قهوهخانه عاشیقلار یا عاشیقلار قهوهخانه سی به قهوهخانههایی گفته میشود که عاشیقها در آنجا داستانهای عاشیقی را اجرا میکنند.[۱]
اجرا در قهوهخانه همواره بعنوان یکی از ویژگیهای موسیقی عاشیقی در نظر گرفته شده است.[۲] البته قهوهخانههایی که به اجرای عاشیقی اختصاص داشته، و در نتیجه به بنام قهوهخانه عاشیقلار شناخته شوند، کم هستند. برای مثال، در تبریز عاشیقلار قهوه سی مشخصا به قهوهخانه حسین تیرانداز در مقابل باغ گلستان گفته میشد. این قهوهخانه در آغاز پاتوق پهلوانها و شعبده بازانی بود که در گجیل قاپوسی نمایش میدادند. تماشا گران بعد از اتمام نمایش به قهوهخانه رفته و در ضمن صرف چای به اجرای عاشیقها گوش میدادند. فعالین چپ در دهه پنجاه پای عاشیق عبدالعلی نوری و عاشیق حسن اسکندری را به این قهوهخانه باز کرده و آنجا را به محفل روشنفکری تبریز تبدیل کردند.[۳] قهوهخانه که سابقاً اغلب محل مراجعهٔ روستاییان بود به تدریج پر از دانشجویان و جوانان میشد. حتی برخی از مسافرینی که به تبریز میآمدند (اعم از فارس یا ترک) سراغ قهوهخانهٔ عاشیقها را میگرفتند. قهوهخانه همیشه مملو از جمعیت بود. صاحب قهوهخانه، کنار در ورودی روی یخچال ویترینی مینشست و به هر کسی که وارد قهوهخانه میشد یک نوشابهٔ اجباری (به عنوان ورودیه) باز میکرد و به دستش میداد. عاشیقها یکی پس از دیگری ساز بدست میگرفتند و در میان جمعیت جوان حاضر در قهوهخانه میگشتند و آوازهای مورد تقاضای آنان را میخواندند.[۴]
ایلهان باشگوز (İlhan Başgöz) کسی بود که در اواخر دهه شصت میلادی با سفر به ایران گزارشی آکادمیک در مورد قهوهخانه عاشیقلار شهرهای تبریز، ارومیه و خوی منتشر کرد.[۵] این مقاله اجرای قهوهخانهای را بعنوان بخشی از سنت موسیقی عاشیقی در محیطهای آکادمیک جا انداخت.[۶]