Տրիս
Տրիս (անգլ.՝ Tris, THAM)՝ տրիս (հիդրօքսիմեթիլ) ամինոմեթան (HOCH2)3CNH2 քիմիական միացության կարճ անվանումը։ Տրիսը լայնորեն օգտագործվում է կենսաքիմիայի և մոլեկուլային կենսաբանության մեջ՝ որպես բուֆերային լուծույթ[3], օրինակ՝ TAE և TBE բուֆերային համակարգերում՝ նուկլեինաթթուները լուծելու համար։ Ըստ քիմիական կառուցվածքի՝ տրիսը առաջնային ամին է և ունի ամիններին բնորոշ հատկություններ, օրինակ՝ խտանում է ալդեհիդների հետ։
Տրիս | |
---|---|
![]() | |
Քիմիական բանաձև | C₄H₁₁NO₃ |
Մոլային զանգված | 2,0E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ |
Հալման ջերմաստիճան | 172 °C[2] °C |
Քիմիական հատկություններ | |
Դասակարգում | |
CAS համար | 77-86-1 |
PubChem | 6503 |
EINECS համար | 201-064-4 |
SMILES | C(C(CO)(CO)N)O |
ЕС | 201-064-4 |
RTECS | TY2900000 |
ChEBI | 6257 |
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) |
Բուֆերային հատկություններ
Tris-ն ունի pKa 8,06 և արդյունավետ է որպես բուֆեր pH 7,0-ից մինչև 9,2։
PKa-ի արժեքը նվազում է մոտավորապես 0,03-ով, երբ ջերմաստիճանը նվազում է մեկ աստիճան ցելսիուսով[4][5]
Բուֆերային լուծույթի տարածված տարբերակը՝ Tris-HCl, թթվային աղ է։ Երբ լուծույթի pH-ը համապատասխանում է pKa-ին, հակաէոնի կոնցենտրացիաները հավասար են (OH-Tris-HCl-ի համար և h+ Tris բազայի համար)։
Ապացուցված է, որ տրիսը արգելակում է որոշ ֆերմենտների[6][7], և, հետևաբար, պետք է զգուշությամբ օգտագործել սպիտակուցներն ուսումնասիրելիս։
Սինթեզ
Տրիսը սինթեզվում է նիտրոմեթանից (HOCH2)3CNO2 միջոցով։ Վերջինիս վերականգնումից ստացվում է տրիս(հիդրօքսիմեթիլ)ամինոմեթան[8]։
Դիմում
Բուֆերային հատկությունները pH 7-9-ում համապատասխանում են օրգանիզմների մեծ մասի ֆիզիոլոգիական pH արժեքներին։ Այս հատկությունները տրիսին դարձնում են կենսաքիմիայի և մոլեկուլային կենսաբանության լավագույն բուֆերներից մեկը։ Տրիսն օգտագործվում է որպես քիմիական վերլուծության մեջ թթվային լուծույթների առաջնային ստանդարտ։
Տրիսն օգտագործվում է որպես նատրիումի բիկարբոնատի այլընտրանք՝ մետաբոլիկ acidosis-ի բուժման համար[9]։