კათი
კათი, საჭმელი კათი (ლათ. Catha edulis) — მცენარე ჭანჭყატისებრთა ოჯახისა. მარადმწვანე ბუჩქი ან მცირე ზომის (6 მეტრამდე სიმაღლის) ხეა. მისი სამშობლო, სავარაუდოდ, ეთიოპიის მთიანეთია. ფოთლები მოპირდაპირედაა განლაგებული, იშვიათად მორიგეობით, წაგრძელებულ-ოვალური ფორმის, დაკბილული. ყვავილები პატარაა, თეთრი, 5-ნაკვთიანი, შეკრებილია იღლიურ მტევნისებრ ან ფარისებრ ყვავილედებში. ნაყოფი სამწახნაგიანი წაგრძელებული კოლოფია 1–3 თესლით შიგნით. ძველი დროიდანაა კულტივირებული, ძირითადად აღმოსავლეთ აფრიკასა და არაბეთის ნახევარკუნძულზე. მოჰყავთ ფოთლების გამო (შეიცავს ალკალოიდებს: ეფედრინი, კათინი და სხვ.), რომლებიც გამოირჩევიან ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე ტონუსის ასამაღლებელი მოქმედებით; ახალი, ყველაზე პატარა, ახალგაზრდა ფოთლები, რომლებიც ყლორტების კენწეროებშია შეკრებილი, გამოიყენება უშუალოდ (ღეჭავენ) და ტრადიციული ამგზნები სასმლის მისაღებად. ფოთლების მოხმარება იწვევს მიჩვევას. ზოგ ქვეყანაში ნარკოტიკულ მცენარედ ითვლება.[1]
კათი | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
ლათინური სახელი | |||||||||||||||
Catha edulis (Vahl) Forssk. ex Endl., 1775 | |||||||||||||||
დაცვის სტატუსი | |||||||||||||||
ყველაზე ნაკლები საფრთხის ქვეშ IUCN 3.1 Least Concern : 34617 | |||||||||||||||
|
გალერეა
- ფოთლები
- ყვავილები
- კათის ხე
- კათით მოვაჭრე იემენში