ფლუვიოგლაციალური ნალექები

ფლუვიოგლაციალური ნალექები, მდინარეულ-მყინვარული ნალექები (ლათ. fluvius — დინება და glacialis — ყინული) — შრეებრივი ნალექები, შექმნილი მყინვარის დნობით გაჩენილი წყლების მიერ. დამახასიათებელია ფენობრივი, შედარებით უხეში შედგენილობა. ძირითადად აგებულია ღორღ- და რიყნარნარევი ქვიშებით. ფლუვიოგლაციალური ნალექები მყინვარების დნობით წარმოქმნილი ნაკადების მიერ დალექილი შრეებრივი ნაფენებია — კაჭარშერეული ქვიშა, კენჭნარი, რიყნარი, აგრეთვე ქვიშები.^[1]

განარჩევენ მყინვარისპირა (პერიგლაციალურ) და შიგამყინვარულ (ინტრაგლაციალურ) ნაფენებს. პირველი მათგანი ილექება მყინვარის შუბლის წინ, მისი კიდეებიდან გამომდინარე ნაკადებიდან და წარმოქმნის ზანდრებს, ფლუვიოგლაციალურ ტერასებს; მეორე ილექება მყინვარში ან ყინულქვეშ ნაკადების კალაპოტში და აჩენს რელიეფის თავისებურ ფორმებს: ოზებს, კამებს და სხვა.^[2]

ფლუვიოგლაციალურ ნალექებს ახასიათებს ირიბი შრეებრიობა, მასალა სუსტადაა დახარისხებული და ნაკლებადაა დამრგვალებული. გავრცელებულია ძველი კონტინენტური გამყინვარების არეებსა და მთებში. მთის პირობებში ძნელი გამოსაყოფია ალუვიონისაგან.^[1]

თანამედროვე და ძველი გამყინვარების მდინარეთა ხეობებში მეტწილად ფლუვიოგლაციალური ნალექებით (ძირითადად ბოლო მორენებით) აგებულ ტერასებს ფლუვიოგლაციალური ტერასები ეწოდებათ, რომელთა არსებობა მყინვარული აკუმულაციისა და მდინარეული ეროზიის გააქტიურების პერიოდების მონაცვლეობის მაჩვენებელია.^[3]

ხმელეთის ზედაპირზე (უშუალოდ მყინვარის მოსაზღვრე ზოლში) ან მყინვარის შიგნით მდნარი ყინულის წყლების ზემოქმედებით მიმდინარე პროცესებს ფლუვიოგლაციალური პროცესები ეწოდება.^[3]

ფლუვიოგლაციალური ნალექები ინტერესს წარმოადგენენ როგორც ბუნებრივი სამშენებლო მასალები.^[4]