Սերմնասպան

Սերմնասպան (լատին․՝ Spermicide), բեղմնականխիչ նյութ, որը ոչնչացնում է սպերման։ Այն տեղադրվում է հեշտոցում նախքան սեռական ակտը` հղիությունը կանխելու նպատակով։ Սերմնասպանը որպես հակաբեղմնավորիչ կարող է կիրառվել այլ բեղմնականխման միջոցներից առանձին։ Այնուամենայնիվ, բացառապես սերմնասպաններ օգտագործող զույգերի մոտ գրանցվել է հղիության դեպքերի ավելի բարձր ցուցանիշ, քան այլ միջոցներ օգտագործողների մոտ։ Սովորաբար սերմնասպանները կիրառվում են բեղմնականխիչ պատնեշային միջոցների հետ համակցված, ինչպիսիք են դիաֆրագման (խտրոց), պահպանակները, արգանդի պարանոցակալը և բեղմնականխիչ սպունգը։ Համարվում է, որ մեթոդների համակցումը բերում է ձախողման ավելի ցածր ցուցանիշի, քան որևէ մեթոդի առանձին կիրառումը^[2]։

Սերմնասպանները անհոտ, անհամ, թափանցիկ, հետքեր չթողնող, քսուքանման միջոցներ են։ Դրանց հիմնական ակտիվ բաղադրիչը նոնոքսինոլ-9-ն է։ Նոնոքսինոլ-9 պարունակող սերմնասպանները հասանելի են տարբեր ձևերով` գել, ժապավեն, փրփուր։ Միայն սերմնասպաններից օգտվելու և դրանք ճիշտ և հետևողական կիրառելու դեպքում ձախողման ցուցանիշը տարվա ընթացքում կազմում է 18%, իսկ տիպական կիրառման դեպքում՝ 28%:

Նոնոքսինոլ-9-ը սերմնասպանների հիմնական քիմիական բաղադրիչն է, որն արգելակում է սպերմատոզոիդների շարժունակությունը։ Որպես երկրորդային ակտիվ բաղադրիչ սերմնասպանները կարող են պարունակել օկտոքսինոլ-9, բենզալկոնիումի քլորիդ և մենֆեգոլ^[3]։ Սպերմատոզոիդների շարժունակության արգելակումը կանխում է սպերմատոզոիդների հասնելը ձվաբջջին, որը ֆալոպյան փողերով (արգանդափողեր)անցնում է դեպի արգանդ։ Այսպիսով, սերմնասպան միջոցի խորը և ճիշտ տեղադրման դեպքում հնարավոր է արդյունավետորեն պատնեշել արգանդի վզիկի բացվածքն այնպես, որ սպերմատոզոիդները չկարողանան անցնել վզիկի միջով և հասնել արգանդին կամ ֆալոպյան փողերին։ Սերմնասպանի կիրառման միակ նպատակը բեղմնավորման կանխումն է։Բենզալկոնիումի քլորիդ և խոլաթթվի նատրիումական աղ սերմնասպաններն օգտագործվում են բեղմնականխիչ սպունգերում^[4]։