Ուեդա Ակինարի
Ուեդա Ակինարի (ճապ.՝ 上田 秋成, հուլիսի 25, 1734, Ōsaka, Օսակա, Ճապոնիա - օգոստոսի 8, 1809, Kyōto, Կիոտո, Ճապոնիա), ճապոնացի գրող, գիտնական և վակա ժանրի բանաստեղծությունների հեղինակ։ Վաղ միջնադարի ճապոնական գրականության ներկայացուցիչ[3]։ Հայտնի է դարձել յոմիհոն ժանրի վեպերով (բառացի՝ «ընթերցելու գիրք») և իր գլուխգործոցներով՝ «Անձրևի և լուսնի հեքիաթները» և «Գարնանային անձրևի հեքիաթներ»[4]։
Ուեդա Ակինարի ճապ.՝ 上田秋成 | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | հուլիսի 25, 1734 |
Ծննդավայր | Ōsaka, Օսակա, Ճապոնիա |
Վախճանվել է | օգոստոսի 8, 1809 (75 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Kyōto, Կիոտո, Ճապոնիա |
Գրական անուն | Kijin Senshi[1] |
Մասնագիտություն | գրող, լեզվաբան, բանաստեղծ, վաճառական և բժիշկ |
Լեզու | ճապոներեն |
Քաղաքացիություն | Ճապոնիա[2] |
Ուշագրավ աշխատանքներ | Tales of Moonlight and Rain? և Harusame Monogatari? |
![]() |
Կենսագրություն
Մայրը եղել է մարմնավաճառ Օսակայից, հայրն անհայտ է։ Չորս տարեկան հասակում Ուեդային որդեգրել է մի հարուստ վաճառական, որն ապահովել է բարենպաստ ապրելու պայմաններ և օգնել է ստանալու լավ կրթություն։ Երեխա ժամանակ Ուեդան հիվանդացել է ջրծաղիկով։ Չնայած նա կարողացել է հաղթահարել այդ ծանր հիվանդությունը, բայց նրա ձեռքերի մատները վնասվել են։ Հիվանդության ընթացքում նրա ծնողները աղոթել են Կաշիմա Ինարի սրբավայրի աստծուն, և Ուեդան հավատում էր, որ լավացել է Աստծո շնորհիվ։ Ամբողջ կյանքի ընթացքում նա հավատում էր գերբնական ուժերին, և այդ հավատը, ամենայն հավանականությամբ, արտացոլվել է գրողի ստեղծագործություններում, այդ թվում նաև նրա ամենահայտնի աշխատանքում՝ ոգիների և ուրվականների մասին պատմվածքների «Լուսինը մշուշում» ժողովածուում[5]։
Խորթ հոր մահից հետո Ուեդան ժառանգել է ընտանեկան ձեռնարկությունները, բայց հաջողակ առևտրական չի դարձել։ 10 տարվա ընթացքում Ուեդան հրատարակել է ուկիյո ջոսի ժանրի մի քանի հումորային պատմություններ։ Երբ նրա ձեռնարկությունը հրդեհվել է, նա թողել է առևտրային գործունեությունը և Ցուգա Տեշոյի օգնությամբ հետաքրքրվել է բժշկությամբ։ Ուսուցիչը Ուեդային սովորեցրել է ոչ միայն բժիշկ լինելու հմտությունները, այլև նրան ներգրավել է չինական գրական բանահյուսության մեջ։ 1776 թվականին Ուեդան սկսել է իր բժշկական գործունեությունը և հրատարակել «Լուսինը մշուշում» հավաքածուն, որը նրան դասել է յոմիհոն ժանրի հանրաճանաչ գրողների շարքին, ներառյալ Կյոկուտեյ Բակինին[6]։ 1760 թվականին Ակինարին ամուսնացել է Տամա Ուեյամա անունով սպասուհու հետ, որն աշխատում էր իր խորթ ծնողների տանը։
Բացի գեղարվեստական գրականությունից գրողը մասնակցել է կոկուգակու շարժմանը, որը չինական, նեոկոնֆուցիականական, բուդդայական տեքստերին հակադրում էր ճապոնական մշակույթի և պատմության ինքնատիպությունը։ Համախոհների շրջանում Ուեդան բավականին անկախ դիրք էր գրավում՝ ակտիվորեն բանավիճելով Մոտոորի Նորինագայի հետ, որը շարժման առաջատար գիտնականն էր։ Կարծիք կա, որ Ուեդան այս կոնֆլիկտն արտացոլել է իր պատմություններում, այդ թվում նաև «Լուսինը մշուշում»-ի մեջ, դրանք հիմնելով նախ չինացիների պատմության վրա, ապա գերբնական տարրերի և կերպարների խոր հույզերի օգնությամբ առաջ բերելով ճապոնական զգայունությունը։
Կնոջ մահից մի քանի տարի հետո, 1798 թվականին, Ուեդան տեսողության ժամանակավոր կորուստ է ունենում։ Եվ չնայած որոշ ժամանակ անց նրա ձախ աչքի տեսողությունը վերականգնվում է, այնուամենայնիվ նա ստիպված է լինում թելադրելու իր ստեղծագործությունները։ 1802 թվականին նա ավարտում է «Գարնանային անձրևի հեքիաթներ» ժողովածուի առաջին երկու պատմվածքները[7]։ Ի տարբերություն «Լուսինը մշուշում»-ի, այս ժողովածուի մեջ չի օգտագործվում գերբնական ուժի թեման, իսկ պատմվածքները զգալիորեն երկար են։
Ուեդան եղել է նաև բանաստեղծ և գրել է թանկաներ և հայկուներ։
Գրողի կյանքի վերջին տարիներն անցել են աղքատության և թափառումենրի մեջ[8]։ ՈւԵդա Ակինարին մահացել է 1809 թվականին Կիոտոյում։
Ստեղծագործություններ
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Keene, Donald. 1976. World within Walls: Japanese Literature of the Pre-Modern Era, 1600—1867. Holt, Rinehart, and Winston.
- Hamada, Kengi. «About the Author». In Tales of Moonlight and Rain. New York: Columbia University Press.
- Reider, Noriko T. 2002. Tales of the Supernatural in Early Modern Japan: Kaidan, Akinari, Ugetsu Monogatari. Edwin Mellen Press.
- Washburn, Dennis. «Ghostwriters and Literary Haunts: Subordinating Ethics to Art in Ugetsu Monogatari.» Monumenta Nipponica 45.1 (1996)
- Ueda Akinari. 1974. Ugetsu Monogatari: Tales of Moonlight and Rain Trans by Leon M. Zolbrod. George Allen and Unwin Ltd.
- Григорьева Т., Логунова В., Японская литература, М., 1964, с. 84—88.
- Большая советская энциклопедия, М.: Советская энциклопедия. 1969—1978.
Արտաքին հղումներ
![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուեդա Ակինարի» հոդվածին։ |