Алтын резерві

1950ж. Жапонияның алтын резерві 6 тонна ғана болған екен. Ал, бүгіндері ол 765 тонна алтынымен әлемде алдыңғы 8 орында тұр. Дегенмен Жапонияның алтын қоры бұдан әлдеқайда көп. Өйткені оларда банктен алтын сатып алуға тиімді жағдай жасалған. Сондықтан ұлттық байлықтың қомақты бөлігі халықтың қолында, халықтың жеке мүлкі ретінде сақталуда.

1952ж. АҚШ алтын резерві 20663 тонна болған екен. Ал, 1968ж. АҚШ алтын резерві 10000 тоннадан төмен түсіпті.

Әлемде қазір 160 000 тонна алтын бар көрінеді. Олар төрт түрлі нұсқада сақталуда: 1.Әшекей бұйымдар 50.5%；2. жеке қаржы күйінде18.7%；3. Әр елдің банкінде сақталғаны 17.4%；4.Өндіріс, химия, электроника саласында қолданылғаны13.4%. Әлем елдерінің жалпы алтын қоры кезекте 32687.833 тонна.

Көптеген елдердің алтыны өз елінде емес, шетелде, әсіресе АҚШ, Франция, Англия... елдеріндегі Алтын банктерде сақталуда.

Нью-Йорк Федералды резервтік банкі (Federal Reserve Bank) әлемдегі ең үлкен алтын сақтайтын банк болып, онда әлемнің 80 шақты елінің шамамен 5000-7000 тонна алтын резерві (әлемдегі жалпы алтын қорының ширегі) сақталуда. Мысалы Италия алтын қорының жартысы Рим қаласында, жартысы осы Нью-Йорк федралды резервтік банкінде сақталуда. Бұл банк Нью-Йорк қаласы Бостандық көшесі 33 те орналасқан. Оның 12 қабатты Итальяндық үлгідегі гранит ғимаратының астында 25 метр тереңдікте (теңіз деңгейінен 15 метр терең) көп елдің алтыны жарқырай тізулі тұр. Онда 120 шақты бөлім, әр бөлімде жүздеген бөлме бар. Әр бөлім әртүрлі елдерге тән. Бірақ онда жұмыс істейтіндердің өзі қайсы бөлім қайсы елдікі екенін мүлдем білмейді.

Бірақ АҚШ алтын резервінің бәрі түгел Нью-Йоркте емес. Жартысына жуығы Кентукки штатындағы Луисвиллден ондаған шақырым алыстағы Форт Нокс әскери базасында сақталуда. Бұл жер АҚШ -тағы ең қатты қорғалатын өңір есептеледі.

Әлемдегі екінші алтын сақтайтын банк - Англия Банкі. Бұл банктің алтын сақтайтын қоймасы Лондонда болғанымен, жер астындағы орны құпия, ал оның ауыр кілтінің өзі бір метр ұзын екен)) Кілтті дәу құлыпқа салғаныңызбен де алып есік ашылмайды, сіз ондағы микрофонға құпия сөзді айтуыңыз керек.

Алтын десе жұрттың есіне бірден Швейцария банкі түседі. Бірақ ол үшінші орында тұр әрі онда сақталған алтын резерв қоры белгісіз.

Франция әлемде төртінші алтынқұмар ел. Франция банкі францияның 100% алтын резервін (2435.4 тонна) өзі сақтап отыр. Париж 1 райондағы бұл банктің жер астындағы 8 қабатында футбол майданы аумағындай (11 000 шаршы метр) жерге алтындар тізіп қойылған.

Кейбір адамдар мәлім елде өз елінің дәл сондай алтын резерві бар екеніне күмән келтіреді. Мысалы неміс Peter Boehringer Германияның шетел банкіндегі алтындары утоапия деп қарады. Өйткені немістер де, неміс банктері де Нью-Йоркте Германияның сонша алтыны бар екенін санап көрген жоқ қой. Бұл Германия секілді елдерде 2012 жылдан бастап елдің алтын резервін "Елге қайтару" қозғалысын туғызды. Неміс үкіметі қазір 2020 жылға дейін Германияның 300 тонна алтын резервін Нью-Йорктен елге қайтаруды қолға алып жатыр. 2013 жылы олар Франция банкінен 32 тонна алтынды, Нью-Йорктен 5 тонна алтынды (жоспар 50 тонна болған) елге қайтарды. Алтынды елге қайтару тек Германияның ғана емес, Голландия, Швейцария, Бельгия, Венесуэла секілді біраз елдерде де жалғасын тапты. Олар өз алтындарын АҚШ басқа банктерге кепіл ретінде пайдалануы мүмкін екенін айтады, дағдарыс пен басқа себептерден бұл ұлттық қазына кемуінен және тоналуынан алаңдайды.

Ал, жекелер қолындағы алтынның шамасы бойынша Үндістан алдыңғы орында тұрады екен. Әлемдік алтын кеңесі (World Gold Council) мәлімдеуінше, үндістандықтар әлемдік алтын қорының 10 пайызын, яғни 10,000 да 15,000 тоннаға дейін алтын ұстап отыр.

АҚШ -тың ең әйгілі экономисті Кейнс айтқан болатын: "Алтынның мемлекет үшін маңызы ерекше. Ол ең соңғы бекінісің, ең қажетті кезде алып шығар қорың. Ешбір басқа нәрсе оның орнын әлі баса алған жоқ".

Ал, еліміздің алтын резерві де біршама тәуір. Қазақстан 264.0 тонна алтынымен (әрбір қазақстандыққа 14.67 грамм) әлемде дәл қазір 21 орында (2017ж. сәуір) тұр. Бірақ алтындарымыздың қайда сақталғаны туралы қазірше нақты дерек жоқ.

Үздік 20 ел - Дүниежүзілік Алтын Кеңесінің ең жаңа рейтингісі (2020 жылдың қарашасына дейін)^[1][2]

Рейтинг	Мемлекет/Организация	Жалпы иелеген алтыны (метр тонна)	Бөліскен алтыны форекс резервтері
1	АҚШ	8,133.5	79.4%
2	Германия	3,362.4	76.6%
—	Халықаралық валюта қоры	2,814.0	N/A
3	Италия	2,451.8	71.1%
4	Франция	2,436.1	66.7%
5	Ресей	2,298.7	23.9%
6	Қытай	1,948.3	3.6%
7	Швейцария	1,040.0	6.2%
8	Japan	765.2	3.3%
9	Үндістан	668.2	7.4%
10	Нидерланд	612.5	69.3%
11	Түркия	561.0	47.4%
—	Еуропа Орталық Банкі	504.8	34.8%
12	Тайвань	423.6	4.9%
13	Португалия	382.6	74.6%
14	Қазақстан	383.3	68.7%
15	Сауд Арабиясы	323.1	4.1%
16	Ұлыбритания	310.3	11.1%
17	Өзбекстан	307.3	55.6%
18	Ливан	286.8	37.2%
19	Испания	281.6	21.3%
20	Аустрия	280.0	59.4%
21	Польша	228.7	9.9%
22	Бельгия	227.4	42.8
23	Филиппиндер	190.2	11.7%
24	Алжир	173.6	16.9%
25	Венесуэла		83.5
26	Тайланд	154.0	3.7%
27	Сингапур	127.4	2.3%
28	Швеция	125.7	13.3%
29	South Africa	125.3	14.0%
30	Мексика	119.9	3.6%

2017ж. сәуірге дейінгі әлемдегі алтын резерві бойынша алдыңғы 40 ел ^[3][4][5][6]

Реті	Мемлекет/Ұйым	Алтын қоры (тонна)	Қордағы алтын үлесі
1	United States	8,133.5	75.4%
2	Germany	3,377.9	69.6%
3	International Monetary Fund	2,814.0	N/A
4	Italy	2,451.8	68.5%
5	France	2,435.8	64.0%
6	China	1,842.6	2.4%
7	Russia	1,655.4	16.8%
8	Switzerland	1,040.0	6.0%
9	Japan	765.2	2.5%
10	Netherlands	612.5	64.9%
11	India	557.8	6.1%
12	European Central Bank	504.8	27.2%
13	Taiwan	423.6	3.8%
14	Turkey[7]	413.0	15.5%
15	Portugal	382.5	58.1%
16	Saudi Arabia	322.9	2.4%
17	United Kingdom	310.3	8.9%
18	Lebanon	286.8	21.0%
19	Spain	281.6	17.6%
20	Austria	280.0	46.5%
21	Kazakhstan	264.0	35.6%
22	Belgium	227.4	37.3%
23	Philippines	196.3	9.7%
24	Algeria	187.5	65.6%
25	Venezuela	173.6	5.8%
26	Thailand	152.4	3.4%
27	Singapore	127.4	2.0%
28	South Africa	125.7	8.6%
29	Sweden	125.3	10.8%
30	Mexico	120.2	2.7%
31	Libya	116.6	6.4%
32	Greece	112.8	65.4%
33	South Korea	104.4	1.1%
34	Bank for International Settlements	104.0	N/A
35	Romania	103.7	10.3%
36	Poland	103.0	3.8%
37	Iraq	89.8	7.9%
38	Australia	79.9	6.3%
39	Kuwait	79.0	9.4%
40	Indonesia	78.1	2.7%
-	Total for the Top 40	31,563.1

2015 жылы 17 шілдеде, Қытай өздерінің алтын резервін күшейтуді қолға алып, 57 пайызға, яғни 1054 -тен 1658 тоннаға дейін өсірді. Бұл олардың 6 жылдан бергі тұңғыш рет өз алтын қорын жариялауы еді.^[8][9]

Алтын қоры әрбір елдегі алтынның физикалық қорын көрсетпейді^[10][11]

2015 жылғы әлемдегі үздік 40 елдің алтын резерві^{[12][13][14][15]}

реті	Мемлекет/Ұйым	Жалпы ие болған алтыны (Тонна)	Қордағы алтын үлесі
1	АҚШ	8,133.5	72%
2	Германия	3,381.0	66%
3	International Monetary Fund	2,814.0	N.A.
4	Италия	2,451.8	64%
5	Франция	2,435.6	60%
6	Қытай	1,762.3	2%
7	Ресей[16]	1,415.0	13%
8	Швейцария	1,040.0	6%
9	Japan	765.2	2%
10	Netherlands	612.5	55%
11	India	557.7	5%
12	Түркия[17]	515.5	16%
13	European Central Bank	504.8	24%
14	тайвань	423.6	3%
15	Португалия	382.5	67%
16	Venezuela	361.0	66%
17	Saudi Arabia	322.9	2%
18	United Kingdom	310.3	8%
19	Lebanon	286.8	20%
20	Испания	281.6	18%
21	Austria	280.0	43%
22	Belgium	227.4	32%
23	Қазақстан	221.8	27%
24	Philippines	195.8	8%
25	Algeria	173.6	4%
26	Thailand	152.4	3%
27	Singapore	127.4	2%
28	Sweden	125.7	7%
29	South Africa	125.2	9%
30	Mexico	121.4	2%
31	Libya	116.6	5%
32	Greece	112.6	64%
33	Bank for International Settlements	108.0	N.A.
34	South Korea	104.4	1%
35	Romania	103.7	9%
36	Poland	102.9	4%
37	Iraq	89.8	5%
38	Australia	79.9	6%
39	Kuwait	79.0	9%
40	Indonesia	78.1	3%
-	Total for the Top 40	31,461.2