გეოსმინი
გეოსმინი — ორგანული ნივთიერება, ასევე ცნობილი, როგორც წვიმის არომატი. წარმოქმნიან გარკვეული ბაქტერიები. მისი სუნი მკაფიოდ იგრძნობა, მაშინ, როდესაც გამომშრალ ნიადაგზე წვიმის წყალი მოხვდება.[2] ადამიანის ცხვირი ძალიან მგრძნობიარეა გეოსმინის მიმართ, ცხვირის რეცეპტორებს შეუძლიათ მისი ისეთ კონცენტრაციაში აღმოჩენა, როგორიცაა ტრილიონში მინიმუმ ხუთი.[3]
| გეოსმინი | |
 | |
| ზოგადი | |
|---|---|
| სისტემური სახელწოდება | (4S,4aS,8aR)-4,8a-დიმეთილოქტაჰიდრონაფტალინი-4a(2H)-ოლი |
| შემოკლება | C12H22O |
| ტრადიციული სახელწოდება | (4S,4aS,8aR)-4,8a-დიმეთილ-1,2,3,4,5,6,7,8-ოქტაჰიდრონაფტალინი-4a-ოლი 4,8a-დიმეთილ-დეკაჰიდრონაფტალინი-4a-ოლი ოქტაჰიდრო-4,8a-დიმეთილ-4a(2H)-ნაფტალინოლი |
| მოლური მასა | 182,307 გ/მოლი |
| თერმული თვისებები | |
| დუღილის ტემპერატურა | 270 - 271[1] °C |
არის დეკალინისგან წარმოებული ბიციკლური სპირტი, მისი ქიმიური ფორმულაა C12H22O. ტერმინი გეოსმინი მომდინარეობს ძველი ბერძნულიდან „γεω“- [geō] ნიშნავს „დედამიწას“, ხოლო „ὀσμή“- [osmḗ] „სუნს“.
ბიოსინთეზი
ბიოსინთეზის 1-ლ ეტაპზე გვხვდება ფარნეზილის პიროფოსფატის მოლეკულა, რომელიც შემდეგ გადადის ციკლურ მდგომარეობაში, მე-2 ეტაპზე მიღებული ნივთიერება დროებით წარმოიქმნება. მე-3 ეტაპზე მიღებულ ნივთიერებას სცილდება აცეტონის მოლეკულა და მიიღება ბიციკლური ნაერთი რომელიც მე-4 ეტაპს წარმოადგენს, მე-5 ეტაპზე კი ნუკლეოფილური რეაციითა და ორმაგი ბმის პროტონაციით მიიღება გეოსმინი.
გეოსმინისა და დეჰიდროგეოსმინისგან წარმოებული ნივთიერებები გადიან ერთმანეთის მსგავს ბიოსინთეზურ გზას. ეს შეიძლება იყოს მიზეზი, იმისა, რომ ორივე ნივთიერებას შეიცავენ კაკტუსები.[4][5]