыйналыш) тарабынан кабыл алынган АКШнын Конституциясы[1] тарабынан киргизилген.
Жорж Вашингтон 1789-жылы АКШнын биринчи президенти болгон. Ал кызматка киришкенге чейин «президент» кызматынын аталышы «Континенталдык конгресстин президенти» менен айкалышта колдонулган.
АКШнын президенттери 1789-жылдан бери шайлоо аркылуу кызматка келет. Шайланган президенттердин шайланган убакытына жараша кезектик номурлары да колдонулуп келет. Эки мөөнөткө уда-уда шайланган президенттерге бир гана кезектик номур берилет.
Американын сегиз президенти бийликте турган учурунда көз жумушкан. Төртөө табигый себептерден (Уильям Генри Харрисон , Захари Тейлор [2], Уоррен Хардинг жана Франклин Рузвельт), төрт президентти киши колду болуп өлтүрүлгөн: Линкольн (1865-жылы, театрда), Гарфилд (1881-жылы, вокзалда), Мак-Кинли (1901-жылы, көргөзмөдө) [3] жана Кеннеди (1963, унаада) жана бир президенти отставкага кеткен (Ричард Никсон)[4] .
1861-жылдан 1865-жылга чейин болгон, түштүк штаттар өздөрүн көз карандысыз деп жарыялап, Кошмо Штаттардан бөлүнүп чыгышкан жана жарандык согуш маалында Американын Конфедеративдик Штаттарынын президентинин деген кызмат орду болгон. Жефферсон Дэвис — КШАнын биринчи жана жалгыз президенти болгон, ал 1861-жылдын 18-февралынан 1865-жылдын 10-майына чейин бул кызматты ээлеген (бул учурларда Александр Стивенс вице-президент болгон).
Президенттердин тизмеси
- Партиялар
Партиясыз Федералистик Демократиялык-республикалык Демократиялык Уиг Республикалык
| № | Сүрөт | Президент | Мөөнөтүнүн башталышы | Мөөнөтүнүн аякташы | Партияга таандыктыгы | Вице-президенти | Президенттик мөөнөтүнүн узактыгы (күн) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  | Жорж Вашингтон[5][6][7] (1732—1799) | 30-апрель 1789 | 4-март 1797 | Партиясыз | Жон Адамс | 2865 |
| 2 |  | Жон Адамс[8][9][10] (1735—1826) | 4-март 1797 | 4-март 1801 | Федералистик партиясы | Томас Жефферсон | 1460 |
| 3 |  | Томас Жефферсон[11][12][13] (1743—1826) | 4-март 1801 | 4-март 1809 | Демократиялык-республикалык партиясы | Аарон Бёрр Жордж Клинтон | 2922 |
| 4 |  | Жеймс Мэдисон[14][15][16] (1751—1836) | 4-март 1809 | 4-март 1817 | Демократиялык-республикалык партиясы | Жордж Клинтон Кызмат орду бош Элбриж Герри | 2922 |
| 5 |  | Жеймс Монро[17][18][19] (1758—1831) | 4-март 1817 | 4-март 1825 | Демократиялык-республикалык партиясы | Дэниел Томпкинс | 2922 |
| 6 |  | Жон Куинси Адамс[20][21][22] (1767—1848) | 4-март 1825 | 4-март 1829 | Демократиялык-республикалык партиясы | Жон Колдвелл Кэлхун | 1461 |
| 7 |  | Эндрю Жексон[23][24][25] (1767—1845) | 4-март 1829 | 4-март 1837 | Демократиялык партиясы | Жон Колдвелл Кэлхун Кызмат орду бош Мартин Ван Бюрен | 2922 |
| 8 |  | Мартин Ван Бюрен[26][27][28] (1782—1862) | 4-март 1837 | 4-март 1841 | Демократиялык партиясы | Ричард Жонсон | 1461 |
| 9 |  | Уильям Гаррисон[29][30][31] (1773—1841) | 4-март 1841 | 4-апрель 1841 | Уиг | Жон Тайлер | 31 |
| 10 |  | Жон Тайлер[32][33][34] (1790—1862) | 4-апрель 1841 | 4-март 1845 | Уиг | Кызмат орду бош | 1430 |
| Партиясыз[35] | |||||||
| 11 |  | Жеймс Нокс Полк[36][37][38] (1795—1849) | 4-март 1845 | 4-март 1849 | Демократиялык партиясы | Жордж Даллас | 1461 |
| 12 |  | Закари Тейлор[39][40][41] (1784—1850) | 4-март 1849 | 9-июль 1850 | Уиг | Миллард Филлмор[42][43] | 492 |
| 13 |  | Миллард Филлмор (1800—1874) | 9-июль 1850 | 4-март 1853 | Уиг | Кызмат орду бош | 969 |
| 14 |  | Франклин Пирс[44][45][46] (1804—1869) | 4-март 1853 | 4-март 1857 | Демократиялык партиясы | Уильям Кинг Кызмат орду бош | 1461 |
| 15 |  | Жеймс Бьюкенен[47][48][49] (1791—1868) | 4-март 1857 | 4-март 1861 | Демократиялык партиясы | Жон Брекинриж | 1461 |
| 16 |  | Авраам Линкольн[50][51][52] (1809—1865) | 4-март 1861 | 15-апрель 1865[53] | Республикалык партиясы[54] | Ганнибал Гэмлин | 1503 |
| Эндрю Жонсон | |||||||
| 17 |  | Эндрю Жонсон[55][56][57] (1808—1875) | 15-апрель 1865 | 4-март 1869 | Демократиялык партиясы[54] | Кызмат орду бош | 1419 |
| 18 |  | Улисс Грант[58][59][60] (1822—1885) | 4-март 1869 | 4-март 1877 | Республикалык партиясы | Шайлер Колфакс Генри Уилсон Кызмат орду бош | 2922 |
| 19 |  | Ратерфорд Хейс[61][62][63] (1822—1893) | 4-март 1877 | 4-март 1881 | Республикалык партиясы | Уильям Уилер | 1461 |
| 20 |  | Жеймс Гарфилд[64][65][66] (1831—1881) | 4-март 1881 | 19-сентябрь 1881[53] | Республикалык партиясы | Честер Артур | 199 |
| 21 |  | Честер Артур[67][68][69] (1829—1886) | 19-сентябрь 1881 | 4-март 1885 | Республикалык партиясы | Кызмат орду бош | 1262 |
| 22 |  | Гровер Кливленд[70][71] (1837—1908) | 4-март 1885 | 4-март 1889 | Демократиялык партиясы | Томас Хендрикс Кызмат орду бош | 1461 |
| 23 |  | Бенжамин Гаррисон[72][73][74] (1833—1901) | 4-март 1889 | 4-март 1893 | Республикалык партиясы | Леви Мортон | 1461 |
| 24 |  | Гровер Кливленд (экинчи жолу)[70] (1837—1908) | 4-март 1893 | 4-март 1897 | Демократиялык партиясы | Эдлай Стивенсон | 1461 |
| 25 |  | Уильям Мак-Кинли[75][76][77] (1843—1901) | 4-март 1897 | 14-сентябрь 1901[53] | Республикалык партиясы | Гаррет Хобарт Кызмат орду бош Теодор Рузвельт | 1654 |
| 26 |  | Теодор Рузвельт[78][79][80] (1858—1919) | 14-сентябрь 1901 | 4-март 1909 | Республикалык партиясы | Кызмат орду бош Чарльз Фэрбенкс | 2728 |
| 27 | .jpg) | Уильям Тафт[81][82][83] (1857—1930) | 4-март 1909 | 4-март 1913 | Республикалык партиясы | Жеймс Шерман Кызмат орду бош | 1461 |
| 28 |  | Вудро Вильсон[84][85][86] (1856—1924) | 4-март 1913 | 4-март 1921 | Демократиялык партиясы | Томас Маршалл | 2922 |
| 29 |  | Уоррен Гардинг[87][85][88] (1865—1923) | 4-март 1921 | 2-август 1923[89] | Республикалык партиясы | Калвин Кулиж | 881 |
| 30 |  | Калвин Кулиж[90][85][91] (1872—1933) | 2-август 1923 | 4-март 1929 | Республикалык партиясы | Кызмат орду бош Чарльз Дауэс | 2041 |
| 31 |  | Герберт Гувер[92][85][93] (1874—1964) | 4-март 1929 | 4-март 1933 | Республикалык партиясы | Чарльз Кёртис | 1461 |
| 32 |  | Франклин Рузвельт[94][95][96] (1882—1945) | 4-март 1933 | 12-апрель 1945[89] | Демократиялык партиясы | Жон Гарнер Генри Уоллес Гарри Трумэн | 4422 |
| 33 | .jpg) | Гарри Трумэн[97][95][98] (1884—1972) | 12-апрель 1945 | 20-январь 1953 | Демократиялык партиясы | Кызмат орду бош Олбен Баркли | 2840 |
| 34 |  | Дуайт Эйзенхауэр[99][100][101] (1890—1969) | 20-январь 1953 | 20-январь 1961 | Республикалык партиясы | Ричард Никсон | 2922 |
| 35 |  | Жон Кеннеди[102][103][104] (1917—1963) | 20-январь 1961 | 22 ноября 1963[53] | Демократиялык партиясы | Линдон Жонсон | 1036 |
| 36 |  | Линдон Жонсон[103][105] (1908—1973) | 22 ноября 1963 | 20-январь 1969 | Демократиялык партиясы | Кызмат орду бош Хьюберт Хамфри | 1886 |
| 37 |  | Ричард Никсон[106][107][108] (1913—1994) | 20-январь 1969 | 9-август 1974 | Республикалык партиясы | Спиро Агню Кызмат орду бош Джеральд Форд | 2027 |
| 38 |  | Жеральд Форд[109][110][111] (1913—2006) | 9-август 1974 | 20-январь 1977 | Республикалык партиясы | Кызмат орду бош Нельсон Рокфеллер | 895 |
| 39 |  | Жимми Картер[112][110][113] (род. 1924) | 20-январь 1977 | 20-январь 1981 | Демократиялык партиясы | Уолтер Мондейл | 1461 |
| 40 |  | Рональд Рейган[114][110][115] (1911—2004) | 20-январь 1981 | 20-январь 1989 | Республикалык партиясы | Жордж Буш (улуусу) | 2922 |
| 41 | .jpg) | Жордж Герберт Уокер Буш («Улуу Жордж Буш»)[116][117][118] (1924—2018) | 20-январь 1989 | 20-январь 1993 | Республикалык партиясы | Дэн Куэйл | 1461 |
| 42 |  | Билл Клинтон[119][120][121] (род. 1946) | 20-январь 1993 | 20-январь 2001 | Демократиялык партиясы | Альберт Гор | 2922 |
| 43 |  | Жордж Уокер Буш («Кенже Жордж Буш»)[122][123][124] (род. 1946) | 20-январь 2001 | 20-январь 2009 | Республикалык партиясы | Дик Чейни | 2922 |
| 44 | .jpg) | Барак Обама[125][126][127] (род. 1961) | 20-январь 2009 | 20-январь 2017 | Демократиялык партиясы | Жо Байден | 2922 |
| 45 | .jpg) | Дональд Трамп (род. 1946) | 20-январь 2017 | 20-январь 2021 | Республикалык партиясы | Майк Пенс | 1461 |
| 46 | .jpg) | Жо Байден (род. 1942) | 20-январь 2021 | Иш үстүндө 25-январь 2025-жылы мөөнөтү бүтөт | Демократиялык партиясы | Камала Харрис |
Азыркы убактагы тирүү экс-президенттер
Азыркы учурда, июль 2024 жылы Американын мурунку төрт президенти тирүү:
.jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
Акыркы жолу 2018-жылдын 30-ноябрында 94 жашында 1989-1993-жылдары президент болгон Жордж Буш каза болгон.