კავთისხევი

კავთისხევის ისტორიული უბანია ციხისუბანი, სადაც შემორჩენილია თარხნიშვილთა ციხე-გალავნის საძირკველი. სოფელს ხშირად ესხმოდნენ თავს და აოხრებდნენ დაღესტნელი ფეოდალები, ამიტომ მას ხალხში შავსოფელსაც ეძახდნენ. კავთისხევში დგას გვიანდელი ფეოდალური ხანის ლომისის წმინდა გიორგის, კატაულას წმინდა გიორგის, ძლევის ქედის წმინდა გიორგის, კავთისხევის წმინდა გიორგის და წმინდა ნიკოლოზის ეკლესიები. სოფელში, მონასელიძიანთ უბანში, მდინარე კავთურის მარჯვენა ნაპირზე აღმოჩნდა აკლდამა. ნაგებობა შედგება საკნისა და დრომოსისაგან, რომელთა კედლები ნაგებია კლდის ქვითა და ბრტყელი აგურით. აკლდამაში არეულად ეყარა ადამიანის ძვლები, რაც იმას ადასტურებს, რომ იგი ადრევე გაუძარცვავთ. აკლდამის არქიტექტურაში შეინიშნება XVI-XVIII სს. ქართლ-კახეთის უმრავლეს ნაგებობათათვის დამახასიათებელი ტიპური ნიშნები. 1921-30 წლებში იყო გორის მაზრის კავთისხევის რაიონის ცენტრი.

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 864 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
2002[3]	1020	474	546
2014[1]	864	424	440

• თავკავთის ნიში
• კავთისხევის მეორე ნამოსახლარი
• კავთისხევის მეორე ნასახლარი
• კავთისხევის მეორე სამაროვანი
• კავთისხევის მესამე ნამოსახლარი
• კავთისხევის მესამე ნასახლარი
• კავთისხევის მესამე სამაროვანი
• კავთისხევის ნამოსახლარი
• კავთისხევის ნასახლარი
• კავთისხევის ნასახლარი და სამაროვანი
• კავთისხევის ნასახლარი და სამაროვნები
• კავთისხევის ნაციხარი
• კავთისხევის პირველი ნამოსახლარი
• კავთისხევის პირველი სამაროვანი
• კავთისხევის სამაროვანი
• კავთისხევის საჯარო სკოლა
• იორამის გორა
• კატაულა
• მელითონეთა განძი
• პარატისი

• გვასალია ჯ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 4, თბ., 2018. — გვ. 421.

• საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 5, თბ., 1990. — გვ. 168-173.
• მაკალათია ს., კავთურას ხეობა, თბ., 1960