Kaniuk długosterny
Narzędzia
Ogólne
Drukuj lub eksportuj
W innych projektach
Chelictinia riocourii[1] | |||
(Vieillot, 1822) | |||
![]() | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | kaniuk długosterny | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[9] | |||
![]() | |||
| |||
|
Kaniuk długosterny[10] (Chelictinia riocourii) – gatunek ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkującego Afrykę. Niewielki ptak drapieżny prowadzący głównie koczowniczy tryb życia.
Senegal i Gambia do Somalii i północno-wschodniej Kenii[11]. Czasami spotykany w Jemenie i Erytrei[12].
Opisany po raz pierwszy przez francuskiego ornitologa Vieillota w 1822 roku pod nazwą Elanoides riocourii[13]. Przez niektórych systematyków włączony jest do rodzaju Elanus, z którym wedle innych tworzy takson siostrzany[14]. Jednak ze względu na różnice morfologiczne, żywieniowe oraz w zachowaniu umieszczany jest w monotypowym rodzaju Chelictinia[10][11][14]. Chelictinia riocourii jest również taksonem monotypowym – nie wyróżniono podgatunków[10][11].
Długość ciała wynosi 33–38 cm, rozpiętość skrzydeł 68–76 cm[16], masa ciała około 110 g[14]. Dymorfizm płciowy przejawia się nieznacznie większymi rozmiarami samic[14]. W locie podobny do rybitwy ze względu na szare ubarwienie, wydłużone zewnętrzne pióra ogona oraz czarny pasek pod skrzydłami. Pióra w dolnej części tułowia jaśniejsze. W czasie lotu porusza ogonem w górę i w dół podobnie jak Elanus caeruleus. Pióra na grzbiecie młodych ptaków mają rude krawędzie[14]. U młodych ogon jest mniej rozwidlony[14]. Tęczówki koloru czerwonego (u młodych ptaków szare), woskówka szara, a nogi blado-żółte (ciemniejsze u młodych)[14].
Zasiedla jałowe stepy subsaharyjskiej sawanny oraz zarośla, zwykle w obszarach, gdzie występują akacje, natomiast w okresie rozrodczym w większej liczbie pojawia się na obszarach trawiastych[17] do 500 m n.p.m. Noce spędza w koloniach, czasem z innych gatunkami ptaków drapieżnych takich jak np. pustułeczka (Falco naumanni)[18]. Poluje głównie na owady (szarańcze, termity i mrówkowate) oraz pajęczaki. Podczas wychowu młodych częściej poluje na jaszczurki i gryzonie. Badania w Senegalu wykazały, że prostoskrzydłe (zwłaszcza szarańczowate) są szczególnie ważnym składnikiem pożywienia (72–82%). Poluje również na inne owady takie jak Odonata, Hemiptera, Hymenoptera, Lepidoptera i Coleoptera, jak również na niektóre gatunki gadów (Agamidae) i małych ssaków (Soricidae i Muridae)[19]. Poluje głównie szybując. Często spożywa upolowaną zdobycz podczas lotu[14]. Zazwyczaj poluje w luźnych stadach, czasem przelatując nad bydłem[14]. Podczas pożarów traw łapie uciekające owady[14]
Okres rozrodczy w zachodniej Afryce przypada na maj-sierpień, w Senegalu na grudzień-luty, w północnej Kenii na marzec-czerwiec, natomiast w Etiopii na marzec-kwiecień[20]. Gniazdo buduje z patyków i gałązek (ok. 30–40 cm średnicy)[21] w gęstych kolczastych krzewach i na niskich drzewach, takich jak Mitragyna inermis i Acacia seyal[21], zwykle 2–8 m nad ziemią, często w pobliżu gniazd innych gatunków drapieżnych ptaków (Circaetus cinereus, Torgos tracheliotus i Elanius caeruleus)[21]. Gniazdo po pewnym czasie pokrywa się białymi odchodami i jest widoczne z daleka. Co roku buduje nowe gniazdo[22]. Samica składa zwykle cztery blado-piaszczyste lub czerwono-brązowe jaja o średnicy 34–38 mm x 26–31 mm. Okres inkubacji nie jest znany. Przez większość czasu to samica wysiaduje jaja, a samiec wtedy poluje, zapewniając jej pożywienie[22]. Młode osiągają dorosłe upierzenie w wieku około 6 miesięcy[18]. Często gniazduje w luźnych koloniach do 20 par[18].
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii VU (narażony na wyginięcie)[9].