ხელოვნების სამეფო აკადემია (ლონდონი)
ხელოვნების სამეფო აკადემია (ინგლ. Royal Academy of Arts) — სამხატვრო აკადემია, რომელიც მდებარეობს ბურლინგტონის სახლში, ლონდონი. დაარსდა 1768 წელს, მას აქვს უნიკალური პოზიცია, როგორც დამოუკიდებელი, კერძო დაფინანსებული დაწესებულება, რომელსაც ხელმძღვანელობენ გამოჩენილი მხატვრები და არქიტექტორები. მუზეუმის მიზანია ხელი შეუწყოს ვიზუალური ხელოვნების შექმნას და გავრცელებას გამოფენების, განათლებისა და დებატების საშუალებით.
| ხელოვნების სამეფო აკადემია | |
|---|---|
| ინგლ. Royal Academy of Arts | |
 | |
| 51°30′33″ ჩ. გ. 0°08′22″ დ. გ. / 51.50917° ჩ. გ. 0.13944° დ. გ. | |
| დაარსდა | 1768 |
| ქვეყანა | .svg){kind=small} გაერთიანებული სამეფო |
| მდებარეობა | უესტმინსტერი (ლონდონის ბორო) |
| ვიზიტორები | 1,285,595 (2016) |
| ოფიციალური საიტი | https://www.royalacademy.org.uk[1] |
 | |
ისტორია
ხელოვნების სამეფო აკადემიის წარმოშობა უკავშირდება 1755 წელს ხელოვნების, წარმოებათა და კომერციის წამახალისებელი საზოგადოების წევრების, ძირითადად მოქანდაკე ჰენრი ჩირის, მცდელობას, შეექმნათ ხელოვნების ავტონომიური აკადემია. მანამდე არაერთი მხატვარი იყო ხელოვნების, წარმოებათა და კომერციის წამახალისებელი საზოგადოების წევრი ან მოღვაწეობდნენ მცირე ზომის კერძო სამხატვრო აკადემიებში, როგორიცაა St Martin's Lane Academy.[2] ჩირის მცდელობა წარუმატებელი აღმოჩნდა.
წმინდა მარტინის ლეინის აკადემიის წარმატებამ განაპირობა დიდი ბრიტანეთის მხატვართა საზოგადოებისა და ხელოვანთა თავისუფალი საზოგადოების ჩამოყალიბება. სერ უილიამ ჩემბერსმა, გამოჩენილმა არქიტექტორმა და ბრიტანეთის მთავრობის არქიტექტორთა განყოფილების უფროსმა, გამოიყენა თავისი კავშირები მეფე ჯორჯ III-სთან სამეფო მფარველობისა და ფინანსური დახმარების მისაღებად აკადემიისთვის.[3] მეფე ჯორჯ III–ის პირადი აქტით 1768 წლის 10 დეკემბერს.
ჯოშუა რეინოლდზი გახდა მუზეუმის პირველი პრეზიდენტი, ხოლო ფრენსის მილნერ ნიუტონი აირჩიეს პირველ მდივნად, პოსტი მას ეკავა ორი ათწლეულის განმავლობაში 1788 წელს გადადგომამდე. ფონდის აქტში, რომელსაც ხელი მოაწერა ჯორჯ III–მ 1768 წლის 10 დეკემბერს, დაასახელებული იყო 34 დამფუძნებელი წევრი. დამფუძნებელი წევრები იყვნენ: რეინოლდსი, ჯონ ბეიკერი, ჯორჯ ბარეტი, ფრანჩესკო ბარტოლოცი, ჯოვანი ბატისტა ციპრიანი, ავგუსტინო კარლინი, ჩარლზი კატონი, მეისონ ჩემბერლინი, უილიამ ჩემბერსი, ფრენსის კოტსი, ჯორჯ დენსი, ნათანიელ დენსი, თომას გეინსბორო, ჯონ გვინი, ფრენსის ჰეიმანი, ნათანიელ ჰონ უფროსი, ანჟელიკა კაუფმანი, იერემია მაიერი, ჯორჯ მაიკლ მოსერი, მერი მოსერი, ფრენსის მილნერ ნიუტონი, ედვარდ პენი , ჯონ ინიგო რიჩარდსი, პოლ სენდბი, ტომას სენდბი, დომინიკ სერესი, პიტერ ტომსი, უილიამ ტაილერი, სამუელ უეილი, ბენჯამინ უესტი, რიჩარდ უილსონი, ჯოზეფ ვილტონი, რიჩარდ იეო, ფრანჩესკო ზუკარელი. უილიამ ჰოარი და იოჰან ზოფანი ამ სიას დაემატა მეფის მიერ 1769 წელს.
აკადემია თავდაპირველად მდებარეობდა Pall Mall-ში, თუმცა 1771 წელს მუზეუმი გადავიდა Somerset House-ში. 1780 წელს მუზეუმი შევიდა New Somerset House– ის პირველ დასრულებულ ფრთაში, რომელიც შექმნილია Chambers– ის მიერ. აკადემია გადავიდა 1837 წელს ტრაფალგარის მოედანზე, სადაც დაიკავა ეროვნული გალერეის აღმოსავლეთ ფრთა. ეს შენობა ძალიან მცირე აღმოჩნდა ორივე დაწესებულებისათვის. 1868 წელს, აკადემიის დაარსებიდან 100 წლის შემდეგ, იგი გადავიდა ბურლინგტონის სახლში.[4] თანამედროვე ხელოვნების პირველი სამეფო აკადემიის გამოფენა, ღიაა ყველა ხელოვანისთვის, გაიხსნა 1769 წლის 25 აპრილს და გაგრძელდა 1769 წლის 27 მაისამდე. ნაჩვენები იყო 136 ხელოვნების ნიმუში და ეს გამოფენა, რომელიც ახლა ცნობილია როგორც სამეფო აკადემიის საზაფხულო გამოფენა, ყოველწლიურად ტარდება. შემდეგ აკადემიამ გააფართოვა თავისი საგამოფენო პროგრამა, სადაც წარმოდგენილი იყო ძველი მხატვრების ნამუშევრები.[5]
ბრიტანეთში პირველი საჯარო ლექციები ხელოვნების შესახებ ჩატარდა სამეფო აკადემიის მიერ. რეინოლდსის ხელმძღვანელობით (პირველი პრეზიდენტი) პირველი პროგრამა მოიცავდა დოქტორ უილიამ ჰანტერის ლექციას.[6]
2016 წლის 19 ოქტომბერს მუზეუმის ბურლინგტონის ბაღები დაიხურა საზოგადოებისთვის და დაიწყო რემონტი. გარემონტებული მუზეუმი საზოგადოებისთვის გაიხსნა 2018 წლის 19 მაისს. 56 მილიონი ფუნტი სტერლინგი მოიცავს ახალ გალერეებს, ლექციების თეატრს, საჯარო პროექტს სტუდენტებისთვის და ხიდს, რომელიც აკავშირებს ბერლინგტონის სახლსა და ბერლინგტონის ბაღებს. პროცესის ფარგლებში, მუზეუმის კოლექციიდან 10 000 ნამუშევარი ხელმისაწვდომი იყო ონლაინ რეჟიმში.[7][8]
ბიბლიოთეკა, არქივი და კოლექციები
სამეფო აკადემიის პირველმა პრეზიდენტმა, სერ ჯოშუა რეინოლდსმა, გამოაქვეყნა თავისი ავტოპორტრეტი, რაც იყო კოლექციის პირველი ნივთი. ამას მოჰყვა საჩუქრები სხვა დამფუძნებელი წევრებისგან, როგორიცაა გეინსბორო და ბენჯამინ უესტი. შემდგომში, თითოეულ არჩეულ წევრს მოეთხოვებოდა ხელოვნების ნიმუშის შემოწირულობა და ეს პრაქტიკა დღესაც გრძელდება. დამატებით შემოწირულობებსა და შესყიდვებს მოჰყვა დაახლოებით ათასი ნახატისა და ათასი ქანდაკების კოლექცია, რომელიც აჩვენებს ბრიტანული ხელოვნების სკოლის განვითარებას. კოლექცია ასევე მოიცავს ბრიტანეთში მე-18 საუკუნის შუა პერიოდიდან მოღვაწე მხატვართა ნახატებისა და ჩანახატების წიგნებს.[9]
ლიტერატურა
- Holme, Charles (1904). The Royal Academy from Reynolds to Millais. დაარქივებული 2020-07-25 საიტზე Wayback Machine.
- George Dunlop Leslie: The inner life of the Royal Academy, with an account of its schools and exhibitions principally in the reign of Queen Victoria (London: John Murray, 1914)
- The History of the Royal Academy 1768–1968, Sidney C. Hutchison, Taplinger, NY, 1968
- Smith, Charles Saumarez (2012). The Company of Artists: The Origins of the Royal Academy of Arts in London. London: Bloomsbury/Modern Art Press. ISBN 9781408182109.
- Chisholm, Hugh, ed. (1911). . Encyclopædia Britannica (ინგლისური) (11th ed.). Cambridge University Press.
- Hodgson, J. E.; Eaton, Fred A. (1905) The Royal academy and its members 1768–1830. London: Charles Scribner's Sons.