ტირუპური

ტირუპური
დასახლებული პუნქტი
	ტირუპური;
	;
ქვეყანა	ინდოეთი
კოორდინატები	11°06′00″ ჩ. გ. 77°18′00″ ა. გ. / 11.10000° ჩ. გ. 77.30000° ა. გ.
ფართობი	159.6 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	294 მეტრი
სატელეფონო კოდი	421
საფოსტო ინდექსი	641601
	ტირუპური ვიკისაწყობში

ტირუპური ― ქალაქი ინდოეთის შტატ ტამილნადუში.^[1] ტირუპური ამავე სახელწოდების მქონე რაიონის ცენტრი და ტამილნადუს შტატის სიდიდით მეშვიდე უდიდესი ქალაქი და ურბანული აგლომერაციაა.^[2] მდებარეობს მდინრე ნოილია ნპირებზე. სხვადასხვა დროს შედიოდა ადრეული პანდიის, შუა საუკუნეების ჩოლას, გვიანი ჩოლას, მაისურის სამეფოსა და ბრიტანეთის ინდოეთის შემადგენლობაში. მდებარეობს შტატის დედაქალაქ ჩენაიდან 450 კმ-ით სამხრეთ-დასავლეთით, კოიამპუტურიდან 50 კმ-ით აღმოსავლეთით, ეროდუდან 50 კმ-ით სამხრეთით და დჰარაპურამიდან 50 კმ-ით ჩრდილოეთით.

ტირუპურს მუნიციპალური კორპორაცია მართავს, რომელიც 2008 წელს ჩამოყალიბდა. კორპორაციის საერთო ფართობი 159.6 კმ²-ია და 60 ვარდად იყოფა. 2011 წლის აღწერის მიხედვით, ქალაქის მოსახლეობა 877 778 ადამიანს შეადგენდა. ტირუპური ამავე სახელწოდების საარჩევნო ოლქის ნაწილია, რომელიც პარლამენტში წევრს ირჩევს.

ტირუპური ტექსტილისა და ნაქსოვი ტანსაცმლის მწარმოებელი კერაა. ინდოეთიდან ნაქსოვი ბამბის ტანსაცმლის 90%-ის ექსპორტი ტირუპურზე მოდის.^[3] ტექსტილის მრეწველობაში სხვადასხვა ფორმით 6 ლახი (=600 000) ადამიანია დასაქმებული და2014-2015 წლებში ექსპორტმა 2.5 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა.^[4]^[5]

ეტიმოლოგია

გადმოცემის თანახმად, ქალაქის სახელი მაჰაბჰარატას ხანიდან არსებობს. ლეგენდების მიხედვით, პანდაველთა მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის ჯოგები ქურდებმა მოიპარეს, მაგრამ არჯუნას ძალებმა დაიბრუნეს, რაც სახელ ტირუპურში გადაიზარდა. ტირუპური „დაბრუნებას“ ან/და ტამილურში „ადგილს“ ნიშნავს). ქალაქის სახელი შეიძლება ითარგმნოს როგორც „ადგილი, საიდანაც ისინი დააბრუნეს“.^[6]

გეოგრაფია

ტირუპურის კოორდინატებია: ჩ.გ. 11.1075° და ა.გ. 77.3398°. ქალაქი მდინარე ნოიალის ნაპირებზე მდებარეობს.^[7] ტირუპური ზღვის დონიდან 295 მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს. ქალაქის ფართობი 159.6 კმ²-ია.

დემოგრაფია

რელიგია ტირუპურში
რელიგია			პროცენტი (%)
ინდუისტები			86.05%
მუსლიმები			10.36%
ქრისტიანები			3.33%
სხვა			0.26%

2011 წლის აღწერის მიხედვით, ტირუპურის მოსახლეობა 444 352 ადამიანს შეადგენდა. სქესობრივი განაწილება შემდეგნაირად გამოიყურებოდა: 1 000 კაცზე 955 ქალი, რაც ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელს (929) აღემატება.^[8] ტირუპურის გაფართოებულ ტერიტორიაზე 2011 წელს 877 778 ადამიანი ცხოვრობდა.^[9]

2011 წლის რელიგიური აღწერის მიხედვით, ტირუპურის მოსახლეობის 86.05% ინდუსი იყო, 10.36% ― მუსლიმი, 3.33% ―ქრისტიანი, 0.03% ― სიქჰი, 0.01% ― ბუდისტი, 0.07% ― ჯაინისტი, 0.14% ― სხვა რელიგიების მიმდევარი, ხოლო 0.01% ― არარელიგიური იყო ან კონკრეტულ რელიგიას არ მიაკუთვნებდა თავს.^[10]

კლიმატი

კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაციით, ტირუპური ცხელ ნახევრად არიდულ (BSh) ზონაში მდებარეობს. საშუალო მაქსიმალური და მინიმალური ტემპერატურა 35 °C და 22 °C-ს (95 °F და 71.6 °F) შორის მერყეობს. ზაფხული მარტში, აპრილსა და მაისში გრძელდება, როდესაც ცხელი და მშრალი ამინდია. ზაფხულის თვეების მაქსიმალური ტემპერატურა დაახლოებით 35 °C-ია (95 °F), ხოლო მინიმალური ტემპერატურა ― 29 °C (84.2 °F). მუსონების თვეები ივნისი, ივლისი და აგვისტოა. ეს თვეები მეტწილად რბილი წვიმებითა და შემცირებული ტემპერატურით ხასიათდება. მუსონების შემდგომი პერიოდი ან ზამთრის თვეებია სექტემბერი, ოქტომბერი, ნოემბერი, დეკემბერი და იანვარი. ეს თვეები შედარებით დაბალი ტემპერატურით ხასიათდება და იშვიათად სცდება მაქსიმუმს, 29 °C-ს (84.2 °F). ამ სეზონის დროს მინიმალური ტემპერატურა დაახლოებით 24 °C-ია (75.2 °F).^[11]

პალგატის გასასვლელის გამო ქალაქი ნალექების ნაწილს ივნის-აგვისტოში სამხრეთ-დასავლეთის მუსონის დროს იღებს. ტენიანი სექტემბრის შემდეგ, ოქტომბრიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთის მუსონს წვიმები მოჰყვება, რომელიც დეკემბრის დასაწყისამდე გრძელდება. საშუალო წლიური ნალექიანობის მაჩვენებელი 700 მმ-ია. ჩრდილო-აღმოსავლეთის მუსონზე ნალექების 47% მოდის, ხოლო სამხრეთ-დასავლეთის მუსონზე ― 28%. ნიადაგი მეტწილად შავია და ბამბის მოყვანისთვისაა ხელსაყრელი. ტირუპურის რაიონში აგრეთვე გვხვდება წითელი თიხნარი ნიადაგიც. ქალაქი სეისმური აქტივობის III/IV კლასშია. 1900 წელს ქალაქში 6 მაგნიტუდის სიმძლავრის მიწისძვრა მოხდა.

ჰავის მონაცემები — ტირუპური
თვე	იან	თებ	მარ	აპრ	მაი	ივნ	ივლ	აგვ	სექ	ოქტ	ნოე	დეკ	წლიური
რეკორდულად მაღალი °C	27	30	33	34	33	29	28	27	28	28	27	26	41
საშუალო მაღალი °C	24	27	29	28	30	23	25	23	24	23	24	22	30
საშუალო დაბალი °C	18	19	21	23	23	22	22	22	22	22	21	19	21
რეკორდულად დაბალი °C	15	17	20	22	21	20	20	20	20	19	18	16	12
წვიმის საშუალო რაოდენობა (მმ)	14	12	16	58	71	43	58	39	66	164	138	39	718
წყარო: Tiruppur district collectorate^[12]

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Search