Kinaagpayso

Ti kinaagpayso ket kankanayon a maus-usar iti kaibuksilan a pannakaibagay iti pudno wenno Kinapudno,^[1] wenno kinamatalek iti maysa a kasisigud wenno iti maysa nga alagaden wenno kapanunotan.^[1]

Ti kasumbangir ti kinaagpayso ket di kinaagpayso, a no maipada, ket mabalin a makaala ti maysa a lohiko, kinapudno, wenno etiko a kaibuksilan. Ti konsepto ti kinaagpayso ket napakisinnaritaan ken naisuppiatan kadagiti nadumaduma a konteksto, a maraman ti pilosopia ken relihion. Adu kadagiti tignay ti tao nga agdepdepende iti daytoy a konsepto, a daytoy ket naipagpagarupan ngem ti suheto iti panakisinnaritaan, a mairaman ti siensia, linteg, ken inaldaw a biag.

Dagiti nadumaduma a teoria ken dagiti panirigan iti kinaagpayso ket agtultuloy a maisuppiatan babaen dagiti eskolar ken dagiti pilosopo. Ti pagsasao ken dagiti balikas ket dagiti pamay-an nga inus-usar ti tattao a mangibaga ti pakaammo iti tunggal maysa kaniada ken ti pamay-an nga inus-usar a panangkita ti maysa a "kinaagpayso" ket naitermino iti maysa a alagaden ti kinaagpayso. Adda dagiti nagigiddiatan a panagtunton kadagiti kastoy a saludsod no ania ti mangbukel ti kinaagpayso: no ania dagiti kabaelan a banag nga agpayso ken di agpayso dagiti agibagbaga ti kinaagpayso; no kasano ti panangpalawag ken panangilasin ti kinaagpayso; mabalin kadi a mausar dagiti papel a nangipakita ken naala a pannakaammo; ken no ti kinaagpayso ket subhetibo wenno awan kapanggepan, relatibo wenno patingga.

Adu kadagiti relihion ket nangikedkeddengda a nasayaat a panakaaammo iti amin a kinaagpayso a maipanggep kadagiti amin a banag a nangikedkeddeng a gupit iti maysa a nainlangitan wenno subrenatural a parsua.