Osjak (litavac, lat. Cirsium ), veliki biljni rod jednogodišnjeg i dvogodišnjeg raslinja i trajnica iz porodice glavočika . Pripada tribusu Cardueae , i čini dio podtribusa Carduinae .
Osjacima su karakteristični bodljikavi listovi i guste cvjetne glavice ljubičaste boje. Latinski naziv roda dolazi po grčkoj riječi kirsos (=proširene vene), iz razloga što su se neke vrste koristile kao lijek protiv te bolesti .
U Hrvatskoj ima blizu 20 vrsta osjaka među kojima su najpoznatiji obični ili kopljasti, poljski, zeljasti, sivi, vunenasti, sitnoglavi, prizemni osjak i još neki.
Rodu pripada preko 460 vrsta[1]
Cirsium acantholepis Petr. Cirsium acaule (L.) Scop. Cirsium acrolepis (Petr.) G.B.Ownbey Cirsium adjaricum Sommier & Levier Cirsium aduncum Fisch. & C.A.Mey. ex DC. Cirsium affine Tausch Cirsium aggregatum Ledeb. Cirsium aidzuense Nakai ex Kitam. Cirsium aitchisonii Boiss. Cirsium akimontanum Kadota Cirsium akimotoi Kadota & Mas.Saito Cirsium alatum (S.Gmel.) Bobrov Cirsium alberti Regel & Schmalh. Cirsium albidum Velen. Cirsium albowianum Sommier & Levier Cirsium alpestre Naegeli Cirsium alpicola Nakai Cirsium alpis-lunae Brilli-Catt. & L.Gubellini Cirsium alsophilum (Pollini) Soldano Cirsium altissimum (L.) Spreng. Cirsium amani Post Cirsium ambiguum All. Cirsium amplexifolium (Nakai) Kitam. Cirsium anartiolepis Petr. Cirsium andersonii Petr. Cirsium andrewsii Jeps. Cirsium aomorense Nakai Cirsium apoense Nakai Cirsium appendiculatum Griseb. Cirsium arachnoideum M.Bieb. Cirsium argillosum Petrov ex Kharadze Cirsium argyracanthum DC. Cirsium arisanense Kitam. Cirsium aristatum DC. Cirsium arizonicum (A.Gray) Petr. Cirsium arvense (L.) Scop. Cirsium × aschersonii Celak. Cirsium ashinokuraense Kadota Cirsium ashiuense Shun.Yokoy. & T.Shimizu Cirsium austrohidakaense Kadota Cirsium aytachii H.Duman & R.R.Mill Cirsium babanum Koidz. Cirsium badakhschanicum Kharadze Cirsium balikesirense Yildiz, Arabaci & Dirmenci Cirsium balkharicum Kharadze Cirsium barnebyi S.L.Welsh & Neese Cirsium baytopae P.H.Davis & Parris Cirsium bertolonii Spreng. Cirsium bicentenariale Rzed. Cirsium bipontinum F.W.Schultz Cirsium bitchuense Nakai Cirsium boluense P.H.Davis & Parris Cirsium boninense Koidz. Cirsium borealinipponense Kitam. Cirsium bornmuelleri Sint. ex Bornm. Cirsium botryodes Petr. Cirsium boujarti Sch.Bip. Cirsium × boulayi E.G.Camus Cirsium bourgaeanum Willk. Cirsium bozkirense H.Duman, Dirmenci & Tugay Cirsium brachycephalum Juratzka Cirsium bracteiferum C.Shih Cirsium bracteosum DC. Cirsium breunium Goller & Huter Cirsium brevicaule A.Gray Cirsium brevifolium Nutt. Cirsium brevipapposum Tschern. Cirsium brevistylum Cronquist Cirsium buchwaldii O.Hoffm. Cirsium buergeri Miq. Cirsium bulgaricum DC. Cirsium buschianum Kharadze Cirsium byzantinum Steud. Cirsium candelabrum Griseb. Cirsium canescens Nutt. Cirsium canum (L.) All. Cirsium caput-medusae Sommier & Levier Cirsium carniolicum Scop. Cirsium carolinianum (Walter) Fernald & B.G.Schub. Cirsium cassium P.H.Davis & Parris Cirsium caucasicum (Adams) Petr. Cirsium cephalotes Boiss. Cirsium cernuum Lag. Cirsium charkeviczii Barkalov Cirsium chikabumiense Kadota Cirsium chikushiense Koidz. Cirsium chinense Gardner & Champ. Cirsium chlorocomos Sommier & Levier Cirsium chlorolepis Petr. Cirsium chokaiense Kitam. Cirsium chrysacanthum (Ball) Jahand. Cirsium chrysolepis C.Shih Cirsium ciliatiforme Petr. Cirsium ciliatum (Murray) Moench Cirsium cilicicum P.H.Davis & Parris Cirsium ciliolatum (L.F.Hend.) J.T.Howell Cirsium clavatum (M.E.Jones) Petr. Cirsium coahuilense Ownbey & Pinkava Cirsium confertissimum Nakai Cirsium congestissimum Kitam. Cirsium × connexum Kitam. Cirsium consociatum S.F.Blake Cirsium conspicuum Sch.Bip. Cirsium crassicaule Jeps. Cirsium creticum (Lam.) d'Urv. Cirsium cymosum (Greene) J.T.Howell Cirsium czerkessicum Kharadze Cirsium daghestanicum Kharadze Cirsium davisianum Kit Tan & Sorger Cirsium dealbatum M.Bieb. Cirsium decussatum Janka Cirsium dender Friis Cirsium dipsacolepis Matsum. Cirsium dirmilense R.M.Burton Cirsium discolor (Muhl. ex Willd.) Spreng. Cirsium dissectum (L.) Hill Cirsium domonii Kadota Cirsium douglasii DC. Cirsium drummondii Torr. & A.Gray Cirsium ducellieri Maire Cirsium durangense (Greenm.) G.B.Ownbey Cirsium dyris Jahand. & Maire Cirsium eatonii B.L.Rob. Cirsium echinatum (Desf.) DC. Cirsium echinus (M.Bieb.) Hand.-Mazz. Cirsium edule Nutt. Cirsium ehrenbergii Sch.Bip. Cirsium ekimianum Yildiz & Dirmenci Cirsium elbrusense Sommier & Levier Cirsium eliasianum Kit Tan & Sorger Cirsium ellenbergii Bornm. Cirsium elodes M.Bieb. Cirsium engelmannii Rydb. Cirsium englerianum O.Hoffm. Cirsium epiroticum Petr. Cirsium eriophoroides Petr. Cirsium eriophorum (L.) Scop. Cirsium erisithales Scop. Cirsium erucagineum DC. Cirsium erythrolepis K.Koch Cirsium × erzincanicum Yildiz, Dirmenci & Arabaci Cirsium esculentum (Siev.) C.A.Mey. Cirsium euxinum Kharadze Cirsium excelsius Petr. Cirsium falconeri (Hook.f.) Petr. Cirsium fangii Petr. Cirsium fanjingshanense C.Shih Cirsium fargesii (Franch.) Diels Cirsium faucium Petr. Cirsium fauriei Nakai Cirsium ferox (L.) DC. Cirsium ferum Kitam. Cirsium filipendulum Lange Cirsium flavisquamatum Kitam. Cirsium flodmanii Arthur Cirsium foliosum DC. Cirsium fominii Petr. Cirsium fontinale Jeps. Cirsium freyerianum W.D.J.Koch Cirsium funagataense Kadota Cirsium furiens Griseb. & Schenk Cirsium furusei Kitam. Cirsium fuscotrichum C.C.Chang Cirsium gaditanum Talavera & Valdés Cirsium gadukense Petr. Cirsium gagnidzei Kharadze Cirsium ganjuense Kitam. Cirsium gerhardtii Sch.Bip. Cirsium giraudiasii Sennen & Pau Cirsium glaberrimum (Petr.) Petr. Cirsium glabrifolium O.Fedtsch. & B.Fedtsch. Cirsium glabrum DC. Cirsium grahamii A.Gray Cirsium grandirosuliferum Kadota Cirsium gratiosum Kitam. Cirsium grayanum Nakai Cirsium grecescui Rouy Cirsium greimleri Bureš Cirsium griffithii Boiss. Cirsium grossheimii Petr. Cirsium gyojanum Kitam. Cirsium hachijoense Nakai Cirsium hachimantaiense Kadota Cirsium hagurosanense Kadota Cirsium hakkaricum P.H.Davis & Parris Cirsium handaniae Yildiz, Dirmenci & Arabaci Cirsium handelii Petr. Cirsium happoense Kadota Cirsium hasunumae Kadota Cirsium haussknechtii Boiss. Cirsium heiianum Koidz. Cirsium heldreichii Halácsy Cirsium helenioides (L.) Hill Cirsium henryi (Franch.) Diels Cirsium heterophyllum (L.) Hill Cirsium heterotrichum Pančić Cirsium hida-paludosum Kadota & Nagase Cirsium hidakamontanum Kadota Cirsium homolepis Nakai Cirsium hookerianum Nutt. Cirsium horiianum Kadota Cirsium horridulum Michx. Cirsium hybridum W.D.J.Koch Cirsium hydrophilum Jeps. Cirsium hygrophilum Boiss. Cirsium hypoleucum DC. Cirsium hypopsilum Boiss. & Heldr. Cirsium × iburiense Kitam. Cirsium imbricatum Petr. Cirsium imereticum Boiss. Cirsium inamoenum (Greene) D.J.Keil Cirsium interpositum Petr. Cirsium inundatum Makino Cirsium iranicum Petr. Cirsium ishizuchiense (Kitam.) Kadota Cirsium isophyllum (Petr.) Grossh. Cirsium × ispolatovii Iljin ex Tzvelev Cirsium italicum DC. Cirsium ito-kojianum Kadota Cirsium japonicum DC. Cirsium joannae S.L.Welsh, N.D.Atwood & L.C.Higgins Cirsium jorullense Spreng. Cirsium kagamontanum Nakai Cirsium kamtschaticum Ledeb. ex DC. Cirsium karduchorum Petr. Cirsium kasaianum Kadota Cirsium katoanum Kadota Cirsium × kelkitensis Yildiz, Arabaci & Dirmenci Cirsium kenji-horieanum Kadota Cirsium kirbense Pomel Cirsium kirishimense Kadota & Mas.Saito Cirsium kisoense (T.Yamaz. & K.Asano) Kadota Cirsium komarovii Schischk. Cirsium × kornhuberi Heimerl Cirsium kosmelii (Adams) Fisch. ex Hohen. Cirsium × kozlovskyi Petr. Cirsium kujuense Kadota Cirsium lacaitae Petr. Cirsium laniflorum (M.Bieb.) Fisch. Cirsium lappoides Sch.Bip. Cirsium latifolium Lowe Cirsium lecontei Torr. & A.Gray Cirsium leducii H.Lév. Cirsium leo Nakai & Kitag. Cirsium leucocephalum Spreng. Cirsium leucopsis DC. Cirsium libanoticum DC. Cirsium lidjiangense Petr. & Hand.-Mazz. Cirsium ligulare Boiss. Cirsium lineare Sch.Bip. Cirsium × linkianum M.Loehr Cirsium lobelii Ten. Cirsium lojkae Sommier & Levier Cirsium lomatolepis Petr. Cirsium longepedunculatum Kitam. Cirsium longistylum R.J.Moore & Frankton Cirsium lucens Kitam. Cirsium luzoniense Merr. Cirsium maackii Maxim. Cirsium macrobotrys Boiss. Cirsium macrocephalum C.A.Mey. Cirsium magofukui Kitam. Cirsium mairei Halácsy Cirsium maritimum Makino Cirsium maroccanum Petr. Cirsium maruyamanum Kitam. Cirsium masami-saitoanum Kadota Cirsium matsumurae Nakai Cirsium × mazanderanicum Petr. Cirsium mexicanum DC. Cirsium microspicatum Nakai Cirsium mirabile Kitam. Cirsium misawaense Nakai ex Kitam. Cirsium mohavense (Greene) Petr. Cirsium monocephalum H.Lév. Cirsium monspessulanum (L.) Hill. Cirsium morinifolium Boiss. & Heldr. Cirsium morisianum Rchb.f. Cirsium muliense C.Shih Cirsium muticum Michx. Cirsium myokoense Kadota Cirsium nagatoense Kadota Cirsium nagisoense Kadota Cirsium nambuense Nakai Cirsium nasuense Kadota Cirsium neomexicanum A.Gray Cirsium nerimaniae Yildiz, Dirmenci & Arabaci Cirsium × nevadense Willk. Cirsium × nezaketiae Yildiz, Dirmenci & Arabaci Cirsium nigriceps Standl. & Steyerm. Cirsium nippoense Kadota Cirsium nipponicum Makino Cirsium nishiokae Kitam. Cirsium nivale Sch.Bip. Cirsium norikurense Nakai Cirsium × norrisii C.Bicknell Cirsium nuttallii DC. Cirsium oblongifolium K.Koch Cirsium obvallatum M.Bieb. Cirsium occidentale (Nutt.) Jeps. Cirsium occidentalinipponense Kadota Cirsium ochrocentrum A.Gray Cirsium odontolepis Boiss. ex DC. Cirsium ohminense Kadota Cirsium × okamotoi Kitam. Cirsium oleraceum (L.) Scop. Cirsium oligophyllum Matsum. Cirsium opacum (Kitam.) Kadota Cirsium orizabense Klatt Cirsium osseticum Petr. Cirsium otayae Kitam. Cirsium ownbeyi S.L.Welsh Cirsium palustre (L.) Scop. Cirsium pannonicum (L.f.) Link Cirsium parryi Petr. Cirsium pascuarense Spreng. Cirsium patens Kitam. Cirsium pectinellum A.Gray Cirsium pendulum Fisch. ex DC. Cirsium periacanthaceum C.Shih Cirsium perplexans Petr. Cirsium × perplexissimum Kitam. Cirsium peshmenianum Yildiz, Arabaci & Dirmenci Cirsium × petrakii Kozl. & Woronow ex Grossh. Cirsium phulchokiense Kitam. Cirsium phyllocephalum Boiss. & C.I.Blanche Cirsium × pilosum Kitam. Cirsium pinetorum Greenm. Cirsium pitcheri Torr. & A.Gray Cirsium poluninii P.H.Davis & Parris Cirsium praeteriens J.F.Macbr. Cirsium × prativagum Petr. Cirsium pringlei Petr. Cirsium pseudobracteosum P.H.Davis & Parris Cirsium pseudocreticum (P.H.Davis & Parris) Yildiz, Dirmenci & Arabaci Cirsium pseudopersonata Boiss. & Balansa Cirsium pseudosuffultum Kadota Cirsium × pskemense Lazkov Cirsium pubigerum (Desf.) DC. Cirsium pugnax Sommier & Levier Cirsium pulcherrimum (Rydb.) K.Schum. Cirsium pumilum Spreng. Cirsium purpuratum Matsum. Cirsium pyramidale Bornm. Cirsium pyrenaicum (Jacq.) All. Cirsium quercetorum (A.Gray) Jeps. Cirsium racemiforme Ling & C.Shih Cirsium radians Benth. Cirsium rassulovii B.A.Sharipova Cirsium reglense Sch.Bip. ex Klatt Cirsium × reichardtii Jurotzka Cirsium × reichenbachianum M.Loehr Cirsium remotifolium DC. Cirsium repandum Michx. Cirsium rhabdotolepis Petr. Cirsium rhaphilepis Petr. Cirsium rhinoceros Nakai Cirsium rhizocephalum C.A.Mey. Cirsium rhothophilum S.F.Blake Cirsium richterianum Gillot Cirsium × rigens Wallr. Cirsium rigidum DC. Cirsium rivulare (Jacq.) All. Cirsium roseolum Gorl. Cirsium rosulatum Talavera & Valdés Cirsium rydbergii Petr. Cirsium × sabaudum M.Loehr Cirsium sairamense O.Fedtsch. & B.Fedtsch. Cirsium scabrum (Poir.) Bonnet & Barratte Cirsium scariosum Nutt. Cirsium schantarense Trautv. & C.A.Mey. Cirsium schelkovnikovii Petr. Cirsium schimperi (Vatke) C.Jeffrey Cirsium semenowi Regel Cirsium semzinanicum Firat Cirsium senjoense Kitam. Cirsium serratuloides (L.) Hill Cirsium serrulatum (M.Bieb.) Fisch. Cirsium setidens (Dunn) Nakai Cirsium shansiense Petr. Cirsium shidokimontanum Kadota Cirsium shihianum Greuter Cirsium shimae Kadota Cirsium shinanense Shimizu Cirsium sidi-guinii Pau & Font Quer Cirsium sieboldii Miq. Cirsium sieversii (Fisch. & C.A.Mey.) Petr. Cirsium silesiacum Sch.Bip. ex Nyman Cirsium simplex C.A.Mey. Cirsium sintenisii Freyn Cirsium sipyleum O.Schwarz Cirsium sivasicum Yildiz, Arabaci & Dirmenci Cirsium skutchii S.F.Blake Cirsium sommieri Petr. Cirsium sorocephalum Fisch. & C.A.Mey. Cirsium sosnowskyi Kharadze Cirsium souliei (Franch.) Mattf. ex Rehder & Kobuski Cirsium spathulatum (Moretti) Gaudin Cirsium spectabile DC. Cirsium spicatum Matsum. Cirsium spinosissimum (L.) Scop. Cirsium spinosum Kitam. Cirsium spinuliferum (Kitam.) Kadota Cirsium steirolepis Petr. Cirsium stojanovii Kuzmanov Cirsium straminispinum C.Jeffrey Cirsium strigosum M.Bieb. Cirsium subalpinum Gaudin Cirsium subcoriaceum Sch.Bip. Cirsium subinerme Fisch. & C.A.Mey. Cirsium subulariforme C.Shih Cirsium subuliforme G.B.Ownbey Cirsium succinctum Ledeb. Cirsium × sudae E.Michálk. & Bureš Cirsium suffultum Matsum. Cirsium × sugimotoi Kitam. Cirsium × suspiciosum Beck Cirsium suzukaense Kitam. Cirsium suzukii Kitam. Cirsium svaneticum Sommier & Levier Cirsium swaticum Petr. Cirsium sychnosanthum Petr. Cirsium takahashii Kadota Cirsium tamastoloniferum Kadota Cirsium tanegashimense Kitam. ex Kadota Cirsium tashiroi Kitam. Cirsium tatakaense Y.H.Tseng, Y.H.Tseng, Chih Y.Chang & C.Y.Chang Cirsium tenoreanum Petr. Cirsium tenue Kitam. Cirsium tenuipedunculatum Kadota Cirsium tenuisquamatum Kitam. Cirsium teshioense Kadota Cirsium texanum Buckley Cirsium tianmushanicum C.Shih Cirsium togaense Kadota Cirsium tolucanum Petr. Cirsium toyoshimae Koidz. Cirsium trachylepis Boiss. Cirsium trachylomum S.F.Blake Cirsium tracyi Petr. Cirsium × trifurcum Petr. Cirsium tuberosum (L.) All. Cirsium turkestanicum Petr. Cirsium turneri Warnock Cirsium tymphaeum Hausskn. Cirsium uetsuense Kitam. Cirsium ugoense Nakai Cirsium ukranicum Besser ex DC. Cirsium uliginosum (M.Bieb.) Fisch. Cirsium umezawanum Kadota Cirsium undulatum Spreng. Cirsium unzenense Kadota & Mas.Saito Cirsium uzenense Kadota Cirsium valentinum Porta Cirsium vallis-demonii Lojac. Cirsium velatum (S.Watson) Petr. Cirsium vernonioides C.Shih Cirsium verutum (D.Don) Spreng. Cirsium vinaceum Wooton & Standl. Cirsium virginianum Michx. Cirsium viridifolium (Hand.-Mazz.) C.Shih Cirsium × vivantii L.Villar, Segarra, J.López, Pérez-Coll. & Catalán Cirsium vlassovianum Fisch. ex DC. Cirsium vulgare (Savi) Ten. Cirsium wakasugianum Kadota Cirsium waldsteinii Rouy Cirsium wallichii DC. Cirsium × wankelii Reichardt Cirsium welwitschii Coss. Cirsium wettsteinii Petr. Cirsium wheeleri Petr. Cirsium × wiedermannii Khek Cirsium wimmeri Celak. Cirsium × winkleri Font Quer Cirsium × winklerianum Celak. Cirsium × woodwardii (H.C.Watson) Nyman Cirsium × woronowii Petr. Cirsium wrightii A.Gray Cirsium × xenogenum Petr. Cirsium yakusimense Masam. Cirsium yamauchii Kadota Cirsium yatsu-alpicola Kadota & Y.Amano Cirsium yezoalpinum H.Koidz. ex Kadota & S.Umezawa Cirsium yezoense Makino Cirsium yildizianum Arabaci & Dirmenci Cirsium yoshidae Kadota Cirsium yuki-uenoanum Kadota Cirsium yuzawae Kadota Cirsium zamoranense Rzed. Cirsium zarkosii Kit Tan, Vold & V.Christodoulou Cirsium zawoense Kadota