ವಾಣಿವಿಲಾಸಸಾಗರ ಜಲಾಶಯ

ಮಾನಿ ಕಣಿವೆ (ಕನ್ನಡ: ಮಾರಿ ಕಣಿವೆ) ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಾಣಿ ವಿಲಸಾ ಸಾಗರಾ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಿರಿಯೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಸಮೀಪವಿರುವ ಒಂದು ಅಣೆಕಟ್ಟು. ಇದು ರಾಜ್ಯದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಅಣೆಕಟ್ಟು.ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ವೇದವತಿಯ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅಣೆಕಟ್ಟು ಒಂದು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವಾಗಿದೆ, ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಅದ್ಭುತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ನಗರಗಳು, ಪಟ್ಟಣಗಳು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳು ಮಧ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕದ ಡೆಕ್ಕನ್ ಪ್ರದೇಶದ ಒಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿವೆ.

ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಹಿರಿಯುರ್ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ನಗರಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ನೀರಿನ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹಿರಿಯೂರು ಮತ್ತು ಬಲ ಮತ್ತು ಎಡ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಾಲುವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಚಳ್ಳಕೆರೆ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ 100 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ನೀರಾವರಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.ಈ ಸ್ಥಳವು AH-47 ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 160 ಕಿಮೀ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರದುರ್ಗದಿಂದ 40 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಹಾರಾಜ ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯ ಅವರ ವಿಧವೆಯಾಗಿದ್ದ ರೆಜೆಂಟ್ ರಾಣಿ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆಕೆ ತನ್ನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೃತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಮೈಸೂರು ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ರಾಯಲ್ಸ್ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಹಣದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ರಾಜಮನೆತನದ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಇದನ್ನು "ವಾಣಿ ವಿಲಸಾ ಸಾಗಾರ" ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. ವಾಣಿವಿಲಾಸ ಅವರು ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜನ ಕಿರಿಯ ಮಗಳ ಹೆಸರು. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮೈಸೂರು ಕೆ.ಆರ್.ಎಸ್ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.^[೧]ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮತ್ತು 'ಪಂಚವತಿ' ತೋಟಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ - ಹಳೆಯ ಭಾರತೀಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಷಯದೊಂದಿಗೆ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳ ಉದ್ಯಾನವು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ, ಇದು ಜನಪ್ರಿಯ ವಾರಾಂತ್ಯದ ಪಿಕ್ನಿಕ್ ತಾಣವಾಗಿದೆ.ಸುಂದರವಾದ ವತಾವರಣವಿದೆ ಅಲ್ಲಿನ ಜನತೆಗೆ ಆ ಸಾಗರದ ಬಗ್ಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.^[೨]

ವಾಣಿವಿಲಾಸ್ ಆಣೆಕಟ್ಟು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು 193 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಸುಂದರವಾದ ಸ್ಥಳದೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಟ್ಯಾಗ್ ಮಾಡುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ.ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ಚಿಹ್ನೆ ಫಲಕಗಳು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ (ಆದರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಪೂನಾ ಹೆದ್ದಾರಿಯವರೆಗೆ ನಾವು ND ಕ್ರಾಸ್ ಹಿರಿಯೂರು ಬೈಪಾಸ್ ಬಲಭಾಗದ ಕಡೆಗೆ ತಲುಪಲು ಒಂದು ಭೂಮಿ ಗುರುತು ಇದೆ, ನಾವು ಪಾರ್ಶ್ವ ಸೇವಾ ರಸ್ತೆಯ ಎದುರು ಒಂದು ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ನಾವು 18 ಕಿ.ಮೀ ಹಾದಿಯಾಗಿ ನೀವು ಹಿರಿಯೂರು ತಲುಪಿದಾಗ, ಮುಂದಿನ 5 ಕಿಮೀ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ವಿಚಲನಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯರನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳಿ. ವಿಚಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಸ್ಪಷ್ಟ ಸಂಕೇತ ಮಂಡಳಿಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ ಮತ್ತು ಹೆದ್ದಾರಿಯ ವಿಚಾರದಿಂದ ಸ್ಥಳವು ಸುಮಾರು 20 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.ಅ ನದಿ ಸುಂದರವಾದ ^[೩]

ಮಾರಿ ಕಣಿವೆ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸರ್ ಅವರು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮೈಸೂರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನಿವಾಸಿ ಮಾರ್ಕ್ ಕಬ್ಬನ್. [1] ಅಣೆಕಟ್ಟುಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸುಧಾರಣೆಗಳು 1897 ರಲ್ಲಿ ದಿವಾನ್ ಶೇಷಾದ್ರಿ ಅಯ್ಯರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೈನೆಸ್ನ ಮೈಸೂರು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರನ ಆದೇಶದ ಮೇರೆಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.

• ಸನ್, ೨೦೧೦ ರ ಮಳೆ ಜಲಾಶಯಕ್ಕೆ ಭರ್ಜರಿ ನೀರು ಒದಗಿಸಿದೆ. ಯಾವಾಗಲೂ 'ಚಿತ್ರದುರ್ಗ' ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ನೀರಿನ ಅಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿರುವುದು ಸರ್ಕಾರದ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದು, ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳು ಈ ಭೂಭಾಗಗಳು 'ಬರಗಾಲ ಪ್ರದೇಶ' ಗಳೆಂದು ಘೋಷಣೆಮಾಡಿರುವ ಸನ್ನಿವೇಷಗಳು ಹಲವುಬಾರಿ.
• ಹಲವಾರು ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈಗ ೧೦ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಜಲಾಶಯದ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟ ೧೦೦ ಅಡಿ ಗಡಿ ದಾಟಿದೆ. ಒಟ್ಟು ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ೧೩೩ ಅಡಿಗಳು. ಈ 'ಮುಂಗಾರು ಹಂಗಾಮಿ'ನಲ್ಲಿ ೩೩ ಅಡಿ ನೀರು, ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಇಂದಿನ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದ 'ತೆಂಗು', 'ಅಡಕೆ', 'ಮಾವು' ಮುಂತಾದ ದೀರ್ಘಾವಧಿ ಬೆಳೆಗಳು ಮುಂದಿನ ೩-೪ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಲಿದೆ.

ಗಾಯತ್ರಿಪುರ 'ಹಿರಿಯೂರು', ಮತ್ತು 'ಶಿರಾ' ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಸುಮಾರು ೭, ೦೦೦ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ನೀರುಣಿಸುವ 'ಗಾಯತ್ರಿ ಜಲಾಶಯ' ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತುಂಬಿದ್ದು 'ಕೋಡಿ' ಹರಿಯುತ್ತಿದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಪೂರ್ಣ ಸಂಗ್ರಹದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ೧೪೫ ಅಡಿಗಳು.